Fálkinn - 25.04.1947, Síða 6

6
FÁLKINN
R. L. STEVENSON:
<;niÆv.iA\
MYNDAFRAMHALDSSAGA
Huer fann upp:
80. Næsta morgun vaknaöi ég við
mikinn hávaða. ,,Friðarboði! Frið-
arboði!" var kallað, og ég stökk
út að einu skotgatinu til þess að
forvitnast um, hvað væri ú seyði.
Jú, alveg rétt, þarna stóð Sitver
með einum af lagsbræðrum sínum,
sem veifaði hvítn flaggi. „Allir á
v8,rð!“ skipaði Smollett, og svo
kallaði hann til sjóræningjanna:
81. „Nemið staðar! Hver er þar?“
Jú, það var „kapleinn“ Silver, sem
óskaði viðtals við Smollelt til þess
að reyna að koinast að friðsamlegu
samkomulagi, ef honum væru veitt
grið á meðan. - Smollett kannaðist
ekki rið neinn „kaptein“ Silver,
en ef honum lægi eitthvað á hjarta,
gæti hann komið með það.
82. Silver hló, eins og þetta vœri
allt saman spaug, sveiflaði hækjunni
léttilega yfir grindurnar og kom
sjálfur á eftir. - Iíann var klæddur
sínum besta skrúða í tilefui af hin-
um mikilvægu ■ erindagjörðum, oq
svo heilsaði hann kapteini Smolleti
mjög virðulega.
83. „Nú, hvað viliu svo, Silver?“
„Það, sem ég hefi að segja, varðar
alla menn hér í varðhúsinu, og
einnig þig, Jim Hawkins", sagði
hann og sneri sér að mér. Eg stóð
álengdar og fylgdist spenntur með
þessu samtali.
SJ. Silver fór nú að skýra frá
ýmsu, sem skeð hafði nóttina áður,
og Smollelt hlustaði á og kinlcaði
kolli i sifellu. Enginn annar en ég
mun þó hafa fengið fullt „samhengi“
i sögu Silvers. Eg skildi, að þe.ir
höfðu haldið drykkjugi’di um borð,
en fíen Gunn hefði hein.'sólt þá ó-
vænt.,
Copyright P. I. B Box 6 Copenhagen
85. Endirinn varð sá, að Silver
krafðist þess að fá kort.ið yfir Gutl-
eyjuna framselt. Þá sagði hann, nð
ckknr væri öllum líf irgggl og okkur
yrCu fengnar nægav vi'dir Id að
draga fram lífið, þangað til eitl-
lwert skip sigldi framhiá og flytti
okkur aftnr lil manna.
80. Svör kapteins Smodctt vanl-
iði hvorki fsstu né einn.ð. ,,Kortið
fáið þið eklci og skipinu hefir eng-
inn ykkur leyfi til að sigla. En ef
þið komið hingað, kast'ð vopnunum
og gefist upp, ]>á skal ég flytja ylclc-
ur til Englands, þar sem þið verð-
ið dæmdir til hengingar, eins og
þið líka verðskuldið.“
87. Reiðikasti því, sem Silver
fékk við þessi orð, er eklci hœgt að
lýsa. „Innan skamms skal varðhús-
CopyrigM P I B Bo> 6 C öp*,,>,nQ»"
inu ykkar verða splundrað í loft
upp eins og rommtunnu!“ Hann
hrækti með fyrirlitningu i upp-
sprettuna olckar, um leið og hann
haltraði út að grindunum.
88. Nú kom förunautur hans til
Ritsímann?
Á útlendu móli heitir liann tele-
graf, sem þýðir firð-ritari. Hefir
þetta orð verið notað um tæki til
fréttaflutnings, þó að þau hafi eigi
notað rafmagnsstrauminn. í forn-
öld notuðu menn elda, til þess að
kom boðum til almennings, og svo
virðist sem Grikkir hafi gert sér
einskonar stafróf, með því að raða
logandi kyndlum á ýmsa vegu. Þeg-
ar stjórnarbyltingin mikla geysaði
i Frakklandi bjuggu C/iappe-bræður
til lunn svonefnda semafor, tré
grind með hreyfanlegum örmum,
sem hægt var að setja í ýmsar stell-
ingar, er liver um sig táknaði á-
kveðinn bókstaf eða merki. Þetta
tæki var mikið notað i Frakklandi
um skeið. Þannig voru settar upp
22 semaforgrindur milii Parísar og
Lille, þannig að óvallt sæist milli
þriggja, og skeytin send stöð frá
stöð. Árið 1844 voru 534 svona
stöðvar i Frakklandi. - En það sem
nú er kallaður ritsimi, og byggist á
uppgötvun H. C. Örsteds, á tilveru
sina að þakka Ameríkumanninum
Samuel Morse (f. 1791, d. 1872).
Hann var eiginlega listmálari, en
dvaldist um hríð i Evrópu og fór
þá að kynna sér rafsegulmagnið og
og gerði tilraunir með það. Á heim-
leiðinni til Ameríku datt lionum i
hug að hægt væri að nota rafsegul-
magnið til fréttaflutnings, og fór
hann nú að gera teikningar að svona
tæki, og sýndi þær skipstjóranum
og ýmsum farþegum. Síðar hélt einn
af þessum farþegum, Jackson próf-
essor frá .Boston, því fram að hann
hefði ótt hugmyndina að þessu tæki,
og sagt Morse frá henni á leiðinni
vestur, og Morse svo stolið lmg-
myndinni. í sömú ferðinni hug-
kvæmdist Morse líka Morse-staf-
rófið, sem enn er notað við sim-
ritun og við ljós- og hljóðmerkja-
sendingar. Með símlyklinum var
liægt að senda punkta og strik, úr
þessum einföldu merkjum tveimur
var svo búið til heilt stafróf. Morse
varð lengi að berjast við fátækt og
skop’ ahnennings áður en liugsjón-
ir lians komust í framkvæmd. Hann
leitaði til þingsins um styrk til
þess að leggja ritsímalínu, og loks
samþykkti þingdeildin þetta, og
sendi fil öldungadeildarinnar. Sam-
þykkti hún fjárveitingu 3. mars
1843, á siðasta samkomudegi þings-
ins i það skipti. Fyrsta símalinan
var lögð milli Washington og Balti-
more og 24. maí 1844 var fyrsta
símskeytið sent milli þessara staða.
Með þessum atburði varð ritsíni-
inn staðreynd og breiddist nú óð-
um út. Þrátt fyrir miklar árásir
og öfund fékk Morse mikinn heiður
al' uppgötvun sinni. í New York var
reist standmynd af honum, að hon-
um lifandi. Hann dó 2. apríl 1872.
hjálpar honum, og brátt hurjn þeir
báðir inn á milli trjánna. „Það
verður vist e'kki langt þar til þeir
láta iil sin heyra", sagði kapteinn
Smollett. „fíerið þið hlóðapottinn
út. Það er vist alveg óhætt, því að
morgunkuldinn er að minnka."