Fálkinn - 19.01.1945, Page 7

F Á L K 1 N N
7
EYÐILEGGINGAR LOFTÁRÁSANNA
Enn mun enginn hafa lagt út í að
gera áætlun um það tjón, sem loft-
árásirnar hafa valdið í þessari styrj-
öld, og því síður að giska á hve
mikil vcrðmæti hafa farið forgörðum
í stríðinu. En verði það reynt munu
tölurnar verða ferlegar.
í þessari styrjöld hefir meira eyði-
lagst af verðmætum, sem ekki er
hægt að bæta upp, en í nokkurri
annari styrjöld fyrr eða síðar, og
stafar þetta af sprengjuregni loftá-
rásanna. Margra alda gönrul verk
húsagerðarlislarinnar lrafa hrunið til
grunna, og málverk og annað hafa
orðið að engu.
Senr dænri upp á þetta má nefns,
að ein sprengja, senr lenti í Londnn
á síðasta ári, gróf í jörðu nrálverk
el'tir garnla meistara, senr talin voru
250.000 stertingspunda virði og ge,-ði
sprengjan þó ekki usla nema á 200
ferálna svæði. En þó tókst að ná
ýmsum málverkunum óskemdum úr
jörðu og störfuðu sérfræðingar að
þvi verki, en lögregluvörður var um-
hverfis á meðan. Þarna voru grafin
úr allt að níu metra dýpi málverk
eftir nreistarana Romney, Sargent,
Franz Hals, Gainsborough og Van
Dyck, undan haugunr af möl og
grjóti úr húsunum, senr hrunið höfðu
við sprenginguna.
Sum málverkin höfðu aðeins
orðið fyrir litlunr skenrdum en önn-
ur voru gereyðilögð. Einnig eayði-
lögðust þarna dýrgripir úr silfri,
myndvefnaður, austrænar höggmynd-
ir, inyntsöfn, forn húsgögn og önn-
ur verðmæti.
-----í strætinu senr þessi sprengja
féll á, höfðu ýmsir safnarar komið
til geynrslu listaverkum fyrir ntetra
en miljón sterlingspunda. Margt af
þeim var frá 14., 15. og 16. öld. Nú
mun margt af þessunr fjársjóðum
aldrei sjást aftur. Þeir eru týndir
fyrir fullt og allt.
En þá, sein bjargast hafa, meira
eða minna skemdir, rnunu sérfróðir
Hér séxt aðgeröurmaðurinn vera að líma smáagnir úr málverki á anðu
blettiha, sem þær hafa dottið upp úr.
Mynd eftir Gainsborough, sem lá marga daga grafin i sprengjugíg. Sér-
fræðingurinn er að rannsaka hana og hefir gert krítarstrik kringum
skemdirnar.
menn leitast við að gera við. Og það
er von um, að með tækni í efna-
fræði, eðlisfræði, notkun röntgen-
geisla og snrásjár, megi koma sunr-
um málverkunum í sanrt lag.
Ilér birtast noklcrar myndir, tekn-
ar í vinnustofum eins alkunnasta
sérfræðings Breta i viðgerð lista-
verka. Myndirnar skýra nokkurnveg-
in sjálfar, að það sé enginn leikur
að fást við aðgerðir sem þessar. Tii
þess þarf bæði kunnáttu og margra
ára æfingu.
Listaverk, sem náðst hefir upp úr sprengjugig. Sérfrœðingurinn
hreinsa áhreinindin af myndinni
.or að
PÓSTIÍASSAR í BRETLANDI.
Þeir standa flestir á fæti, úti í
ytri brún gangstéttarinnar, og eiu
þessvegna kallaðir „pillar box“
(pillar = stólpi eða stöpullj. Fyrir
stríðið voru þessir „frístandandi
póstkassar“ altaf málaðir rauðir á
hverju ári. En á stríðsárunum vai ð
vitanlega hörgull, bæði á málningu
og málurum, svo að ákveðið var, að
mála ekki „pílárakassana“ fyrr en
að ioknu striðinu. — En í þessu
sambandi er rétt, að segja lítið eitt
frá sögu þessara póstkassa. Þeir
lcomust í notkun árið 1852. Fyrir
þann tíma var það tíska, að biðja
„bréfadrenginn“ fyrir bréfin sin,
senr áttu að fara langt, en „gulgga-
nranninn“ — þann, senr sat við opna
gluggann á póstlrúsinu í tólf tíma
á sólarhring, og tók þar við bréf-
unr, og fék litilsháttar þóknun fyrir.
En skáldið Antony Trollope. sem
sjálfur var póstfulltrúi þá, lét sér
detta það góða ráð í hug, að nota
póstkassana, og fyrir frumkvæði
hans var fyrsti kassinn settur á St.
Helier i Jersey árið 1852, en sá næsti
tveim árunr síðar í Fleet Street,
London. — f þá daga voru kassarn-
ir nrálaðir grænir, nreð kórónu kon-
ungs efst á framhlið, en nálæt tutt-
ugu árum seinna var farið að mála
þá rauða — og þann lit hafa flest
lönd veraldar síðan notað á póst-
kössunr sínum.
STÆRSTU KLUKKU HEIMSINS
hefir aldrei verið hringt. Þegar hún
var steypt, 1733, átti hún að verða
í Ivans Véliky-turninum í Kreml,
i Moskva. En meðan hún var enn
í steypumótinu kom upp eldur í
málmsteypunni og sprakk þá stykki
úr klukkunni og hún grófst í rúst-
unum. — Svo liðu hundrað ár. En
árið 1836 ljet Nikulás keisari grafa
upp, klukkuna, sem vóg 200 tonn, og
setja hana á steinpall á torginu fyr-
ir frarnan turninn, senr henni lrafði
verið ætlað að lranga í. Iílukkan
er 19 feta há og 60 fet umntáls að
neðan. En í Veliky-Hurninum. senr
Boris Godonov reisti árið 1600, hang-
ir nú næslstærsta klukkan i Moskva.
Hún er 128 smálesta þung.