Fálkinn - 19.01.1945, Síða 3

F Á L K I N N
3
Olafnfjörður
Ljósm.:
Brynj. Sveinsson.

VIKUBLAÐ MEÐ MYNDUM
Ritstjóri: Skúli Skúlaaon.
Framkv.stjóri: Svavar Hjaltested
Skrifstofa:
Bankastr. 3, Reykjavík. Sími 2210
Opin virka daga kl. 10-12 og 1-6
BlaðiS kemur út hvern föstudag
Allar áskriftir greiSis fyrirfram
HERBERTSprenf.
SKRADDARAÞANKAR
„ísland þig elskum vér — alla
vora daga,“ sagði gamla, skáldið. Og
ég held, að þeim sem orktu á þeirri
tíð, hafi aldrei dottið í liug að fara
með annað en alvöru. En nú má
stundum segja um skáldin og fleiri,
þe'gar hins gamla er minnst: „Öðru
vísi mér áður brá!“
Við tölum um œttjörðina í gaspurs-
yrðum og glaumkvæðum. En hve
mikið af þessu meinum við?
Ýmsir ungmennafélagar hafa tamið
sér kjörorð Bjarna frá Vogi, úr hrein-
legustu baráttunni, sem háð var um
sjálístæði íslands á þessari öld. Það
er „íslendingar viljum vér allir vera“.
Og þetta er notað, sem guðlastanar-
orð ýmsra íslendinga, sem beita þvi
fyrir sig i tíma og ótíma. En þess-
vegna kalla ég það guðlastanarorð,
að eigi leikur vafi á því tvennu, að
verra er að afneita fósturmold sinni
en þeim Guði, sem maður segist trúa
á, þegar fermingarheitið er tekið. - —
Trúlaus maður getur aldrei orðið
ættjarðarvinur.
Enn var sagt í þá daga, sem sum-
um góðurn íslendingum þótti það bera
volt um landráðatilhneigingu við
hóimann ísland, að hér var brotið
upp á því að „eyjan hvila“ ætti sér
fána. Það er ekki lengra síðan en
svo, að ég man eftir umbrotunum,
sem urðu í mörgum háttsetlum Reyk-
vikingum. Og ekki urðu þau óharð-
vítugri norður á Akureyri, eða ann-
arsstaðar þar, sem fólk liafði liafn-
ast i fjölmenna staði, sem ýmist
kallast kaupstaðir eða verslunarstað-
ir, — samkvæmt máli löggjafarinnar.
Nöfnin varða engum neinu. En
fjölbýlíð er gott til átaka, sagði hinn
ósérplægni frömuður verkamanna-
samtakanna. 0, vist er það satt. En,
svo að ég skilji eklci hér með Bjarna
frá Vogi, þá má ég bæta þessu við,
og einnig því, livernig núlifandi hat-
ursmaður hans sneri orðunum við.
Bjarni sagði „íslandi allt!“ Þetta var
kjörorð ungmennafélaganna. En þeg-
ar það kom norður í land, var sagt
að hann liefði sagt: „íslandi illt!“
— Hér munar ekki nema einum
hljóðstaf.
Hinn 1. janúar 1945 fékk Ól-
afsfjarðarkauptún í Eyjafirði
kaupstaðarréttindi. Er Ólafs-
fjörður 10. staðurinn á land-
inu, sem bæjarréttindi hlýtur.
Kaupstaðarréttindi hafa nú auk
Ólafsfjarðar, Reykjavík, Hafn-
arfjörður, ísafjörður, Siglu-
fjörður, Akureyri, Seyðisfjörð-
ur, Nes í Norðfirði, Vestmanna-
Um þessar mundir er í þann veg-
inn að hefjast eitt mesta átakið,
sem framkvæmt liefir verið í heil-
brigðismálum okkar íslendinga.
Hér er um að ræða allsherjar berkla-
rannsókn ó Reykvíkingum.
Það er Sigurður Sigurðsson
berklayfirlæknir, sem stendur fyr-
ir þessum rannsóknum, en þær
verða framkvænular í Röntgen-deild
Landspítalans undir yfirstjórn
berklayfirlæknis og forstöðumanns
Röntgendeildarinnar dr. Gunnlaugs
Claessens. Munu tugir þúsunda verða
teknir til rannsókna.
Eins og kunnugt er hefir berkla-
veikin lengi verið svipa ])jóðarinnar
og er þessi sjúkdómur óvíða eins
útbreiddur og hér. Hefir hins vegar
verið háð löng og erfið barátta gegn
veikinni og nú skýrir berklayfirlækn
ir frá þvi að það takist æ betur og
betur að hefta útbreiðslu veikinnar
og jafnframt fari dánartala af völd-
um hennar mjög minkandi.
í viðtali er berldayfirlæknir átli
fyrir fáum dögum við blaðamenn um
þetta mál, sagði hann meðal annars:
„Hér á landi hafa berklarannsókn-
ir undangenginna ára fært sönnur á
að slíkar rannsóknir eiga fullan rélt
á sér. Árlega hafa verið rannsakað-
ar 10 til 20 þúsundir manna, auk
berklaprófa héraðslæknanna, sem
hafa skipt þúsundum. Hafa eigi fáir
smitberar fundist við þessar rann-
eyjar og Akranes. Ólafsfjörður
er að því leyti einkennilegasti
kaupstaður landsins, að þorp-
inu liefir aldrei verið skij^t úr
hreppnum, eins og lang algeng-
ast hefir verið þegar þorpin
hafa náð 300 íbúum, heldur
vaxið þ.ar án þess skifti yrðu
gerð, og tilheyrir nú allur Ól-
afsfjarðarhreppur kaupstaðnum.
sóknir og hvað eftir annað tekist að
stemma stigu fyrir berklafaröldrum.
í ýmsum læknisliéruðum hafa alls-
herjar berklarannsóknir verið fram-
kvæmdar. í mörgum þeirra hefir
liver einasti maður komið, sem
boðaður var til rannsóknanna.
Ilér í Reykjavik hafa berklarann-
sóknir einnig verið framkvæmdar í
stórum stil á undanförnum árum.
Berklavarnarstöðin hefir rannsakað
Árið 1942 voru íbúar Ólafs-
fjarðar 736 en þeim hefir fjölg-
að talsvert síðan. Ólafsfjarðar-
kaupstaður nær auk sjálfs kaup
lúnsins yfir allar jarðir í Ólafs-
víkurhreppi en þær eru 26 að
tölu.
Kosning til hinnar fyrstu
bæjarstjórnar i Ólafsfirði fór
fram 6. janúar s. 1. ,
7—9 þúsund manns árlega, og fjölg-
ar rannsóknum hennar ár frá ári.
Margir, sem þar eru rannsakaðir,
standa undir beinu eftirliti stöðvar-
innar vegna berklaveiki í nánasta
umhverfi sínu, eða eru af öðrum á-
stæðum sendir til rannsóknar af
starfandi læknum i bænum. Sumir
koma og óska eftir slíkri rannsókn
ótilkvaddir. Þá heíir verið boðaður
Frumhald á bls. Í4.
Stærsta átakið til heilsuverndar:
Allsherjar berklaskoðun á Reykvíkingum
Nýju Röntgentœkin. — Þannig fer skoðunin fram.
\