Fálkinn - 02.05.1958, Blaðsíða 11

FÁLKINN
11
LITLA SAGAN.
IÍUZICKA:
(ullii
meialvegirinii
— Einn farmiöa, þökk fyrir, vagn-
vöröur!
Erlingur sperrti eyrun. Mér finnst
ég kannast við þessa rödd, liugsaði
hann með sér og leit upp úr blaðinu.
Auðvitað — þetta var Knútur! Svo
sneri hann sér að honurn.
— Sæll vertu Knútur!
Maðurinn við hliðina á honum svar-
aði upprifinn: — Erlingur, gamli vin-
ur! Er þetta þú sjálfur? En hvað það
var gaman!
— Lofðu mér að líta á þig! Það
er orðin eilífð síðan við sáumst. En
hvað þú lítur vel út. Það verður ekki
annað séð cn að þér líki vel i lijóna-
bandinu. Heyrðu, hvað er eiginlega
langt síðan þú giftist. Eru það ekki
ein fimm ár?
— Nei, tiu ár. Striðsárin eru tvö-
föld.
Knútur tók fast í liöndina á honum.
— Innilega liluttekningu. Þú hefir
þá hitt á herskip í hinni tryggu lijóna-
bandshöfn ...
Erlingur yppti öxlum.
■— Ekki beinlínis. Hjá mér er hjóna-
bandið sífelldur efi og grunur, frem-
ur en eiginlegt strið. Ég get ómögu-
lcga hrist þennan eilífa efa af mér.
Einhverjar þrengingar á hverjum
degi.
Knútur leit vorkunnaraugum á vin
sinn.
— Aumingja maðurinn. Það lilýtur
að vera hræðilega erfitt.
Erlingur kinkaði koili.
— Já, það er óhætt um það. Hugs-
aðu þér til dæmis: Konan min er
alltaf að biðja um peninga! Og þá
kemur undir eins þessi viðbjóðslegi
efi: Láti ég liana fá pcninga þá fer
ég á 'hausinn, og neiti ég henni um
peninga verður hún reið eða fúl. Og
svo er ég að hugsa um þetta allan
daginn, fram á kvöld.
— Og hvað gerir þú svo?
— Þegar liður að kvöldi hefi ég
afráðið að gefa henni enga peninga.
Knútur brosti.
— Hefðirðu ekki getað afráðið það
undir eins að morgni. Þá hefðirðu
sparað þér að hugsa um það allan
daginn.
Erlingur bandaði báðum hönd-
unum.
— Það get ég ekki, ég er of hjarta-
góður til þess! Líttu nú á: í gær til
dæmis óskaði konan mín sér að fá
nýjan kjól, og hún vinslúlka mín vildi
fá nýja dragt! Hugsaðu þér þau
vandræði, sem ég var í! Hvað átti ég
að gera? Ef ég keypti kjól handa
konunni minni, hafði ég enga pen-
inga fyrir dragt lianda vinkonu minni.
Og liins vegar, kcypti ég dragt þá gat
ég ekki keypt neinn kjól lianda kon-
unni minni ...
Knútur kinkaði kolli.
— Ég skil. Það hefir verið hræðileg
tilfinning. Og hvað gerðirðu svo til
þess að komast út úr þessum ógöng-
GRACE VANDERBILT. Frh. af bls. 7.
ur sinni, og eftir það var Vanderbilt-
fjqlskyldustríðið aldrei nefnt i blöð-
unum — og það þótti föður mínum
afar vænt um.
En ég tók eftir brosi móður minn-
ar þennan dag, sem hún tók á móti
ömmu, og það var eins og sólargeisli
á jökli. Og ekki get ég annað en dáðst
að stillingu ömrnu minnar við þetta
tækifæri. þetta hlaut að vera þung
ganga fyrir hana.
— Við getum ekki alltaf haft vald
á tilfinningum annarra, hefi ég oft
heyrt hana segja í raunalegum tón,
— en sem betur fer getum við haft
stjórn á okkar eigin tilfinningum.
SAMKVÆMIN HALDA ÁFRAM.
Að móðir mín fékk viðurnefnið „hin
ókrýnda drottning Ameríku" stafaði
fyrst og fremst af samkvæmlunum,
sem hún hélt. Hún undirbjó þau af
mikilli natni og athugaði hvert smá-
atriði, eins og um mikilsverð fjár-
málafyrirtæki væri að ræða.
„íburðarmesta samkvæmið, sem
nokkurn tíma befir verið haldið í
Newport", skrifaði New York Ame-
rican eftir „AustUrlanda-dansleik-
inn“, sem mamma hélt.
Undir „Rósahátiðina“ hafði verið
sett upp leikhústjald úti á grundinni,
og þar var „Leðurblakan" eftir
Strauss sýnd af flokki frá New York,
sem hafði með sér allt scm yið jnirfti,
leiktjöld og hljómsveit. Pallur var
settur undir tjaldið, til að hlífa
blómabeðum móður minnar, og það
kostaði 12.000 dollara að leigja tjaldið
og setja það upp.
Emily Post, höfundur amerisku
bókarinnar „Mannasiðir" skrifaði
mömmu daginn eftir:
„Kæra Grace: — Má ég bæta einni
hamingjuósk við allar hinar, sem þú
hefir fengið. Dansleikurinn þinn var
sá frumlegasti og fallegasti, sem
‘nokkurn tíma hefir verið haldinn hér
á landi eða annars staðar.“
Það var í kvöldverðinum á þessari
hátíð, sem einn gesturinn skálaði —
„fyrir drukknum konum og fullum
mönnum í Newport“. Móðir min tók
sér þetta svo nærri, að hún gat aldrei
fyrirgefið það.
FYRIRMYNDAR-HÚSMÓÐIRIN.
Eftir heimsstyrjöldina 1914—’18 —
við faðir minn vorum báðir í hernum
i Frakklandi, hann sem ofursti og ég
óbreyttur liðsmaður — hófst merk-
asta skeið móður minnar sem hús-
móður i stóru broti, enda fóru 2—3
milljónir dollara í veislur á hverju
ári. Meðal gesta hennar voru Albert
Belgakonungur, Spánardrottning, Si-
amskonungur, krónprins Noregs,
Mountbatten lávarður og frú hans,
liertoginn af Kent, Calvin Coolidge,
Herbert Hoover og Winston Churc-
hill.
Mamma liafði einkennilega tilhneig-
um — það hefði ég gaman af að vita!
Erlingur kinkaði kolli.
— Reyndu að geta! Hvað hefðir þú
gert sjálfur undir sömu kringumstæð-
um?
— Ég? Svei mér <?f ég veit það.
En hvað gerðir þú?
Erlingur brosti.
— Ég -þræddi vitanlcga gullna með-
alveginn.
— Og hvernig var hann?
— Ég keypti armband handa einka-
ritaranum mínum. *
irgu til að taka ýmislegt á leigu í
staðinn fyrir að kaupa það. Við leigð-
um t. d. Beaulieu í nærri þvi 30 ár
fyrir 25.000 dollara á ári, en þá loks-
ins keyptum við staðinn fyrir 140.000
dollara og létum gera við hann fyrir
100.000 dollara. Einu sinni komst ég
að því fyrir tilviljun, að við leigðum
líka stóru Steinway-slagliörpuna, sem
á hverju sumri var send frá New
York, og til baka þegar sumarverunni
var lokið. Ég hefi reikninga móður
minar handa á milli, og sé að hún
hefir líka leigt 14 pálma í kerum og
nokkra -kassa af begoníum.
Þó að mamma væri eyðslusöm gat
hún verið mjög naum með ýmiss konar
smáútgjöld. Hún keypti alltaf tvenns
konar kampavín, þótt verðmunurinn
værP aðeins 1 dollar á körfuna. Og
þjónunum var skipað að bera alltaf
fram ódýrari tegundina, þegar gest-
irnir voru yfir 20. Hins vegar keypti
hún alltaf dýrasta franska koníakið,
sem fáanlegt var. Karlmennirnir
bragða ko’níakið, sagði hún einhvern-
tíma við ritara sinn, — en whisky
og kampavin svolgra þeir.
ÚR ANNÁLUM. Frh. af bls. 7.
Öll kaupför komu til hafna, en
mjög lítið gerðu þá Danskir úr fiski,
en kjöt vildu þeir.
Séra Páll Pálsson frá Álptamýri
sálaðist á heimreisu frá Öxará. Að
austan skrifast sótt mikil og mann-
fall. Menn meliores notæ deyja. Séra
Eiríkur Jónsson á Hallormsstað. Séra
Jón Guttormsson á Hólum í Reyðar-
firði.
Fjórir menn drukkna frá Stykkis-
hólmskaupstað i heimferð upp á
Skarðsströnd.
Madama Katrin sálast á Þingeyrum,
ekkja lögmannsins sáluga Gottorps.
Málavafstur í Dalasýslu, orsakast
mest af Katli Bjarnasyni, sem átti
barn við stjúpdóttur sinni og strýkur.
Runólfur Sigurðsson (hann var
Þorvarðsson) á Ilöskuldsstöðum i
Laxárdal skar sig á liáls; fannst lif-
andi þar í húskofa; var kallað til séra
Þórarins í Hjarðarholti; hann kom og
sacramentaði manninn, því hann gat
játað sig, skrifað og skilið, en ei talað,
og svo dó Rúnki 3 dægrum síðar.
VEISLUHÖLDUNUM LÝKUR.
Eftir að faðir minn dó, 1942, liélt
mamma áfram risnu um sinn, en þeg-
ar frá leið fór henni að þykja þetta
líf innantómt. Hún varð beisk og
jögunarsöm og sýndi sjaldan þann
þokka, sem áður hafði gert liana
fræga.
Þcgar ég var unglingur dáðist ég
að henni, en síðan ég cltist skil ég
hana betur og hálf vorkenni henni.
Síðustu árin bagaði það hana mikið
að hún sá svo illa. Augnlæknarnir
ráðlögðu henni glcraugu, og hún
keypti þau en, vegna hégómaskapar
notaði hún þau aldrei. En í sam-
kvæmunum jiekkti lnin ekki gestina
nema þeir kæmu alveg að henni.
Það er i rauninni ekki óeðlilegt þó
að lnin tæki forustuna í samkvæmis-
lífi ríka fólksins vestra, þvi að hún
liaiði alist upp meðal áhrifafólks i
Evröpu og hafði verið aufúsugestur
v,ð ýmsar hirðir. Og engin kona hefir
verið jafn nákunnug konungafólki,
aðli, stjórnmálamönnum og lista-
mönnum og hún var.
Og til þess síðasta lagði hún kapp
á að hafa samkvæmi sín sem full-
komnust. Síðustu árin, cftir að skatt-
ar hækkuðu, hafði hún ckki úr eins
miklu að spila og áður og varð að eyða
125.000 dollurum af eign sinni á ári.
Hún varð 83 ára og þó að sjón og
heyrn brygðist hcnni að lokum, var
minnið óbilað og hún fylgdist vel
með ]ivi, sem gerðist.
Þegar ég hugsa til liennar minnist
ég oft þess, sem einn ættingi hennar
sagði um hana:
— Þó að luin móðir þin liefði ótrú-
lega margt að berjast á móti tókst
henni samt að verða sú manneskja,
sem hana langaði til að verða. Hún
lielgaði sig þvi hlutverki að verða
fullkomnasta veisluhúsfreyja samtið-
ar sinnar. Og þó að hún kæmist ekki
hjá, ])vi að stiga á tærnar á ýmsum,
til að ná því marki, var það ekki
meira en hver annar hefði gert i
hennar sporum.
E n d i r .
Drekkið^
COLA
!Spur\ nny/CK
Vilið þér...?
Cn
hvernig skattstjórinn í Liineburg
kvittaði fyrir skatti í gamla daga?
Þegar borgari kom í ráðhúsið til
að greiða skattinn, var hellt á stórt
vinglas og borgarinn látinn drckka
það. Þetta þótti -nægileg kvittun. —
Það væri kannske góð hugmynd
handa skattstjórum annarra landa,
að taka upp Luneburg-aðferðina. Því
að það eru borgararnir sjálfir, sem
greiða skattana af vininu. Kannske
mundu skattarnir greiðast betur á
eftir.
að svartidauði er orðinn sjald-
gæfur sjúkdómur?
Árið 1957 voru skráð aðeins 514
tilfelli á jörðinni, og í Indlandi, þar
scm sjúkdómurinn er verstur, voru
aðeins 44 tilfelli. Kringum aldamót-
in dó kringum hálf milljón Indverja
úr svartadauða á ári, og 1947 dóu 44
þúsund. — Kýlapestin er algengasta
drepsóttin. Hún berst ekki beint frá
manni til manns, rotturnar bera liana.