Fálkinn - 20.09.1946, Blaðsíða 14

14
FÁLKINN
kærleikur, sem aldrei bregst þeim,
sem á hann trúa.
FjárhagsörSugleikar eru að sliga
hjarSbýlið Gæsatanga. Húsbóndinn
Robert Mc Laughlin, höfuðsamður,
byrgir liuga sinn, vonbrigði og
gremju fyrir Nell, konu sinni, svo
að „hamingja lífsins hangir á blá-
þræði..“. Um þetta eru margir
dásamlegir kaflar í sögunni, listræn-
ir og sálfræðilega næmir og háttvís-
ir. Hjónin ræða um tilveruna og
erfiðleika sína:
„Eg hefði ekki átt að fara með
þig hingað.“
Hún hafði horft á hann. Að baki
hans varð henni litið yfir Græna-
rjóður. Hún liafði virt fyrir sér
trén, sem bar við alstirndan nætur-
himininn.
„Því ekki ?“
„Tilverunni fylgja allskonar erfið-
leikar, hvar sem maður býr. Hér á
hálendinu stendur maður nær frum-
stigi lífsins."
„Ó, Rob, ég átti ekki við heimil-
hefir nokkurntíma átt í.striði. Mest-
ur liluti þessa flota er í Kyrrahafi,
siðan styrjöldinni í Evrópu lauk,
og Nimitz er foringi alls flotans á
Mið-Kyrrahafi.
Chester W. Nimitz er talinn að
hafa sýnt áræði, hyggindi og frá-
bæra útsjónarsemi i fiotastjórn sinni,
og er nú einn þeirra manna, sem
Bandaríkjaþjóðin treystir best. Hann
hafði bækistöðvar sinar á eynni
Guam, og þaöan gaf hann skipanir
þær, sem komu Japönum á kné.
Friöjón Runólfsson, verslunarmaÖ-
ur, Akranesi vurö 50 ára 8. sept.
Sögur
sem
lesnar
verða
aftur
Sagan um Toppu var ástarsaga
drengs og folaldsins hans, sem síð-
an varð tryppið hún Toppa....
Og nú er Sörli frumburður Toppu,
umskiptingur að útliti og eðli, svo að
alla rekur i rogastans. En svo er líka
ættartala hans ærið flókin og furðu-
leg. Hann er sonur Toppu og ó-
kunnugs föður, er síðar reynist
að vera verðlauna-stóðhesturinn
Apalachia. En Toppa er dóttir Rak-
ettunnar og Fána, glæsilega stóð-
hestsins á Gæsatanga. Aftur á móti
var Raketta dóttir liryssunnar Gypsý
sem villistóð-liesturinn Hvítingur
hafði rænt úr stóðinu á Gæsatanga
og haldið henni í villistóði sínu í
Arnardal í 4 ár! — En á allt þetta
er drepiÖ i sögunni af Toppu. Og
nú bregður Sörla í ætt langafa síns,
Hvítings. Hefir hann erft alla kosti
hans og kenjar m. a. þá að taka
alls ekki tamningu, og ræður það
að lokum úrslitum í ævirás hans. .
Sagan um Sörla, son Toppu, verð-
ur ógleymanleg liverjum, sem les
liana, en það verður að lesa hana,
en ekki aðeins að blaða i henni. —
Sálarlíf hestanna, hundanna og katt-
anna er gegnumlýst af sjaldgæfu
innsæi skáldkonunnar. Svo náttúr-
legt er þetta, að lesendunum þykir
sem þeir hafi umgengist þessar
skepnur, og skapgerð þeirra og at-
hafnir verða þeim hugfólgnar. Sama
máli skiftir um lieimilisfólkið. Það
verður að góðlcunningjum allra, sem
um það lesa. — En hátt yfir ailar
persónur sögunnar ber hiiia ráð-
snjöllu liúsfreyju Nell, hina prúðu
konu, sem skilur allt og fyrirgefur
allt. í höndum margra höfunda
hefðu öröugleikarnir, sem mæta
þessum ólíku lijónum, orðið að
því blindskeri sem þau sameiginlega
hefðu liðið skipsbrot á, og þar hefðu
þeirra miklu hæfileikar, vonir og
hugsjónir, sokkið og týnst, en Mary
O’Hara er svo skyggn á mannlegt
eðli, að hún leysir vandann á ein-
faldan og rökvísan hátt, og lykill-
inn er hinn eldforni, en þó sí-ungi
Chester W. Nimitz
aðmíráll hefir frá öndverðu haft
stjórn Bandarikjaflotans i Kyrra-
hafinu, en sá floti vann mörg þrek-
virki og stór. Á Kyrrahafi eru víð-
áttur og vegalengdir, sem við eigum
bágt með að gera okkur grein fyrir,
en Nimitz tókst að endurheimta
Kyrrahafseyjarnar stig af stigi, og
barði síðan að bæjardyrum sjálfra
Japanseyja, til að hefna fyrir árás-
ina á Pearl Harbor.
Þó að Nimitz sé aðmíráll þá var
hann upphaflega „landkrabbi“ sem
kallað er og sjór sást ekki frá fæð-
ingarlieimili hans. Hann er fæddur
fyrir 60 árum í bæ einum langt inni
í landi í Texas, en lenti samt á sjó-
liðsforingjaskólanum. í fyrri heims-
styrjöldinni var hann liðsforingi á
kafbáti i Atlantshafi, en eftir að
hann síðar hafði gegnt störfum víðs-
vegar um heim gerðist hann starfs-
maður flotamálastjórnarinnar i Wash
ington, árið 1935. Þre'mur árum síð-
ar varð hann kontraaðmíráll og
yfirforingi fyrstu orustuskipasveit-
arinnar. Árið eftir tók hann aftur
við starfi í flotamálaráðuneytinu.
Svo kom styrjöldin og nú fór í
hönd meiri annatími en nokkru
sinni í sögu JBandarfkjanna. Hinn
17. des. 1941 dró Nimitz upp gunn-
fána sinn á Havaij, eftir að Kimmel
aðmíráil hafði verið rekinn úr þjón-
ustu, því að honum var kennt um,
ásamt fleirum, hve óviðbúnir Banda-
ríkjamenn voru árásinni á Pearl Har-
bor. Það var ekki skemmtilegt starf
sem Nimitz tókst á hendur: að taka
að sér stjórn flotadeildar, sem að
mestu leyti lá á hafsbotni, og að
mæta leifturárásum Japana, sem sí-
felt færðust nær. En Nimitz lét
ekki bugast. Og svo er hinum risa-
vöxnu flotasmiðum Bandaríkjanna
fyrir að þakka, að nú eiga þeir mesta
lierflota, sem nokkur þjóð í heimi
Siyuröur Davíösson, kaupmaöur á
Hvammstanga, varö 50 ára 12. þ, m.
ið okkar. Þú hefir gert það fagurt.
Eg get ekki hugsað mér indælla
heimili....“
... .hún hallaði sér upp að hon-
um og lagði höndina í lófa hans.
Hér — höndin þín er mitt heimili“.
„En drengirnir, Nell?“
„Já.“
„Þetta er þeirra heimili.“
„Ójá.“
„En ætli þeir ílengist hér? Eða
leggja þeir land undir fót, eins og
við gerðum? Og verða — eins og
við — heimilislausir.“
Hún svaraði með tilfinningaþunga
í röddinni: „Eins lengi og þeir lifa,
munu þeir ekki gleyma litbrigðum
loftsins, stormunum, regnbogunum
og öðrum fögrum sýnum.“
„Rétt er það, en við vorum líka
alin upp í borgum, en sluppum það-
an og hrepptúm þetta. Það verður
gagnstætt með drengina.“
„Það er þannig með alla nú á
dögum.“
Þau höfðu rætt um skáldskap
þann, sem er hjartsláttur hinnar
lifandi jarðar. Á hjarðbýlinu áttu
menn heima á hinum nakta líkama
jarðarinnar. í borgunum er náttúr-
an lokuð inni i skel, og menn finna
ekki ylinn af hennar heita blóði.
Það kemur manni til að efast um,
að jörðin sé lifandi. Það er auð-
velt að týna sjálfum sér.
Þau höfðu rætt í heila klukku-
stund og haldið livort í höndina á
öðru, og hitinn frá lófa til lófa, ná-
vistin, samkomulagið og skilningur-
inn hafði tengt þau saman á þann
hátt, sem farinn var að verða sjald-
gæfur í seinni tíð.
...... Það var í sveitinni, hugs-
aði liún, sem mennirnir komast næst
skáldskap og fagurfræðilegum liugs-
unum. Öldur tilfinningalífsins eru
vorvindar sálarinnar. Þeir fara ekki
fram hjá manni fremur en aðrir
vindar. . . .
— — — Um hvað var að ræða?
Peninga. Hvernig gátu peningar orð-
ið valdir að þvílíkum óhöppum í
mannfélaginu? Gátu menn ekki elsk-
að hvern annan, þótt þeir væru
fátækir? Gátu þeir ekki barist hlið
við hlið, livort heldur um sigur eða
ósigur var að ræða?
Nei, Rob gat það ekki. Ef hann
spilaöi öllu út í veður og vind,
yrði engin leið að búa með honum.
Þá mundi hann hætta að elska liana.
Hann væri máske hættur því. Kergj-
an myndi eitra liann. Allt mundi
fölna og visna, sem hann snerti við.
...... Orðin urðu að þögn. Nell
horfði sem snöggvast til Robs. Allt
hafði tekið breytingu, en þó var
enn langur og kaldur vegur á milli
þeirra. Hver var orsökin? Gat það
verið, að þegar lögmál ástarinnar
var einu sinni brotið, þá greri það
aldrei framar um heilt? Jafnvel þótt
orsök brotsins væri á burtu numin?
Nell gekk upp stigann til svefn-
herbergjanna. Hún áleit að maður
og kona, sem elskað höfðu hvort
annað, gætu gleymt og sætst, þótt
eitthvað bæri á milli. Það þurfti
ekki nema tillit eða orð, og þá væri
allt ósamræmi horfið....
En Rob stóð eins og í svima á
gólfinu. Hann sýndist ekki eiga þar
heima lengur....
Það er trú mín, að sögurnar
Trygg ertu Toppa og Sörli sonur
Toppu verði lesnar aftur og aftur
af bornum og óbornum.
G. Ó.