Fálkinn - 19.10.1951, Blaðsíða 5

F Á L K I N N
5
Talal hinn nýi konungur í Jordan
er talinn andstæður Bretum og hafa
áhuga á að taka upp samvinnu við
Arabarikin.
Af heilsuhæli
í hásæti
Talal prins af Jordan sat í flugvél,
á leiS heim til sín, þegar þingið í
Amman kaus hann til konungs eftir
Abdullah föður hans, sem myrtur var
í sumar. Talal prins var að koma af
liressingarhæli í Geneve.
Abdullali konungur var síðasti vin-
ur Breta í hópi hópi arabískra þjóð-
höfðingja, og ólætin út af olíumálun-
um í Persíu urðu minni en í nokkru
öðru landi í Suðvestur-Asíu. Það má
heita vist, að umkomulausi skraddar-
inn, sem myrti Abdullali konung, hafi
verið verkfæri einhverra sterkari afla.
Virðist mega rekja morðið til mesta
hatursmanns Breta, stórmúftans af
Jerúsalem, sem nú dvelst í Egypta-
landi sem persónulegur skjólstæðing-
ur svallarans Farouks konungs. Hat-
Abdullah konungur var síðasti Breta-
yinurinn í hópi arabískra höfðingja.
E iðabræður
ur múftans til Abdullah var gamalt,
en blossaði upp á ný, þegar Abdullah
skarst úr leik hinna Arabarikjanna
og lét hina „arabísku sveit“ sína, sem
er undir forustu hins breska pasja
John Bogot Glubb og er skipuð sem-
kvæmt enskri fyrirmynd, leggi undir
sig Iiluta af ísrael og samdi síðan frið
við Gyðinga. Með þessu og stefnu
sinni yfirleitt gerði Abdullah sig ó-
alandi og óferjandi meðal Arabaríkj-
anna, en stórmúftinn telur sig for-
ustumann þeirra og andlegan höfð-
ingja.
Undir eins eftir að Abdullah hafði
verið myrtur var farið að þrefa um
hver ætti að verða eftirmaður hans.
Elsti sonur hans og réttur arftaki
var á hressingarhæli í Sviss, til lækn-
inga við hættulegum kirtlasjúkdómi,
sem hafði haft þau áhrif að tauga-
kerfið bilaði. Var Naif bróður hans
því gerður ríkisstjóri i bili. Naif var
talinn mikill Bretavinur, svo sem ver-
ið liafði Abdullah faðir hans, en liins
vegar var sjúklingurinn Talal talinn
andstæður Bretum og hafa áhuga á
því að taka upp aftur nána samvinnu
við Arabaríkin.
Það var talað um að þeir bræður
væru fjandsamlegir hvor öðrum og að
Bretar reyndu að koma þvi til lciðar
að Talal afsalaði sér ríkiserfðum svo
að Naif gæti orðið konungur. Og það
er meira að segja fullyrt, að Talal hafi
verið lialdið sem fanga á svissneska
hælinu.
En bæði þetta og sögurnar um fjald-
skap bræðranna hrakti Talal skorin-
ort til baka áður en hann fór frá
Geneve. Hann virðist nú orðinn sæmi-
Icga liress eftir taugaáfallið, sem hann
fékk í vetur. Það er einnig talið vist,
að áður en þingið í Amman kaus
Talal til konungs, hafi Bretar fengið
loforð um, að snögg stefnuskipti gagn-
vart þeim skyldu ekki verða i Jórdan.
En þó er það ekki að efa, að liinn nýi
konungur, nýkominn af sjúkrahæli
og litt kunnur í landinu, getur aldrei
orðið Bretum sú stoð sem faðir hans
var. Fyrir sambúðina við Breta skipt-
ir það mestu máli hvernig samkomu-
lagið milli bræðranna verður og hvort
Naif prins tekst að hafa áhrif á bróður
sinn i þá átt að hann gangi ekki í
berhögg við Breta. Þvi að vilji kon-
unganna er meira metin i Suðvestur-
Asíulöndunum, en títt er á Vestur-
löndum.
Naif er talinn mikill Bretavinur, svo
sem verið hafði Abdullah faðir hans.
Naif var gerður að ríkisstjóra vegna
f jarveru Talals, sem var á hæli í Sviss.
í sumar cr leið mátti í blöðunum
sjá minnst hins gamla búnaðarskóla
á Eiðum, sem breytt var í alþýðu-
skóla um 1918. Voru þær greinar í
sambandi við hundrað ára minn-
ingu Jónasar Eiríkssonar frá Skriðu-
klaustri, er lengst var skólastjóri á
Eiðum á þessu fyrra tímabili skól-
ans (1888—1906). -—- Af þessu til-
efni fóru synir Jónasar til Eiða í
sumar og gáfu skólanum veggtöflu
úr eir með mynd af forcldrum sin-
um, er próf. Einar Jónsson mynd-
höggvari liafði gert. ■— Þeim fækkar
nú að vonum, sem muna liina gömlu
Eiðabræður, þar á staðnum, enda er
aðeins einn þeirra eftir i sveitinni.
Sitt af hverju
Regnhlífin er kom_. frá Kina.
Mandarinarnir þar notuðu regnhlíf-
ar, sem gerðar voru úr olíubornum
pappír, svo að þær urðu vatnsheldar.
Nú er England mesta regnlilífaland
heimsins, og maðurinn sem fyrstur
innleiddi þær þar var Jonas Han-
vvay, landkönnuður, sem ferðast
hafði um Ivína. Marmaramynd af
honum er i Westminster Abbeý.
Hestar fældust, konur féllu í ómeg-
in og krakkar háöskruðu þegar fyrsta
regnhlífin sást i Ameriku, segir sag-
an. Maðurinn sem olli þessu átti
heima í Baltimore. Hann liafði keypt
fyrstu regnlilif Bandarikjanna af
sjómanni, sem kom frá Indlandi.
Skrautlegasta regnhlíf i heimi var
gerð handa maharajahinum af Najp-
ur. Efnið var úr úrvals silki, lit-
saumað með silki og baldírað með
gullliræði. Handfangið var úr skiru
silfri. Þessi regnhlif var til sýnis
á Lundúnasýningunni miklu 1851.
Franskir bændur eru allra bænda
afturhalssamastir og liötuðust við
regnlilifarnar þegar þær komu til
Frakklands á 18. öld. Þeir gerðu
þessa grein fyrir máli sínu: „Guð
sendir reknið og ætlast til þcss að
fólk vcrði vott af því.“
Þcir voru sjö að tölu, synir Jónasar
en engin dóttir. Allir eru þeir á lifi
enn, og mun það fátitt um svo marga
bræður, þar sem sá elsti varð i
suniar sjötugur en þrír aðrir eru
yfir sextugsaldur.
Mynd sú, er liér birtist, var tekin
í sumar, og standa þar eftir aldri
frá vinstri — í neðri röð — Hall-
dór á Hagstofunni í Reykjavík, Jón
og Benedikt kaupmenn á Seyðisfirði,
— í efri röð — Þórhallur á Breiða-
vaði lireppstjóri i Eiðaþinghá, Gunn-
laugur bankagjaldkeri og ritstjóri á
Seyðisfirði, Emil simritari á sama
stað og Friðrik kennari við Mela-
skólann i Reykjavík.
Eitl járnbrautarfélagið enska,
Southern Railways, hefir leigt út
regnhlífar siðustu árin. Farþegar
sem hafa mánaðarskirteini eða fyrir
lengri tima geta leigt sér regnhlíf
fyrir 2 pence i hvert sinn, en aðrir
farþegar verða að setja 2V& sh.
tr/ggingu. Þeir sem mest nota þetta
eru gleymnir kaupsýslumenn og fólk
sem alltaf spáir góðu veðri.
Mörgum finnst einkennilegt að
Neville Chamberlain, sem var for-
sætisráðherra Breta þegar stríðið
skall á 1939, sást aldrci nema með
regnhlif. Spunnust sögur um það að
hann hefði leynivopn i regnhlif-
inni. Sumir sögðu að þar væri tára-
gas og aðrir að rýtingur væri í
leggnum, sem hægt væri að kippa út
með handfanginu. Víða í Evrópu eru
regnhlífar kallaðar „Chamberlain“.
Sjálfur sagðist bann hafa notað
söinu regnhlífina i 44 ár.
í gamla daga máttu jesúitaprestar
ekki eiga regnlilíf, vcgna fyrirmæl-
anna um að þeir yrðu að afhenda
kirkjunni axla muni sina. En i stað-
inn keypti kirkjan svo fjölda af
regnhlífum lil að lána prestunum.
En það kom á daginn að prestarnir
voru gleymnir cins og fólk flest og
skiluðu ekki regnhlifunum aftur
nema með höppum og glöppum.
Regnhlífakostnaður kirkjunnar fór
því sivaxandi, uns fyrirmæli voru sett
um að hver prestur skyldi fá eina
rcgnhlif en yrði að kaupa nýja í
skarðið sjálfur ef hann týndi henni.
Niðurlag á bls. 9.