Fálkinn - 10.05.1961, Qupperneq 10

Þá kom kræ&ilegt atvik fyrir. Meðan
víið bt&um eftir kaffinu, kom yfirþjónninn
með sitt smeðjubros og ekkert annað
en faisið í framan ...
SMÁSAGA EFTIR SOMERSET MAUGHAM
ÉG KOM AUGA á hana í leikhúsinu,
og sem svar við bendingu hennar fór ég
til hennar í hléinu og settist hjá henni.
Það var langt síðan ég hafði séð hana
síðast, og hefði ekki einhver nefnt nafn
hennar, hefði ég varla þekkt hana aft-
ur. Hún ávarpaði mig glaðlega.
„Það eru mörg ár síðan við hittumst
fyrst. Hvað tíminn líður! Við erum eng-
in börn lengur. Munið þér þegar ég sá
yður í fyrsta skipti? Þér buðuð mér í
hádegisverð.“
Hvort ég mundi!
Það var fyrir tuttugu árum og ég átti
heima í París. Ég bjó í íbúðarkytru, sem
sneri út að kirkjugarði, og tekjur mín-
ar voru ekki meiri en svo, að ég rétt
skrimti. Hún hafði lesið bók eftir mig
og hafði skrifað mér um það. Ég skrif-
aði henni ^aftur, þakkaði henni fyrir og'
fékk ég nú annað bréf frá henni, þar
sem hún segir mér, að hún ætli að koma
við í París og sér mundi þykja gaman að
fá tækifæri til að rabba við mig; en
hún hefði mjög nauman tíma, og að
eini tíminn, sem hún væri ekki upp-
tekin, væri næstkomandi fimmtudag,
morgninum ætlaði hún að eyða í Luxen-
borgarsafninu og hvort ég vildi ekki
bjóða sér til hádegisverðar í Foyot’s á
eftir. Foyot’s er matsöluhús þar sem
franskir þingmenn borða, og það var
svo allt of dýrt fyrir mig, að það hafði
ekki einu sinni hvarflað að mér að
fara þangað. En hégómagirnd mín var
vakin, og ég var of ungur til þess að
kunna að neita konu. (Ég get bætt því
við hér, að fáir menn læra þetta fyrr
en þeir eru orðnir of gamlir til þess að
það skipti nokkru máli hvað þeir segja).
Ég átti áttatíu franka (gullfranka), sem
áttu að endast mér út mánuðinn, og
óbrotinn hádegisverður ætti ekki að
kosta meira en fimmtán. Ef ég léti vera
að drekka kaffi næsta hálfan mánuð
ætti ég að komast sæmilega af.
Ég svaraði bréfi vinkonu minnar og
sagðist skyldi hitta hana í Foyot’s á
fimmtudaginn klukkan hálf eitt. Hún
var ekki eins ung og ég hafði búizt við,
og hvað útlitið snerti þá var það frem-
ur tígulegt en aðlaðandi. Hún var, sem
sagt, kona um fertugt (yndislegur ald-
ur, en ekki sá sem vekur óslökkvandi
ástríðu við fyrstu sýn), og mér fannst
hún hafa fleiri hvítar, stórar og reglu-
legar tennur en nauðsynlegt væri til
daglegra þarfa. Hún var skrafhreyfin,
en þar eð hana virtist langa til að tala
um mig var ég þess albúinn að hlusta
á hana með athygli.
Mér brá í brún, þegar komið var með
matseðilinn, því að verðið var miklu
hærra en ég hafði búizt við. En hún ró-
aði mig.
,,Ég borða aldrei neitt um hádegið,“
sagði hún/
„Þetta megið þér ekki segja!“ sagði
ég höfðinglega.
„Ég borða aldrei meira en einn rétt.
Mér finnst fólk borða allt of mikið nú
á dögum. Kannski svolítinn fisk. Skyldu
þeir hafa nokkurn lax?“
Ja, laxatíminn var nú ekki kominn
ennþá og hann var ekki á matseðlinum,
en ég spurði þjóninn, hvort hann væri
til. Já, þeir voru nýbúnir að fá fallegan
lax, þann fyrsta sem þeim hafði borizt.
Ég pantaði hann handa gesti mínum.
Þjónninn spurði hana, hvort hún vildi
fá eitthvað meðan verið væri að sjóða
hann.
„Nei,“ svaraði hún, „ég borða aldrei
nema einn. rétt. Nema ef þér hafið svo-
lítinn kavíar. Ég neita aldrei kavíar.“
Það kom dálítið á mig. Ég vissi að ég
hafði ekki efni á kavíar, en ég kom mér
ekki að því að segja það við hana. Ég
bað þjóninn fyrir alla muni að korna
með kavíar. Handa sjálfum mér valdi
ég ódýrasta réttinn á matseðlinum, og
var það lambakótiletta.
„Ég held að það sé óviturlegt af ýður
að borða kjöt,“ sagði hún, „ég skil ekki
hvernig hægt er að ætlast til að maður
geti unnið eftir að hafa borðað þung-
meti eins og lambakótilettur. Ég hef
ótrú á að offylla magann.“
Nú kom spurningin um drykkinn.
„Ég drekk aldrei neitt með hádegis-
verðinum,“ sagði hún.
„Ekki ég heldur,“ svaraði ég um hæl.
„Nema hvítvín," hélt hún áfram eins
og ég hefði ekki sagt neitt. „Þessar hvít-
vínstegundir eru svo léttar. Þær eru svo
dásamlegar fyrir meltinguna."
„Hvað vilduð þér fá?“ spurði ég enn-
þá gestrisinn, en ekki beinlínis ofsaglað-
ur. Hún brosti hýrt og vingjarnlega og
lét um leið skína í hvítar tennurnar.
„Læknirinn minn bannar mér að
drekka annað en kampavín.“
Það mætti segja mér að ég hafi föln-
að lítið eitt. Ég pantaði hálfa flösku.
Ég lét þess getið, eins og af hendingu,
að læknirinn minn hefði stranglega
bannað mér að drekka kampavín.
„Hvað ætlið þér þá að drekka?“
„Vatn.“
Hún borðaði kavíarinn og hún borð-
aði laxinn. Hún talaði fjörlega um list-
ir, bókmenntir og hljómlist. En ég kveið
fyrir reikningnum. Þegar kótilettan mín
kom, tók hún mig alvarlega til bæna.
„Ég sé að þér hafið vanið yður á að
borða þungmeti um hádegið. Ég er viss
um að það er rangt. Hvers vegna ger-
ið þér ekki eins og ég og borðið einn
rétt? Ég er viss um að yður mundi
líða miklu betur þá.“
„Ég ætla að borða einn rétt,“ sagði
ég, þegar þjónninn kom aftur með mat-
seðilinn.
Hún bandaði honum frá sér og bað-
aði út höndunum.
„Nei, nei, ég borða aldrei um há-
degið. Aðeins einn bita, ég vil aldrei
meira, og ég fæ mér þennan bita svona
til málamynda til að fá tækifæri til
að tala við fólk. Ég gæti ekki með
nokkru móti borðað meira, nema ef
vera kynni að þeir hefðu þennan risa
spergil. Mér þætti leiðinlegt að fara
frá París án þess að bragða á honum.“
Mér féll allur ketill í eld. Ég hafði
séð hann í búðunum, og ég vissi að
hann var hræðilega dýr. Það hafði oft
komið vatn í munninn á mér þegar ég
sá hann.
„Frúna langar til að vita hvort þið
hafið þennan risa spergil,“ spurði ég
þjóninn.
Ég reyndi af öllum mætti að fá hann
til að segja nei. Sælubros færðist yfir
hans breiða, prestlega andlit, og hann
sagðist geta fullvisað okkur um að það,
sagðist geta fullvissað okkur um það,
HÁDEGISVERBURI
10
FALKINN