Fálkinn - 24.01.1947, Síða 6

6
FÁLKINN
I
Æfintýralegur flótti.
í aftureldingu 26. maí 1940 kom-
ust þau fáu hundruS enskra her-
manna er skipuðu baksveitir varnar-
liðsins í Calais, niður í fjöru. Þeir
voru særðir og magnþrota, en vildu
samt ekki gefast upp. Þarna stóðu
þeir í fiæðarmálinu og kúlum Þjóð-
verja rigndi yfir þá.
Þegar ekki var annað hergagna
eftir en ein Brenbyssa og ein vél-
byssa var vörn Calais lokið og nú
kom síðasta skipunin: Bjargi sér
nú hver, sem best hann má!
Gordon Instone, 23 ára, var einn
þeirra uppgefnu manna, sem Þjóð-
verjar umkringdu. Tíu mánuðum
seinna kom hann til Gíbraltar eflir
æfintýralegan flótta.
Dag eftir dag dragnaðist fanga-
lestin áfram þjóðveginn suður eftir
Frakkiandi. Þó að Instone væri
þreyttur reyndi hann samt tvivegis
að flýja. 1 fyrri tiirauninni náðist
hann er hann var að reyna að kom-
ast gegnum limgirðingu inn í skóg-
arholt. Hann var rekinn inn í fanga-
röðina aftur og látinn vita, að hann
yrði skotinn ef hann reyndi aftur.
Þó reyndi hann aftur, um hábjart-
an dag, er fangarnir drógust á-
fram gegnum þorpið St. Paul. Þar
rann á meðfram veginum. Instone
fleygði sér í hana og faldi sig í
sefinu undir bakkanum.
Þar stóð hann klukkutima i vatni
upp í liáls, meðan verið var að
leita að honum í runnunum i kring.
Loks gáfust Þjóðverjar upp á leit-
inni og fangalestin hélt á fram. In-
stone var aumur þegar hann kom
upp úr. Herklæðin voru svo ötuð
í for, að ómögulegt var að sjá að
þarna færi enskur hermaður.
Bóndi nokkur hjálpaði honum og
daginn eftir hélt hann norður til
strandar og var nú kominn í blá-
an samfesitng. Hann liikaði ekki
við að fara þegar að vinna spell,
þar sem tækifæri gafst. Þar sem
hann rakst á þýskan jarðsíma skar
hann sundur leiðsluna og skeytti
einangrunina svo saman, þannig að
ekki væri sjáanlegt að siminn væri
slitinn.
En hann var gersamlega þrotinn
að kröftum og fékk auk þess hita-
sótt. Tókst honum að fá vist á geð-
veikrahæli og var hjúkrað þar á-
gætlega. Einn daginn komu nokkrir
Þjóðverjar á hælið, er Instone var
úti í garðinum, en honum tókst svo
vel að leika geðveiklinginn að Þjóð
verjarnir kenndu í brjósti um liann.
Yfirlæknirinn kom honum í kynni
við breskan flugforingja, sem Trea-
sy hét og hafðist við á laun í þorpi
einu skammt frá. Þeir lögðu nú
upp saman í þeirri von að komast
til sjávar. Instone kunni dálítið í
frönsku og kom það oft að góðu
haldi. Þeir náðu sér í bát en var
ómögulegt að komast á burt og af-
réðu því að fara aftur þangað, sem
Treasy hafði verið áður. Instone
hafði bólgnað mjög á fótum á göng-
unni, svo að þeir skildu.
Um þessar mundir voru Þjóð-
verjar farnir að skrásetja Frakka,
til þess að senda þá í þrælkun til
Þýskalands. Instone vissi um þessa
hættu, og lést nú vera belgiskur
flóttamaður, en hvernig sem á því
stóð fór svo, að einn daginn var
hann settur inn í brautarvagn og
látinn vita að liann ætti að fara til
Þýskalands.
Hann var einráðinn i að nota
hvert tækifæri sem hugsast gæti til
þess að komast hjá þrælkuninni.
Hann sat i vagninum og lést sofa,
en greindi þo að annar varðmann-
anna, sem andspænis honum sátu,
hafði sofnað, en liinn tekið af sér
hjálíninn og sat með byssuna milli
hnjánna og' var að eta. Rétt hjá
Instone lá þungt járnstykki og
þreif hann það og rotaði báða varð-
mennina án þess að þeir fengju ráð-
rúm til að æpa. Og skarkalinn í
vagninum bar rothöggin ofurliði.
Instone stökk af vagninum á
fullri ferð og tókst að fela sig i
skóginum. komst svo um síðir til
Parísar ásamt frönskum lautinant,
sem hann hitti á leiðinni. Fékk
hann að vera hjá honum og konu
hans og lést vera frændi þessa
gistivinar síns.
Á daginn vann Instone að bif-
reiðaviðgerðum og dyttaði að
þýskum sjúkrabílum en á nóttinni
eyðilagði hann þýskar símalínur
til þess að vega á móti dagsverk-
inu. Honum tókst að ná sér i skil-
ríki er sýndu að hann væri fransk-
ur maður, sem leystur hefði verið
frá herþjónustu. Stimplana á þessi
plögg skar hann út úr lirárri kart-
öflu. Út á þessi skilriki fékk hann
svo skömmtunarseðla og' fékk greidd
liermannaeftirlaun. Auk þess fékk
liann ferðaleyfi og ávísun á hús-
næði. Aðstaða hans var nú orðin
sæmilega trygg.
Instone afréð að hverfa á burt frá
París og komast til Marseille. En
það þýddi að hann varð að fara
yfir markalínuna milli þess hluta
Frakklands, sem var hernámssvæði
Þjóðverja, og hins, sem Vichystjórn-
in réð yfir að nafninu til. Hann
varð ekkert smeykur þegar tveir
þýskir hermenn tóku hann á landa-
mærunum og fóru með hann til
yfirmanns síns; svo vel treysti
liann skilríkjunum, sem hann hafði
upp á vasann. Hann sagði foringj-
anum átakanlega sög'u af konu sinni
og barni, sem væri í dauðans kverk-
um á sjúkrahúsi i Lyon, en sagan
lireif ekki. Hann var látinn vita að
liann hefði farið yfir landamærin
í leyfisleysi og þessvegna yrði liann
sendur í nauðungarvinnu til Þýska-
lands.
Enn einu sinni var hann kominn
„undir lás“, í þetta skifti í biðsaln-
um á járnbrautarstöðinni i Chalon.
En með snarræði sínu barg liann
frelsinu á ný. Hann spurði varð-
manninn livort liann mætti kaupa
sér matarbita inni í veitingasaln-
um. Á leiðinni þangað gat hann
snúið varðmanninn af sér, hljóp
fram stéttina og fram hjá dyrum
með þýskri áritun. Nú mátti engan
tíma missa.
Hann opnaði dyrnar, fór inn og
sá að þarna var þýsk veitingastofa.
Sátu þar sex Þjóðverjar og drukku
öl. Þeir góndu á hann. En Instone
brá sér hvergi og gerði sig heima-
kominn. Hann varð að látast vera
POSTULÍN, MÁLMVÖRUR,
pottar, pönnur, hnífapör — VIM
hreinsar feiti og rgð án hess að
skerða gljáann á yfirborðinu.
HREINSAR FLJÖTT OG ÖRUGGT
X-v 44--_>*5
rafmagnsviðgerðarmaður, enda i
vinnufötum og með tösku.
Hann gekk að einum lampanum
skrúfaði úr peruna, skoðaði hana
og skrúfaði hana i aftur. Svo gekk
liann að snerlinijm, sneri honuin
nokkrum sinnum til að athuga livort
ljósið væri í lagi. Siðan hneigði
hann sig fyrir þýsku foringjunum
og fór út.
Varðmennirnir, sem voru á mið-
stéttinni komu auga á hann, en kom-
ust ekki yfir teinana til hans því
að í sama bili rann vörulest inn á
stöðina. Þeir tóku til fótanna til
þess að komast yfir á stétlina geg'n-
um undirgöngin, en á meðan hljóp
Instone þangað er margar konur
stóðu á stéttinni og voru að af-
ferma járnbrautarvagn. „Enskur
flóttamaður!“ hvíslaði hann lil
þeirra og þær áttuðu sig undir eins.
Þær umkringdu hann á alla vegu
en liann kúrði sig' niður, en kvenna-
hópurinn mjakaðist ófram af stétt-
inni og út á götuna. Þar hvarf hann
inn í vegfarendahópinn og stefndi
út úr bænum.
En það var fjarri því að liann
væri orðinn frjáls maður. — í Mar-
sellie lenti hann í félagsskap and-
stöðulireyfingarmanna og óður en
hann vissi sat hann í St. Jean-
fangelsinu. En hann toldi ekki lengi
þar. Honum tókst að flýja ásamt 5
öðrum hermönnum og um hávetur
Hendur Roosevelts í gips. — Ung
amerísk listakona, Roty Shaw, hefir
fengið þá hugmynd að gera gips-
mynd af höndum Roodevelts heit-
ins forseta, sem svo lengi héll fast
á stýrishjóli Bandaríkjanna og tólcst
það svo giftusamlega.
Starfið er margt -
en velliðan, afköst
og vinnuþol er 006*
þvi að fatnaðurinn
sé hagkvæmur og
traustur
VSK
VDNNQJiFAirAtEŒtRfÐ óSlLAhlDS % REYKJAVÍK
Elzta. staeiata pg lullkomnasm veifeBmiðjQ stnnat gieinai ó Islandl
komst liann suður yfir Pyreneafjöll
til Spánar, en var tekinn þar og
settur í fangelsi, þar sem hann leið
verri kvalir en nokkru sinni áður.
Hann var ekkert nema bjór ög bein.
En andlega var hann í fullu fjöri
og loks var honum sleppt. Hann
var sendur til Gibraltar í mars 1941,
og í veislunni sem honum var hald-
in þar át liann fjórtán bjúgu og
sex egg, áður en liann háttaði í
gott rúm — í fyrsta skifti í tíu
mánuði.
Þessi hattur kemst varla i tísku,
þó slcrítinn sé, það er sólhjálmur
með viðtœki. Stúdentinn sem gerði
liattinn er að láta félaga sinn heyra
í tœkinu.