Fálkinn - 24.07.1942, Síða 4

4
F Á L K I N N
Það gleymist stundum, að Bretar riðu á vaðið í því að
koma á ellistyrk og hafa enn forustuna í þeim efnum
í heiminum. Fyrir nær 50 árum urðu t. d. nokkrir fram-
sýnir menn — ráðgjafar Victoriu drotningar — til þess,
að ræða um að veita dálítinn styrk öllum þeim, sem
voru orðnir of gamlir til að vinna fyrir sjer. Var þetta
fyrsta eftirlauna-áætlunin, en upp af henni hefir sprott-
ið það nútímafyrirkomulag, sem James Gilmore lýsir í
eftirfarandi grein. Nú eru öllum konum og körlum í
Bretlandi trygðir ellistyrkir og er Iágmark þeirra tíu
shillings á viku.
Eftir James Gilmore.
Nokkrir af ráðgjöfum Victoríu
Endlandsdrotningar sátu kring-
um fundarborð einn daginn
árið 1893 og voru að ræða um
nýja tillögu, sem virtist bein-
línis ganga næst byltingu í fje-
lagsmálum þjóðarinnar.
Bein afleiðing af viðræðum
þeirra varð sú, að í dag hefir
þremur og hálfri miljón gam-
almenna í Stóra-Bretlandi ver-
ið forðað frá því, að þurfa að
óttast skort og sult á síðustu'
árum æfi sinnar.
Þessar þrjár og hálf miljónir
manna eru ellistyrktar-gamal-
mennin, sem njóta óskattskylds
ellistyrks frá ríkinu, lægst tíu
shillings á viku, en 1.250.000
manns fá viðaukastyrk á stríðs-
tímum, sem nemur 9 sh. (5
pence á viku fyrir einhleypa og
11 sh. 6 d. fyrir gift hjón.
Gamli maðurinn hefir alla æfi greitt iögjald af eltistyrk, sam-
kvœmt eftirlaunalögum stjórnarinnar. Nú er hann kominn á
þann aldur, aö hann getur sótt eftirlaimin sin á pósthúsiö í
hverri vikú, í meðvitiuid um þaö, aö hann sje ekki upp á aöra
kominn. Hann er ellitrygöur til æfiloka.
Umbótamönnunum finst enn,
að þessir styrkir sjeu lágir og
ófullnægjandi. En samt eru
þeir ágætur varnarmúr gegn
skorti og fyrir styrjöldina tók
glöggur hlaðamaður sig til og
sannaði, að hægt væri að lifa á
viku í London fyrir nákvæm-
lega tíu shillinga — án þess að
híða nokkurt tjón á heilsu
sinni.
En í rauninni hefir mikill
meirihluti ellistyrksþega dálitl-
ar aðrar tekjur, vikulega styrki
frá ættingum, sem húa við
jbetri efnahag en þeir, og
nokkra shillinga vinna þeir sjer
inn sjálfir með ýmiskonar dútli
og þar fram eftir götunum. En
þessir tíu shillingar á viku, sem
eru fastar tekjur þeirra sjálfra,
gefa þeim tilfinninguna um,
að þeir sjeu öðrum óháðir og
hjargálna, en sú tilfinning á
sjer djúpar rætur í lyndisein-
kunn Bretans, og í hópi styrk-
þeganna er sá maður eða kona
ekki til, sem eigi hefir ástæðu
til að blessa ráðgjafa drotning-
arinnar miklu, þá sem komu
hugmyndinni í framkvæmd.
Ellistyrktarlögin eru ágætl
dæmi um fjárha(gslegar ráð-
stafanir, sem gerðar eru með
framtíðina fyrir augum, og fje-
lagslegrar framsýni þeirrar teg-
undar, sem gert hefir Bréta
forustuþjóð í fjelagsmálalög-
gjöf, og sem stuðlað hefir að
því að gera landið eitt af þeim
sem farsællegast er að lifa í, og
eitt af þeim tryggustu þeim,
sem verða gamlir.
Öryggið, þessi torfengna höfn,
sem mannkynið ávalt er að
leita að, er auðfengnari í Bret-
landi en allstaðar annai-sstaðar,
og fjelagsmálasagnfræðingar og
hagfræðingar hafa orðið varir
við sýnilega hreytingu til vel-
farnaðar með þjóðinni síðustu
hálfa öld. Konur og karlar allra
stjetta eru í sívaxandi mæli
Þegar ellin
færist yfir Breta
i&Æá
Hjer eru tveir af elstu íbúunum í gamalmennabænum Mitcham,
sem hefir verið bygður handa lifeyrisfólki. Þaö nýtur farsœllar Myndin er úr garöabœnum Mitcham og hafa húsin verið bygÖ
elli vegna þess aö þaö hefir greitt fje í lífeyrissjóö mestan sjerstaklega handa fúíki, sem lifir ú ellistyrk. ÞaÖ greiöir enga
hluta æfi sinnar. húsaleigu en aöeins ofurlitla upphæö fyrir fyrningu.