Fálkinn - 28.07.1944, Blaðsíða 11

F Á L K I N N
11
ÓPERUR, SEM LIFA.
Frh. af bls. tí.
rær með barn sitt í fanginu, Minnie,
Billy og Indíáninn. Minnie fer strax
að snurfusa sig sem best hún getur,
áður en gesturinn kemur. En Dick
kemur von bráðar. Fer æði vel á
með þeim,' honum og Minnie og
heita þau hvort öðru trygðum. En
nu skellur á kafaldsbylur, svo að
Minnie býður Dick að gista lijá sjer
um nóttina. Allt í einu heyrist skot
úti i myrkrinu. Dick þykist vita að
þar muni vera mennirnir að leita
hans, en hann sver þess dýran eið,
að þeir skuli ekki taka sig lifandi.
Nick, barþjónninn er að leita að
Minnie og kallar nafn hennar úti
fyrir. Hún felur Dick, en hleypir
Nick síðan inn í stofuna, og eru
í fylgd með honum þeir Rance, Askby
og fjöldi námumanna. Þeir eru að
leita að Dick, sem þeir þykjast
vita að muni vera á næstu grösum,
og þeir vita það líka, að Dick og
Ramirez er sami maðurinn. Minnie
kveðst ekkert vita um þennan ræn-
ingjaforingja, og taka menn orð
hennar trúanleg og hverfa á brott.
Keniur Dick, eða Ramirez nú fram
úr fylgsni sínu og ber Minnie upp
á hann ákærurnar sem lögreglu-
mennirnir höfðu liaft á hendur hon-
um. Dick játar á sig sakirnar, en
leitast hinsvegar við að skýra fyrir
Minnie, að það hafi verið af óvið-
ráðanlegum atvikum, sem svo hafi
skipast, að hann hafi lent á glap-
stigum. Minnie á hinsvegar bágt með
að fyrirgefa honum það, að hann
hafi verið ólieill við hana, eftir að
hann hafði þó tjáð henni ást sína
til hennar og skipar honum að hafa
sig á brott, — út i nóttina. Hann fer
og er ærið beygður, — og skömmu
síðar heyrist skot úti. Minnie fer
út, en kemur inn aftur með Dick,
hættulega særðan, og felur hann á
heylofti, sem er uppi yfir ibúð
hennar. Lögreglustjórann ber nú að,
og er hann enn að leita flóttamanns-
ins, og liggur nærri, að Minnie sje
búin að sigrast á tortryggni lians.
En þá gerist það háskalega atvik,
að blóðdropi fellur ofan af loftinu
á liönd lögreglustjórans, — og hann
er þá ekki lengi að finna Dick. Nú
gerir Minnie í örvæntingu, síðustu
tilraunina til jsess að bjarga Dick.
Hún vejt að Rance er forfallinn
spilamaður, pg býðst lmn nú til að
spila við hann „dráttar-póker“, og
sje lagt undir annaðhvort Dick og
hún sjálf, eða að Dick sje frjáls
maður ef Rance tapi. Þau spila og
Minnie tekst ineð mestu snihd að
hafa rangt við, svo að liún vinnur
spilið. Rance er drengur góður og
slendur hiklaust við orð sín, og
skilur við Minnie með „vinning“
sinn.
Þriðji þáttur gerist úti í liinum
miklu skógum Kaliforniu, um dag-
renningu, og eru þeir þar saman
komnir Rance, Askby og Nick. Er
Rance að segja þeim hinum, að
Minnie, hafi grætt sár Dicks og
hjúkrað honum svo vel, að nú sje
hann orðinn allieill. En í sömu svif-
um koma menn Askbys með hann
í böndum. Hann er illa til reika og
föt hans óhrein og í tætlum, en
mennirnir spotta hann og draga ekki
dul á, liver örlög biði hans. Dick
ber sig liinsvegar karlmannlega og
er viðbúinn að taka dauða sínum,
Fyrir nokkru stóð há og dökk-
eygð söngkona á pallinum í Town
Hall, sem er hljómleikasalur í New
York. Það sópaði að henni í hvítri
sauðskinnskápunni og hún söng ljóð
jndiánannaa. Hún ge.ngur undir
nafninu Hote Caselle, en „Hote“ er
stytting úr HotemaVt’a, sem er ind-
íánamál og þýðir „spott-þröstur.“ —
Hole Casella hefir messo-sopranrödd
og sgngur bæði Indiánasöngva og
klassiska söngva eftir frægustn tón-
skáld Evrópu. Hún er Cherokee-
tndiáni.
Faðir liennar var óblandaður Chero-
kee-Indíáni, en móðirin af itölskum
og spánskri ætt. Maðurinn hennar,
Atliel WiIIiams major, er af enskum
ættum en nú foringi í ameríska
landhernum, sem berst í Kyrrchafs-
eyjum.
Caselle var í söngför um Hawaii-
eyjar þegar stríðið hófst og hafði
áður verið að syngja í Ástraliu og
New Zealand. Þá hvarf luin til
Bandarikjanna og hjelt hljómleika
i öllum suðvesturrikjunum áður en
liún Ijet til sín heyra i fvrsla sinn
svo sem karlmenni sæmir. Ilann
biður þess eins, að Minnie verði
aldrei látin vita um það, hver hafi
verið dauðdagi sinn. En nú Kemur
Minnie sjálf, ríðandi á harðaspretti,
rjett í því að mennirnir eru að bregða
kaðal-Iykkjunni yfir höfuð Dicks.
Hún gengur fram fyrir liinn dauða
dæmda mann og tekur upp skamm-
byssu. Hótar hún að skjóta til bana
hvern þann, sem vogi sjer að konia
nálægt Dick. Rance verður æfur,
bölvar og ragnar en fær ekki að
gert.
Minnie leggur sig nú frmn um
að telja mennina á að láta niður
falla sakir Dick fyrir sín orð. Skir-
skotar hún til þess, að hún hafi jafn-
an reynst þéim vel, verið þéim
vinur í raunum og liðsinnt þeim i
vandræðum, og æskir þess, að þeir
reynist sjer nú sannir vinir. Tekst
henni að haga svo orðum sínum, að
hinir harðsvifnu gullnemar komast
við, og verða loks allir á hennar
bandi nema lögreglustjórinn. Hann
tekitr að malda í móinn, en þeir
skera á hengingar-reipið og aflienta
Minnie þrjótinn. Þakkar liún þeim
hæverkslega og hverfur síðan á brott
með unnusta sinum.
í New York. Hún þykir einstök
söngkona að þvi leyti, að henni er
jafn lagið að túlka trúarljóð Indiána
og klassiska tónlist.
„Söngvum Indiánana svipar mikið
til söngva austurlandaþjóðanna“,
sagði hún nýlega i viðtali eftir hlióm
leika sína. „Tónlega er munur á
þeim, en orðin og hugsunin er allt
gegnsýrt frumstæðum hátíðleik —
með tilbeiðslu til sólarinnar, vatns-
ins og eldsins — með heilsusamleg-
um ómi, sem lofar gróður jarðar
og er þrunginn af ást.
„Indíánaljóðin eru aðallega trúar-
legs efnis. Hljómlistin á sjer djúp-
ar rætur í sál Indíánans og er tengi-
liður milli þeirra og máttarvaldanna,
sem ráða jörðinni. Söngurinn er það
mal mannsins, sem nær tii hinnar
guðlegu veru. Músik Indíánanna er
i sannleika þeirra hjartans mál,
ferskt og ilmandi eins og prerian
og fjallið, sem söngurinn er um.
Söngur þeirra er einfaldleiki og
fegurð sannleikans. Ef Cherokee-
Indíáni fær heimþrá þá segir hann
stjörnunum frá því, með orðmn og
tónum. Þegar Zuni-Indíánamóður er
að svæfa barnið sitt þá raular hún
yfir því hljóðlátt lag. Indíánahljóm-
listin sýnir margskonar leiðir i heim
inum. Þó að hún sé fábreytileg
og einhliða að því er snertir laga-
fjölda og hrynjandi þá er hún fall-
eg og liefir mannfræðilegt gildi.
„Heróp og stríðsljóð Indiána hafa
orðið víðkunn, en fáir þekkja hina
dýpri og fíngerðari hljómlist þeirra,
jafnvel ekki Bandaríkjamenn. Það er
þessi tegund Indíánahljómlistar, sem
jeg er að reyna að kynna. Jeg hefi
alltaf klassiska sönglist á söniu söng-
skránni — söngva frá Ítalíu og Frakk
landi og Spáni — og á þann hátt
fæ jeg áheyrendur úr ýmsum áttum,
sem smátt og smátt kynnast Indíána-
söngvunum, um leið og þeir heyra
hitt.
Þjóðlög allra þjóða eiga sjerstnkan
tilverurjett eins og sakir standa,
því að á styrjaldartimum hrærast
hinar dýpri tilfinningar þjóðanna,
en írumlæg músik er jafnan sprott-
in af innilegri tilfinningu. Indíán-
arnir leggja fram sinn skerf til
þess að lijálpa Bandaríkjunum i
styrjöldinni. Þeir eru þögult fólk
en tilfinninganæmt.“
— Hote Caselle er fjörleg kona og
falleg. Hún klæðist einfaldasta bún-
ingi indíána, venjulegum hvitum
sauðskinnskjól með mislitum legg-
ingum og indversku „koffri" um
ennið. Amerikanska—- tónskáldið
Cliarles Wakefield Cadman, sem
samdi Indíána-óperuna „Shanewis“
er frumsýnd var á Metropolitan i
New York 1918, er hrifinn af með-
ferð hennar á lögum hans. Hún
sótti liann heim eitt sinn er lnin var
á söngferð í San Diego í Californiu,
en þar á hann heima. Eitt besta lag
sem liún syngur er eftir Cac.man
og heitir „Song of the Robin Wo-
man“, en þar sýngur hún bergmtd
svo veikt að undravert þykir.
Ilvað klassiska tónlist snertir er
Hote Casella ekki við eina fjölina
feld. Hún syngur Iög eftir Debussy,
Hándel, Scarlatti, De Falla, Mosart
og Saint Saéns. Eins og margir,
sem komnir eru af ýmiskonar þjóð-
erni er hún mjög fær í tungumál-
um. Hún fæddist í Texas en flutt-
ist til Californiu 1V2 árs, og ólst þar
upp. Manni sinum kynntist hún á
Hawaii.
Mynd eind.
Myndin er úr þorpi við Ermasund, skamt frá þar sem innrásin
var gerð i sumar.