Fálkinn - 04.11.1949, Blaðsíða 4

4
FÁLKINN
B. S. DYSTRA:
ÁSTRALÍA
er framtíðarland, ef mennirnir
eyðileggja það ekki.
Sidney, höfuðborgin í Nýja Suður-Wales er elsta og stærsta borg Ástr-
aliu og frœg fgrir eina af stærstu brúm heimsins, sem er yfir Port
Jackson-víkina. Hún var fullgerð 1932.
UM aldamótin síðustu var það
býsna skrítið, sem börnunum
var kennt um Ástralíu á þess-
ari hálfu blaðsíðu stóð um
heimsálfuna aha í bókinni. Þar
var allt öfugt. Árnar runnu inn
i landið en ekki út úr því, spen-
dýrin gengu á afturfótunum
eins og fólk, blöðin á trjánum
stóðu upp á rönd og álftirnar
voru svartar. En þetta var nú
enganveginn einhlít lýsing og
sá sem til Ástralíu fer núna fær
að sjá þrennskonar heimsálfu:
Ástralíu nýtísku stórborga, Ástr-
alíu sauða- og nautabænda,
hveitiakra og ávaxtaakra, og
loks hina ónumdu Ástralíu for-
tíðarinnar.
Og þetta síðastnefnda land er
svo stórfenglegt og tignarlegt
að maður mundi alls ekki verða
hissa þó maður rækist þar á
dinosaurusa eða önnur dýr frá
gömlum jarðsöguskeiðum.
Prófessor frá Evrópu sagði
einu sinni: „Dýra- og jurtaríki
Ástralíu er svo gerólikt okkar,
að þegar ég reika hér um finnst
mér ég ganga um land sem ekki
telst til okkar jarðaldar.“
Og bann hafði rétt að mæla.
Meiri andstæður eru varla til i
náttúrunnar ríki en í Ástralíu.
Áðeins 130 km. frá stórborginni
Sidney lifir lágstæðasta frum-
þjóð, sem hægt er að hugsa sér,
við sömu kjör og forfeður henn-
ar gerðu fyrir þúsund árum.
Og safagræn beitilönd um-
kringja hið „deyjandi hjarta“
Ástralíu, eyðimörkina, sem allt-
af stækkar ár frá ári. Eigi að
síður eru stærðir sauðabúa i
jaðri þessarar eyðimerkur, fjall-
lendinu Kimberley. Þar eru
stærstu sauðabú heimsins og ó-
trúleg kynstur af fé og ull.
„Framtíðarlandið“ eru menn
vanir að kalla Ástralíu. Eg ferð-
aðist um þetta merkilega land í
þrjú ár og sannfærðist um að
undursamlegra land væri ekki
til. En hvort framtíðarmögu-
leikarnir eru jafn undursamleg-
ir er ég ekki jafn sannfærður
um. Að minnsta kosti óttast ég
að illa fari, ef ekki verður ráð
í tima tekið. -— En áður en rætt
verður um framtíðarmöguleik-
ana er rétt að vikja nokkuð að
lífinu og mannfólkinu i hinni
fjarlægu álfu.
Við byrjum á hinum „inn-
fæddu“ Ástralíubúum, það er
að segja innflytjendunum, sem
bafa verið búsettir þar kynslóð
eftir kynslóð. Og það verð ég
að segja, að aldrei hefi ég hitt
fyrir siðmennt fólk, sem vissi
jafnlítið um sitt eigið land og
þeir. Og þó eru þeir greindir og
vakandi á öðrum sviðum, og t.
d. ágætir kaupsýslumenn.
Þessir Ástralíubúar eru nefni-
lega hvorki bændur né gripa-
hirðar eins og maður skyldi
halda.Þeir eiga í rauninni ekki
heima í sveit heldur í eða kring
um stórborgirnar. Þar reka þeir
allskonar verslun, — græða pen
inga og eyða peningum. Og
mér er nær að halda að þeir
gantist að innflytjendakjánun-
um, sem gerast bændur í ein-
hverri afskekktri sveit og eyða
allri ævi sinni í að berjast við
þurrka, skordýr og önnur mein-
dýr, sem eyðileggja uppskeruna.
— Þar á meðal kanínurnar.
Nei, þá á braskarinn betri
ævi, finnst Ástraliubúanum. Og
því verður ekki neitað að hann
hefir góða kaupsýsluhæfileika.
Hann kaupir og selur allt sem
hönd á festir, jarðir, búpening,
ull, hveiti, gull og stál. En hann
kærir sig kollóttan um náttúru-
fegurðina og sérkenni landsins.
Þegar hann ferðast eitthvað þá
er það um „menningarsvæðin“.
Að fara inn i landið og sjá ör-
æfin, heiðarnar eða hátignarleg
fjöllin dettur lionum ekki í hug.
Hins vegar er hann ginkeyptur
fyrir öllu því, sem landið gefur
af sér. Hann er sérstaklega þef-
vís á það, sem liægt er að græða
á. Fljótur að taka ákvörðun og
alltaf reiðubúinn til að nota
tækifærin. En jafnframt er hann
mjög heiðarlegur. Hann vill
græða peninga, en aðeins með
heiðarlegu anóti. Hann vil gera
öllum jafnhátt undir höfði.
Hann er með öðrum orðum
allra besti maður, viss og á-
reiðanlegur. En skólamenntun-
in og upplýsingin er ekki nema
af skornum skammti. Hann veit
lítið um önnur lönd og nærri
þvi ennþá minna um sitt eigið.
Venjulega nær þekking hans
ekki út fyrir fylkið, sem hahn
á lieima í sjálfur. Ilin fylkin
eru lionum lokuð bólc. Og þegar
maður frá Sidney fyrirlítur
manninn frá Melbourne, þá er
það ekki af því að bann viti
neitt um þá borg, heldur af því
að liann hefir einhverntíma
lesið í blaði, að Melbourne sé
alltaf að stækka og muni taka
við forustunni af Sidney áður
en varir.
En þetta er lika allt og sumt
sem liann veit um Melbourne
og Vietoria-fylki yfirleitt, og
liann kærii- sig eklcert um að
vita meira. Hins vegar er það
varla til, sem hann veit ekki um
ástralskar íþróttir og íþrótta-
viðburði. Hann kann allt um
cricket, kapjililaup og knatt-
spyrnu og getur romsað upp úr
sér met og nöfn. En vílci talinu
að stjórnmálum þá er það að-
eins eitt sem hann vill tala um:
livað lionum sjálfum finnst að
sljórnin eigi að gera til þess að
gera Englendinga álirifalausa
um öll ástralíumál! Ef þú vill
reyna á skapstillingu lians þá
skaltu fara viðurkenningarorð-
um um Breta. Það kann að vera
að þú sleppir ómeiddur frá þvi.
— En ef breska heimsrikið er
í hættu statt þá er enginn öt-
ulli til varnar en liann!
ÁSTÆÐURNAR til liins ein-
kennilega viðhorfs Ástralíubú-
ans eru margar og sumar þeirra
augljósar. Fjarlægðirnar milli
ríkjanna eða fylkjanna i Ástr-
alíu eru miklar, járnbrautar-
samgöngur ófullkomnar og yfir-
leitt slæmar samgöngur um álf-
una. Hvert fylki lifir sinu stjórn-
mála- og fjárhagslifi, án þess að
taka nokkurt tillit til hinna
fylkjanna. I Ástraliu eru sex ríki
og sex þing, í stað eins alþingis
fyrir landið. Og sambandsstjórn
in í höfuðstaðnum Canberra
hefir hvorki mátt né myndug-
leik til þess að gæta sameigin-
legra liagsmuna rikisins, segja
Ástralir. Hún er alveg i vasan-
um á enska ríkisstjóranum,
segja þeir, og dansar eftir hans
blístru.
Það er þeim ekki láandi þó
að þeir liti einhliða á innan- og
utanríkismál almennt, vegna
þess að álfan hefir legið alger-
lega fyrir utan áhrifasvæði Am-
eríkumanna og Evrópumanna.
Ástralir geta ekki fylgst með
viðburðum, sem gerast í fjar-
lægum heimsálfum, og þá lang-
ar heldur ekkert til þess. Þeir
lifa fyrir liandan alþjóðlegu
viðfangsefnin. Og meðan þau
snerta þá ekki er þess ekki að
vænta að þeir sýni þeim áhuga.