Fálkinn - 10.05.1961, Síða 15

* .
&
mælti Wíum: „Drekktu nú blóðið úr
honum Magnúsi, bölvaður blóðhundur-
inn. Dettu af baki og dreptu þig; far þú
svo til Vítis“. Guttormur reið afar-
fjörugum hesti, svo langt bar hann und-
an fylgdarmönnum sínum, datt af baki,
dróst lengi í stigreipi og fékk af því
bana; ætluðu menn hann hafa háls-
brotnað“.
Þessi saga hefur raunar ekki þótt trú-
leg, því ólíklegt er að Wíum hefði kom-
izt hjá óþægindum af slíku máli, ekki
sízt þar sem þeir Guttormur voru fjand-
menn. En þetta bar aldrei á góma i
málaferlum Wíums. Þarna mun einnig
rángt sagt af láti Guttorms; réttara
mun, að hann fékk slag og hneig af
hestinum dauður. En sagan er augljós
vottur um það álit, er almenníngur
hafði á Wíum hvað snerti málefni sekra
manna.
★
Skúli Magnússon landfógeti var bæði
ráðsnjall og raungóður þeim, er hann
vildi lið veita, svo sem kunnugt er. Á
árunum 1737—1750 var Skúli sýslumað-
ur í Skagafirði og sat að Stóru-Ökrum.
Árni Grímsson hét maður, er mikið
orð fór af sakir atgervis og hagleiks.
Árni þessi rataði í stuldi og landhlaup.
Eftir allmikla hraknínga víða um land
var hann eitt sinn gripinn nyrðra, færð-
ur Skúla Magnússyni og settur í járn.
Þar gerði hann sér lítið fyrir og brauzt
úr járnunum. Hljóp hann ofan að Jök-
ulsá og synti yfir um hana við Akra-
odda. Orðlagt var, að Skúli væri helzti
áhugalaus um að láta elta Árna. Skip-
aði hann þó menn til þess, og var fyrir
þeim Konráð Gíslason, faðir Gísla sagna-
ritara. Mælti Skúli til hans í hljóði
áður en þeir lögðu af stað: „Látið þið
strákinn njóta listar sinnar.“ Þetta tók
Konráð til greina og komst Árni und-
an að sinni.
Eftir þetta flæktist Árni víða. Þar
kom, að hann rataði í þjófnað í Grund-
arfjarðarbúðum, var þá gripinn og
dæmdur til Brimarhólmsvistar ævilangt.
Hann var Þó ekki dauður úr öllum
æðum, því hann brauzt enn úr járn-
um og var þegar á bak og burt. Eftir
þetta hitti hann þjófa tvo, Jón Erlends-
son úr Gullbringusýslu og ívar nokk-
urn. Lögðust þeir kumpánar nú í helli
einri fram úr Bárðardal nyrðra. Ekki
leið á laungu áður en Bárðdælir urðu
þeirra varir og tóku þá höndum eftir
harða viðureign. Jón og ívar voru fluttir
suður um land; var ívar síðan fluttur
á Brimarhólm, en Jón var um síðir
heingdur.
En Árni Grímsson var færður Jóni
sýslumanni Jónssyni í Grenivík, og átti
að flytja hann þaðan milli sýslumanna,
allt vestur á íngjaldshól.
Fyrst var nú Árni fluttur fjötraður
til Skúla að Ökrum. Þar var hann
geymdur í nokkrar nætur, en slapp síð-
an enn úr varðhaldinu, synti vestur yfir
Jökulsá, stal hesti og þeysti brott. Skúli
lét leita hans að nafninu til, en almennt
var álitið, að hann hefði með vilja
leyft Árna flóttann, eins og forðum. Til
er meira að segja klausa (raunar í ýms-
um myndum), sem mælt er að sýslu-
maður hafi muldrað úti fyrir skemmu
þeirri, er Árni var geymdur í, í því
skyni að leiðbeina honum. Á einum
stað er hún t. d. á þessa leið: „Ef ég
væri eins og fánginn hérna, þá skyldi
ég brjóta mig út um gaflinn á skemm-
unni; fara í hesthúsið, taka reiðhestinn
sýslumannsins, ríða svo einhvern -and-
skotann austur á land og koma híng-
að aldrei aftur.“ . •>
En hvernig nú sem þetta var, komst
Árni ekki í greipar refsínganna eftir
þetta. Ævi hans var ævintýri líkust.
Þó margt sé óljóst um dvalir hans næst
eftir þetta, er hitt víst, að hann kom
fram á Lánganesi og staðfestist í Skoru-
vík undir nafninu Einar Jónsson. Beynd-
ist hann hinn nýtasti maður og dó xþar
í elli. Af honum er komið allmargt nú-
lifandi manna, og ef til vill hafa sög-
urnar rgtt fyrir sér í því, að þeir eigi
tilvist sína að þakka gamla Skúla land-
fógeta.
★
Hinn mikilúðiegi galdraprestur og
skáld Snorri Björnsson á Húsafelii (dá-
inn 1803) var orðlagður fyrir að hann
hlífði sekum mönnum. „Voru og í fleiru
FÁLKINN 15