Fálkinn - 11.01.1961, Qupperneq 24

TVEIR BJÖRGUÐUST
Fimmtudagskvöldið 23. nóv. 1944 lá
„Hansa“ í Nynásham og var að taka
á móti vörum og farþegum. Það átti
að fara á miðnætti. Gamli vörðurinn
stóð við landganginn og athugaði skil-
ríki farþeganna. Nú voru fæstir þeirra
skemmtiferðafólk. Meðal þeirra fyrstu
um borð voru tveir liðsforingjar og óein-
kennisbúinn maður, sem sjáanlega var
með þeim. Þarna var lítil telpa, sem
hlakkaði mikið til að fá að fara með
skipi. Yfir helmingur farþeganna voru
hermenn, sem höfðu verið heima í leyfi.
Félagarnir þrír komu sér fyrir í klef-
anum sínum. Þeir voru Rolf Lindquist
ofursti, Arne Mohlin kapteinn úr her-
foringjaráðinu og Ragnar Halldén ríkis-
endurskoðandi. Þeir voru á leið til Got-
lands til þess að rannsaka fyrirliggjandi
birgðir þar.
Martin Klinberg, skipstjóri á „Hansa“
gekk um og leit eftir öllu. Hann var
reyndur og vinsæll og hafði lag á að
láta farþegunum líða vel, jafnvel þó
að veður og sjór væri rysjótt.
SKOTFÆRI í LESTINNI.
Það leit út fyrir að skipið yrði síð-
búið. Var komið að farartíma, en mikið
af varning ókomið um borð. í farmin-
um voru 3 lestir af skotfærum og hvell-
hettum til liðsins á Gotlandi. Spunnust
miklar deilur út af þessum farmi síðar.
Þarna var líka eintak af ensku kvik-
myndinni „Hafið skráir mannleg örlög“,
sem átti að sýna í Visby ....
Þegar klukkan hringdi til brottfarar,
voru 86 manns um borð í „Hansa“, 62
farþegar og 24 manna áhöfn.
Skipið tók stefnu út í Danziger Gatt
í miklum mótvindi og III. stýrimaður,
Arne Thureson, þrítugur víkingur frá
Visby, var á stjórnpalli. Skyggni var
slæmt, þegar „Hansa“ mætti „Gute“,
skipi sama félags, á leið til Nynáshamn
kl. kortér yfir 1. En þó sáu skipverjar
á ,;Gute“ öll ljósin á þilfari „Hansa“ og
þjóðernismerkið „Hanse — Sverige"
ásamt sænska fánanum málað miðskips
og upplýst með sterku kastljósi.
„Hansa“ gekk átta sjómílur og hefði
átt að koma til Visby undir kl. 9 um
morguninn. Allt virtist með kyrrum
kjörum um borð.
En nú var stríð — í Evrópu og við
Eystrasaltsstrendur — og auðvitað höfðu
allir orðið þess varir. Alvarleg atvik
höfðu ekki gerzt þarna, en milli Got-
lands og meginlands höfðu kafbátar oft
verið á sveimi, auk annarra herskipa,
og oft heyrðust tilkynningar um tundur-
dufl á reki.
En talið var, að þessi hluti Eystra-
salts væri orðinn hættuminni upp á
síðkastið. Órólegu stöðvarnar höfðu
færzt suðaustur á bóginn, vegna þess
að nú var tekið að halla á Þjóðverja.
Takmörk þýzka athafnasvæðisins voru
nú fyrir sunnan Gotland og Öland. Og
herskip voru hætt að fylgja Gotlands-
bátunum fyrir nokkrum mánuðum.
Kl. 3.30 voru vaktaskipti á „Hansa“.
Lyth, II. stýrimaður, leysti Thuresson
III. stýrimann af hólmi, og fór inn í
útvarpsklefann, því að þar svaf hann.
Hann háttaði, og sofnaði þegar.
Stormurinn hafði ágerzt, en „Hansa“
hélt jafnt og þétt áfram, og véíin gekk
reglulega, eins og klukka.
EITTHVAÐ AÐ ....
Arne Mohlin hrökk upp úr svefnin-
um og fór fram úr. Hann hafði ekki
orðið neins var, en það var geigur í
honum. Ragnar Haldén var kominn fram
úr, og hafði orð á að eitthvað hefði kom-
ið fyrir .... kannske var það tundur-
dufl---------
Þeir tóku báðir eftir, að gólfið hall-
aði grunsamlega mikið og að skipið var
undarlega kyrrt. Ofan af þilfarinu
heyrðu þeir glerbrotahljóð — og svo
vein í konu. Þeir þutu upp í flýti og
gleymdu bæði fötum og lífbeltum. Fyrst
var að sjá, hvaða alvara væri á ferð-
um. Mohlin hleypti sér þó í herjakk-
ann utan yfir náttfötin.
Ljósið logaði frammi í ganginum, en
hvergi sást nokkur maður. Þeir hlupu
aftur í og upp aðalstigann. Mohlin kom
út á þilfarið bakborðsmegin. Ljós var
þar sem hann stóð, en dimmt fram und-
an. Hann tók eftir að skipið hallaðist
meir en hann hafði haldið. Sjórinn gekk
yfir borðstokkinn og upp á matsals-
þilið.
— Ég verð að ná mér í lífbelti, hugs-
aði Mohlin með sér og sárnaði, að hann
skyldi ekki hafa tekið það í klefanum.
Hann hljóp að aftari yfirbyggingunni
á þilfarinu. Þar logaði ljós inni, en eng-
inn sást maðurinn. Nokkrar rúður voru
brotnar. Farþegarnir mundu hafa vakn-
að fyrr Þarna aftur í og vera komnir
upp á bátaþilfarið, því að Mohlin heyrði
óp þaðan.
Allt í einu sá hann mann í náttföt- "
um, sem æpti óður af hræðslu á björg-
unarbát. En svo hvarf hann að vörmu
spori. Aðra sá hann ekki, og nú greip
geigurinn hann.
SKIPIÐ SEKKUR.
Honum varð litið aftur á og sá þá
kastljós, sem miðað var á „Hansa“ ut-
an af sjó. Hvað gat þetta verið? Vitinn
á Landsort? Mohlin hafði ekki hugmynd
um hve margt klukkan var eða hvar
hann var staddur. Hann hljóp út að
borðstokknum aftur á og starði á þetta
ljós. En í þeim svifum fór skuturinn
á „Hansa“ að hækka.
Arne Mohlin vatt sér upp á borðstokk-
Efri mynd: Og þarna voru þeir þrír saman ískalda nóvembernótt við bátinn
á hvolfi. Á neðri myndinni sést Gotlandsferjan HANSA, sem fórst með
84 mönnum um borð.