Fálkinn - 02.06.1950, Blaðsíða 5

FÁLKINN
5
á Metröpolitan, en þar er allt
uppselt fyrir nokkrar næstu vik-
ar, og hann fer á mis við svert-
ingjaleikinn „Porgy and Bess“
í Harlem, vegna þess að hann
er ekki auglýstur. Hann getur
heldur ekki pantað að sjá hófa
ræna hanka eða drepa mann á
götunni, en ef hann er á ferli
upplifir hann vafalaust eilthvað
annað, sem síðan er sagt frá á
1. síðu í blöðunum, svo sem að
negrum lendi saman í áflogum
á götunni eða að verðfall verði
á kauphöllinni. Kauphöllin kem
ur yfirleitt mikið við daglega
lífið á Manhattan. Ef snöggar
hrej'tingar verða á skráðu gengi
hlutahréfa eða vöruverði er
þetta l'ljótt að verka bæði á iðn-
samsteypurnar og á skrifstofur
stéttafélaganna. Verðskráning
á oliu, liveiti, stáli eða kaffi hef-
ir ótrúleg áhrif og því meiri
sem verðbreytingin er, livorl
lieldur er hækkun eða fall. í
sumar varð vérðfali á hluta-
hréfum ýmissa framleiðslufyr-
irtækja vegna þess live horfurn-
ar á útflutningi voru slæmar,
og þá var þegar farið að spá
því, að nú væri í aðsigi kreppa
og atvinnuleysi á borð við það,
sem gerðist 1929. En allt jafn-
aðist.
Manhattan lifir og lirærist í
peningum og1 einstaklingurinn er
háður liinu óumbreytanlega
æðaslagi baráttunnar fyrir til-
verunni. í rauninni er ævi stór-
borgarbúans xnjög fábreytileg.
Hann mætir í vinnunni á sömu
mínútunni dag eftir dag og ár
eftir ár, og starf hans er ein-
liæft vegna þess live verkaskipt-
ingin hefir vei’ið framkvæmd
út í æsar. Á þessum staðnum sit
ur ung stúlka, sem gerir ekki
annað allan daginn en líma frí-
merki á bréf eða stimpla þau í
frímerkjavél og á öðrum stað
er þjónn sem þeytist upp og
ofan-í lyftu allan daginn. Og
fólkið verður ekki aðeins ein-
hæft af vinnunni. Það les allt
sömu Ixlöðin, heyrir sama út-
/arpið og sér sömu kvikmynd-
irnai’, raular sömu dægurvísurn-
ar. Og það etur meira að segja
sams konar nxat og gengur í
iamskonar fötum. Ef vefnaðar-
vöru-stórlaxarnir vilja að þú
gangir í hrúnum vaðmálsfötum
þá gerir þú það, því að þú lest
auglýsingarnar og vei’ður fyrir
áhrifum af þeim. Hvergi er
máttur þeirra meiri en í Man-
hatlan. Og hvergi í heiminum
er „standardisering“ lengra á
leið komin en í Ameríku og þeir
sem lengst eru komnir í lienni
geta selt ódýrast. Woolworth
varð á sínum tíma auðugur á
5- og 10-centa vai-ningnum sín-
um, og Macy liefir orðið stærsta
verslun í heimi á því að selja
allt „6% ódýrara en aðrir,“ —
líka þær vörur er firmað fram-
leiðir ekki sjálft. Til þess að
þessi afsláttur sé raunverulegur
hefir firmað 125 manns í þjón-
ustu sinni til þess að fylgjast með
vei’ðlagningu hjá öðrum. I
hverri viku kaupa þeir mörg
þúsund hluti af líkri tegund og
Macy selur — frá flugvélum til
títupi’jóna — til samanburðai’.
Sé einhver þeirra jafngóður
Macys og jafn ódýr eða ódýi’ari,
fær viðkomandi deild hjá Macy
hálftíma til að breyta vei’ðmið-
unum á henni.
Mestur er ysinn og þysinn á
Manhattan um það leyti sem
fólk er að fara til vinnu sinnar
eða úr henni, og í matarhléinu
um miðjan daginn. Það er vott-
ur um þjálfun einstaklingsins
og milda tækni að hægt skuli
vera að láta alla þá umferð
fara frani árekstrai’laust, bæði
liina gífurlegu bifreiðaumferð
og ösina á hrautai’stöðvunum.
Reyndu að fylgjast með ein-
hverjum vinnandi manni frá því
Syðri hluti Man-
hattan séður úr
RCA-byggingunni.
í góðu veðri er
hægt að sjá til
hægri Hudson
River, sem renn-
ur milli Manhatt-
an og New Jers-
ey, og til vinstri
East River, milli
Manhattan og
fírooklyn.
að hann slokar í sig glasi með
appelsínusafa kl. 7.24 á morgn-
ana og þýtur á næstu biðstöð
og þangað lil hann lokar fyrir
útvarpið frá WBC eða WCB
klukkan 22.48, dregur upp vekj-
araklukkuna og slekkur á nátt-
borðslampanum. Ef þú hefir
fylgst með þeim degi í dag þá
veistu livernig liann verður á
morgun og liinn daginn, eða
eftir eitt ár og tíu ái’, ef heilsa
mannsins endist og húshóndi
Iians fer ekki á hausinn. Man-
hattan-dagurinn er nákvæmari
stundaskrá en nokkur skóli licf-
ir: Þú hangir í stroffunni í spor-
vagninum kl. 7.48—8.27, selur
sjálfblekjunga,hálshindi eða póst-
korl kl. 8.30—12.15. Boi’ðar tvö
stykki af brauði, drekkur kaffi
og fæi’ð þér sígarettu á troð-
fullu kaffihúsi helst nákvæm-
lega kl. 12.22. Sleikir sólina á
götunni kl. 12.29—15.58. Klukk-
m 13—18.40 eru það svo sjálf-
blekjungar, hálsbindi og póstkort
aftur, og svo spoi’vagninn heim.
Og svo er dagurinn húinn.
New Yorkhúum er það ljóst
sjálfum að tilveran á malbikinu
hefir sínar skuggahliðar, en
hvernig svo sem afstaða ein-
staklingsins er'til skýjakljúfanna
á Manhatlan þá verður liann
að viðurkenna að Manhattan er
stórfenglegur borgarhluti —
mikilfenglegri en nokkur annar
í veröldinni. Hraðinn, gáskinn-,
snyrtilegt og prúðhúið fólk,
ljósaauglýsingar — allt þelta
liefir mikil áhrif á gestinn sem
að gai’ði ber. Sá sem fer til Am-
eríku með þær hugmyndir að
þar sé allt gæfa og gengi, kemst
fljótlega á aðra skoðun í Man-
liattan, en liins vegar verður
liann vísari um ýmislegt það
hesta í amerískri menningu,
sem hann hefir ekki hugmynd
um.
Strand. — Eyrstu alvarlegu
hauststormarnir gengu yfir Ev-
rópu í októberlok og gerðu skaða
bæði á landi og sjó. Hér sést
ensld flulningasldp strandað í
Ermarsundi.
Hundur og köttur. — Það er ekki
alltaf, sem þessi tvö húsdýr lifa
saman „eins og hundar og kett-
ir“. Þessi varðhundur, sem
verstu glæpamenn hafa ástæðu
til að vera hræddir við, hefir
tekið að sér að vernda síams-
kött.
X