Fálkinn - 19.08.1949, Blaðsíða 5

FÁLKINN
5
ar veja um 125 leiki innan sama
flokksins.
LOPE DE VEGA fæddist í
Madrid 25. nóv. 1562 og voru
foreldrar lians óbreytt almúga-
fólk. Um fyrstu æviár iians er
lítiÖ vitaö, en þó það, aö liann
var læs á latínu og skáldskap
þegar hann var fimm ára. Hann
gekk í skóla og nam málfræði,
mælskulist, stjörnufræði, latínu
og grísku og var mesti fræða-
sjór. Tólf ára fær hann vottorð
um að hann sé „vel þjálfaður
allri æskumennt, svo sem dansi,
söng og skilmingalist.“ Um þær
mundir samdi liann fyrsta leik-
rit sitt. Það hét „E1 verdadero
amante“ — Hinn sanni elsk-
hugi. Montalban segir eklcert
um livernig hann liafi farið að
afla sér reynslu uni leynistigu
ástarinnar, en leikurinn sýnir
‘þó að hér hefir verið um hráð-
þroska l)arn að ræða.
Nú greip liann útfararþrá og
hann fór lil Segovia ásamt vini
sínum. Þá þraut farareyri og
reyndu þeir þá að veðsetja eitt-
hvað af farangri sínum, en það
vakti grun. Voru þeir handtekn-
ir og endursendir til Madríd.
Sðan varð Lope skósveinn Ger-
onimo Manrique, biskups í
Cartagena og komst þaðan í liá-
skólann i Alcala; þar var hann
árin 1577—’Sl, að því er menn
hest vita.
Nú langaði hann í herþjón-
ustu. A þeim tíma þótti það nauð-
sýnlegt fyrir skáld að afla sér
frægðar í hernaði, og hann gerð-
ist sjálfboðaliði i herferð, sem
gerð var út til Azoreyja. Það
gerði skáldið Cervantes lika
Eftir nokkra máiiuði komu háð-
ir aftur og voru nú orðnir hetj-
ur í almenningsálitinu. Eftir
hernaðarafrek sín og marg-
vísleg ástarævintýr kynntist
Lope Ilelenu Osorio de Velas-
que og var faðir liennar leik-
stjóri. Hún var að vísu gift öðr-
um, en eigi að síður var hún
fylgikona hans í fimm ár, en þá
slitnaði upp úr með þeim, út af
afbrýðisemi. 1 bræði sinni skrif-
aði hann nú og gaf út hvert níð-
ritið öðru svívirðilegra um hana
og alla Velasquef jölskylduna og
])essu hneykslismáli laulc með
þvi, að honum var stefnt og
liann dæmdur til að verða á hurt
úr Madríd í 8 ár. Var hann dauða
sekur ef hann kæmi til Kastilíriu
næstu tvö árin, en skyldi settur
á galeiðu el' hann sæisl í Madríd
næstu sex ár.
Nú varð hann að flytja hl
Valencia, en áður en hann fór
varð hann ástfanginn af ungri
stúlku- og fríðri, Isabellu de
Urhina, dóttur ráðsherrans í
Madríd. Þótti lionum ólientugt
að hún átti heima i Madríd og
hann í Valencia. Og áður en
langt um leið lcærði liann sig
kollóttan um dauðarefsinguna
og galeiðuþrælkun og nam ást-
mey sína á burt eftir að hafa
gifst henni með milligöngu stað-
gengils og i trássi við fjölskyldu
hennar.
Fór hann nú til Valencia með
hrúði sína. En 19 dögum síðar
gaf hann sig fram í „Armada-
leiðangurinn“ fræga gegn Elísa-
hetu Engladrottningu og var á
galeiðunni „San Juan“ ásamt
bróður sínum og Cervantes.
Ilafði skip þetta 40 fallbyssur
og 500 manna áhöfn. „Hinn ó-
sigrandi“ floti var um 120 skip,
og hann var „ekki sigraður af
mannlegum mætti lieldur af
höfuskepnunum" segja Spán-
verjar enn í dag. „San Juan“
komst af úr fárviðrinu í Erma-
sundi með naumindum og sneri
aftur til Cadiz. Lope og Cer-
ventes komust af heilir, en hróð
ir Lope týndi lífi i feðinni.
Maður skyldi lialda að skáld-
in hefðu ekki tíma til að yrkja
i svona íerðalagi, en það gerði
Lope. Hann orti 11.000 vers úr
hetjukvæðinu „La Hermosura
de Angelica“ um horð i „San
Juan“.
Nú :fór hann til Valencia og
orti þar en þráði jafnan að
komast lil Madríd og
Þetta var eins og verksmiðju-
.ðnaður.
Þegar útlegðartíminn var á
enda fór Lope til Toledo og
gekk nú í þjónustu hertogans
af Alba. Þar samdi hann mörg
leikrit sín og hina frægu hirð-
ingjasögu „Arcadiu“. En nú dó
eitt af hörnum lians og Elísa-
betar og liún sálf nokkru sjíðar
og loks annað harnið.
Árið eftir — 1596 — fluttist
hann til Madríd aftur en kom
bráðlega fyrir rétt út af hneyksl
anlegri samhúð við ekkjuna
Antoniw Trillo. En 1599 giftist
liann aftur efnaðri slátrara-
dóttur, sem liét Juana de
Guarde. Fékk hann mikinn
heimanmund með lienni, en lika
mörg napuryrði fyrir að hafa
tekið niður fyrir sig í gróða-
skyni. Með þessari konu eign-
aðist hann líka tvö börn.
En þó giftur væri liafði hann
samlíf í mörg ár við fræga og
fríða leikkonu, Michelu de Lu-
ján, — hún kemur fram í mörg-
um Eff leikritum hans undir
nafninu Camila Lucina. Þegar
maður hennar dó tók Lope að
sér að verða fjárhaldsmaður
sjö harna hennar, en 5 þau
yngstu þeirra munu tæplega
liafa getað kallað hinn látna eig-
inmann móðurinnar föður sinn.
í mörg ár lifði Lope lil skiptis
vinátla með honum og liertog-
anum af Sessa. Hann var milcill
hókmenntavinur og Lope hjálp-
aði honum til að skrifa ástar-
hréf til hinna mörgu vinkvenna
sinna.
En nú sneri Lo])e haki við
veraldarglaumnum. Ilann gekk
í Franciskusmunkaregluna 1611
og varð prestur 1614. Aldrei
varð frægð hans meiri en nú.
Bæði á Spáni og erlendis var
nafn hans á allra vörum, og
orðið „lope“ komst inn í málið
séín tákn alls sem ágætt þótti.
Og fólk tók jafnvel þessa klausu
upp í trúarjálningu sína: „Eg
trúi á Lope, almáttugt skáld
himins og jarðar.“
Og auður fylgdi frægðinni.
Montalhan segir að leikrit hans
hafi verið 80.000 dúkata virði
og trúarleikirnir 6.000. Velunn-
arar lians greiddu honum 10.000
dúkata, heimanmundurinn i
háðum hjónaböndunum 7.000
og útgefendur greiddu honum
1600 dúkata. Er talið að hann
hafi átt um 100.000 dúkata
(800.000 kr.).
Ekki hefir Lope tekið prest-
köllunina hátíðlega, því að 1616
varð hann bálskotinn í ungri
giftri konu Roque Hernandez
frá Astúríu. Hún hét Marta de
Nevares og eignuðust þau dótt-
ur saman. Lope lenti í mála-
ferlum út af þessu, en varð ])að
til liapps að Roque dó skömmu
eftir málaferlin, og eftir það
lifðu þau saman þangað til kerl-
ingin dó, blind og geðveik árið
1632. Tók hann sér þetta mjög
nærri og fékk nú hugarvíl úl af
allri léttúð sinni og kvennamál-
um.
Fræðgin og aðdáunin sem
hann naut var honum lítil liugg-
un, og heldui' ekki það að taka
á móti sendimönnum frá Ui'ban
páfa VIII., sem sæmdi liann
Juanítaorðunni og gerði hann
að doktor i guðfræði. Samvisk-
an hélt líka áfram að híta og
slá þó að hann væri í heiðrirs-
skyni sæmdur hverri vegtyll-
unni annarri meiri. Meðal ann-
ars var hann háttsettur i rann-
sóknarréttinum (inkvisition-
inni).
Undir ævilokin varð hánn og
fyrir öðrum raunum. Hann
missti son sinn, ungan og bráð-
gáfaðan mann, og uppáhalds-
dóttir lians, Antonia Clara,
strauk nieð elskhuga sínum.
Þetta jók mjög samviskubit
hans út af sínum eigin misgerð-
um og svalli. Kaghýddi liann
sjálfan sig á hverjum föstudegi,
svo að þilin í stofu hans voru
öll með blóðslettum, að því cr
segir í ævisögum lians.
En eigi að síður var starfs-
Frh. ú hls. U.
hugsaði með hryggð til
Helenu Osorio. Nú var
farið að taka eftir hon
um og hann gerðist
frægur, hann jós leik-
iritunum í leikhúsin í
Valencia, og forleggj-
arinn lians i Madríd
sendi liraðboða lil
hans oftar en einu
sinni í viku lil þess
að sækja ný leikrit.
með þessum tveimur
konum, ýmist í Toledo,
Sevilla eða Madríd, og
virtist hin rétta kona
hans sælta sig vel við
þetta.
Hann var um þess-
ar mundir i þjónustu
greifans af Sarria, her-
loga af Lemos, sem líka
var verndari og vel-
gerðarmaður Cervant-
es. En 1605 tókst mikil
Hiö stúrfencjlega minnismerki Lope de Vega i Madrid.