Fálkinn - 20.08.1954, Side 11

FÁLKINN
11
MILLI HAFSBOTNS OG HIMINS. VI. GREIN.
Dýpro 09 dýpm
Meðan við vorum að tala um þetta
sá Jacques lireyfingu á vatninu fyrir
utan gluggann. „Við erum lausir! Við
erum að stíga!“ Við hefðum gjarnan
viljað líta á hafsbotninn aftur, en sá-
um ekkert fyrir grugginu. Við hljótum
að liafa setið fastir, þvi að undir
eins og við losnuðum steig skipið
hratt. Stóri Haenniþrýstingsmælirinn
teiknaði beina skálínu. Það var hugg-
un að horfa á þessa línu á mælitækinu.
Gamlar endurminningar rifjuðust
upp: Það var 27. mai 1931. Kipfer og
ég höfðum vigt fyrsta loftþétta far-
klefann í fyrsta háloftsflugi mínu. Við
höfðum verið í nálægt 15.000 metra
hæð, en snúran á gasventlinum hafði
bilað og við gátuin ekki hleypt út
gasi til að komast niður aftur. Sólin
liitaði loftbelginn sí og æ og loft-
þyngdarmælirinn teiknaði langa lá-
rétta línu. Við vissum vel að við
mundum lækka þegar loftið kólnaði
með kvöldinu, en súrefnið okkar var
nærri þvi þrotið. Mikið létti okkur
þegar línan á hæðarmælinum tók aðra
stefnu!
í dag höfum við engar slíkar á-
kyggjur. Við stígum og erum komnir
upp í sjávarborð eftir nokkrar min-
útur, og því er öðru vísi varið með
sjóinn en landið — þar eru allir stað-
ir jafn góðir, nema ef við skyldum
ienda undir skipi. En við vitum að
„Fenice“ heldur vörð. Öll skip nema
einn gúmmíbátur hafa fengið skipun
um að lialda sig i fjarlægð.
Við slökkum kastljósin og á 400 m.
dýpi förum við að greina dagsbirt-
una. Velkomin, dagsbirta! Sólin sendir
geisla sína alla leið niður til okkar.
Við leikum á als oddi. Það eru 40 ár
síðan mig fór að dreyma um köfun-
arskip, sem byggðist á sömu liugmynd
og loftbelgirnir, en væri fyllt með
bensíni i staðinn fyrir gas. Árið 1948
hafði skipið FNRS 2, smíðað eftir
teikningum minum, kafað 1380 metra
mannlaust, fyrir ulan Dakar. Og fyrir
skömmu hafði sama skipið, sem nú
var eign franska flotans og liét FNRS
3 byrjað fyrstu kafanirnar. Og á
þessu augnabliki var „Trieste" að stíga
upp i sjávarborðið með Jacques son
minn og mig ........
Birtan varð skærari og skýrari.
Loftþyngdarmælarnir rituðu þrýsting-
inn með fullri nákvæmni. Á þessu
augnabliki finnum við á rugginu að
við erum að komast upp á sjávar-
borðið.
Gegnum ventilinn i liurðinni sjáum
við sólskin i forklefanum, og svo sjá-
um við upp á sjávarborðið — öldurn-
ar glitra i sólskininu.
Eftir nokkurra minútna bið heyrum
við loksins að barið er þrisvar sinn-
um á skipsskrokkinn. Það er merkið
sem við höfum aftalað við Salvio verk-
fræðing, sem á að taka á móti okkur
í gúmmibátnum. Nu vitum við að
hann hefir séð okkur. Augnabliki síð-
ar er hringt í simann til okkar og
við heyrum rödd Salvios. Og rétt á
eftir höfum við loftskeytasamband við
„Tenace“. Og svo heyrum við skruðn-
inginn í skrúfunni á dráttarbátnum.
Nú er lofti dælt inn i göngin niður
að klefanum okkar og vatnið tæmt úr
þeim og innan skannns erum við
komnir upp á stjórnpallinn á djúp-
skipinu okkar. Mikið er gaman að sjá
sólina aftur!
MEIRA DÝPI?
Haenni-mælarnir okkar fjórir hafa
sýnt 110-faIda loftlirýsting. Þegar
tillit er tekið til seltunnar í sjónum
og hitastigsins svarar þetta til 1070—
1080 metra dýpis. Og það kemur lieim
við mælingu „Fenice“.
Það má vel likja saman dýpi sem
kafað er og hæðinni sem loftbelgir
komast i. En munur er þó á: Sú hæð
sem hægt er að komast á í loftbelg
er eingöngu komin undir rúmtaki
loftbelgsins, þyngdinni og gastegund-
inni sem notuð er. Þessu er öðruvísi
varið með djúpskipið. Frá þvi augna-
bliki sem lsað byrjar að kafa sekkur
það áfram án þess að „skipstjórinn“
skipti sér af því, þangað til það kem-
ur í botn. En klefinn verður að vera
nægilega sterkur til að þola þrýsting-
inn, og ennfremur verður að liafa
nógu mikla kjölfestu til þess að hægt
sé að komast upp aftur. Klefinn á
FNRS 3 mun sennilega þola þrýsting
á 4000 metra dýpi, og um klefann á
„Trieste“ er óhætt að segja að liann
er öllu sterkari.
Um borð í „Fenice“ glöddust alíir
yfir þeim ágæta árangri sem vi£ höfð-
um náð. Að visu krafðist einhver
sannana fyrir því að við hefðum kom-
ist á þetta dýpi. Og þær komu. Bucher
liðsforingi hafði kafað niður að klef-
anum á „Trieste" og rétti fram hönd-
ina með hnefafylli að leðju, sem hann
hafði fundið á klefanum.
Ég fór svo um borð í „Tenace“, sem
dró „Trieste“ daginn eftir inn á höfn
i Castellamare fyrir utan Napoli.
í ÞJÓNUSTU VÍSINDANNA.
Um hvað var ég að hugsa á leiðinni,
meðan verið var að draga djúpskipið
til lands? Ég var ánægður, það er
víst um það, en ég var ekkert undr-
andi. Þegar verkfræðingurinn hefir
reiknað út einhverja vél, treystir
hann verki sinu. Ég hefi oft lieyrt
menn segja: „Jú, fræðilega er vafa-
laust hægt að gera þetta, en hvernig
fer það i framkvæmdinni?“ Nei, langt
frá því. Á minni löngu starfsævi sem
verkfræðingur og eðlisfræðingur hefi
ég aldrei séð neitt fara í bága við það
fræðilega. Ef citthvað óvænt kemur
fyrir þá er það því að kenna að fræði-
setningin hefir ekki verið rétt notuð.
Hve langt erum við komnir á leið
núna. Ekkert er enn ráðið um fram-
T ískumyndir
SNOTUR LÉREFTSKJÓLL. — Síðast-
liðin ár hefir farið mjög í vöxt að
stúlkur gangi kápulausar úti á hlýj-
um sumardögum. Þessi mynd sýnir
snotran kjól úr röndóttu bómullar-
efni, sem er í senn látlaus og klæði-
legur. Blússan er með skyrtusniði,
pilsið vítt og prýtt afar stórum vösum.
ÍBURÐARMIKILL STRÁHATTUR. —
Þessi hattur er gerður af hinum
þekkta franska snillingi á sviði hatta-
gerðar Simone Gange. Hatturinn er
fléttaður úr grófu, gulu og svörtu
strái og eins og myndin sýnir er
kollur nær enginn en í þess stað mjög
breið börð sem slúta lítið eitt fram
á ennið.
tið „Trieste". En fyrst og fremst er
skipið til afnota hverri þeirri vísinda-
stofnun sem hefir löngun eða fjár-
muni til að nota skipið. Það á að nota
þetta skip til allra þeirra djúphafs-
rannsókna, sem ekki verða fram-
kvæmdar með sjálfvirkum tækjum.
Og „Trieste“ hefir svo sterk kastljós,
að hægt er að kvikmynda og ljós-
mynda dýrariki hafsins.
Oft er ég spurður um livort ég geti
veitt djúphafsfiska og framkvæmt
ýmiss konar rannsóknir. Ég svara
alltaf að það sé hlutverk liaffræðing-
anna, takmark mitt var aðeins að
smíða köfunarskip handa hafrann-
rannsóknarmönnum. Ég vona að ég
geti haldið starfi mínu áfram, en hvort
það verð ég eða aðrir sem njóta ár-
angursins af þvi skiptir engu máli.
En liugmyndin að köfunarskipi mínu
hefir öðlast viðurkenningu. Mér er
mikil ánægja að hverju afreki sern
„Trieste“ eða álíka skip vinna. Ég
hefi aldrei litið á háloftsmetfiugin í
Framhald á bls. 14.
„Trieste" að koma úr kafi. í baksýn sést ítalski dráttarbáturinn „Ten-
ace“ og ströndin á Capri.
Jacques Piccard, sem sá um smíði „Trieste“ og hefir tekið þátt í köfunar-
ferðunum með föður sinum niður á yfir 3000 metra dýpi.. . .