Fálkinn - 10.05.1961, Page 16

Götumynd frá Bankastræti ofanverðu 1895.
hættir hans fornmannlegir“, segir Gísli
Konráðsson.
Þjófur einn, er Helgi Vigfússon hét,
er sagður hafa dvalið hjá séra Snorra
um skeið á laun. Er mælt, að eftir
það hafi prestur komið honum utan.
Menn hafa jafnvel geingið svo lángt
að eigna Helga hlut í Jóhönnuraunum,
einu því kunnasta sem síra Snorri orti,
hvað sem hæft kann að vera í Því.
Sagnir herma, að Fj alla-Eyvindur og
fólk hans hafi eitt sinn fest byggð sína
á afrétti helzti nærri Snorra presti og
tekið að valda fjárhvörfum. Hafi Snorri
þá látið nægja að ríða á fund þjófanna
í Þjófakrók og aðvara þá um að hafa
sig þegar á burt, ella hlyti þeir verra
af. Á Eyvindur að hafa látið sér þetta
að kenníngu verða. Sögusagnir í Borgar-
firði hafa kveðið svo fast að orði um
kynni Eyvindar og Snorra, að telja Ey-
vind hafa dvalið að Húsafelli yfir vetr-
artíma. Leingi var kerald eitt á Húsa-
felli talin vera smíð Eyvindar, en hann
var manna hagastur. En sennilega eru
þetta ýkjur að miklu leyti.
Þjófur nokkur úr Árnesþíngi, Hjört-
ur Indriðason, bað Snorra eitt sinn við-
töku eftir mikinn sakaferil, þar á með-
al með Eyvindi og hans hyski. Snorri
prestur tók við honum og lét hann
vinna með sér nokkra hríð. En Hirti
var margt betur gefið en stritvinna.
Kom þar, að hann strauk um nótt og
hafði með sér silfurbikar sem prestur
átti. Er Hjörtur kom á Hellisfitjar (nú
Fugleyrar) kenndi hann þreytu eftir
hlaup og svaml í ám; lagðist hann fyrir
og sofnaði skammt frá Surtshelli.
Séra Snorrí varð þess fljótt var, að
Hjörtur var strokinn og þar með bikar
hans. Fór hann þó að eingu óðslega,
en gekk niður til Hvítár.
En það segir af Hirti, að er hann
vaknaði, mátti hann með eingu móti
kyrr þola nema hann færði presti aftur
bikar sinn. Sneri hann því við og lagði
í árnar, sem voru í vexti; skeytti hann
eingum torfærum, en í Hvítá fór svo,
að straumurinn varpaði honum um koll.
Snorri prestur var nærstaddur og stakk
sér til sunds og barg Hirti frá drukkn-
un. Eftir það fór hann með Hjört til
Húsafells, hjúkraði honum þar eftir
volkið og bað hann síðan hafa sig hið
skjótasta á brott; kvaðst ekki nenna
að draga hann fyrir lög og dóm. — Sögn
þessi dregur ekki úr fjölkynngi Snorra
prests, frekar en aðrar, sem af honum
eru sagðar. En Hjörtur mun um síðir
hafa verið tekinn fastur og settur í
tukthús.
★
Árið 1773 skeði sá hryllilegi atburð-
ur í Barðastrandarsýslu, að Jón nokkur,
vinnumaður á Hreggsstöðum, myrti niu
vetra dreing í bræði við skógarhögg.
Jón var tekinn og dæmdur til lífláts.
Fyrst var hann í haldi hjá Davíð Schev-
íng sýslumanni í Haga, en slapp það-
an. Ekki laungu síðar fannst hann á
Frh. á bls. 28
16 FÁLKINN
Það þykir engin nýlunda hér á landi
nú orðið, þótt nýtt blað hef ji göngu sína.
Undanfarna mánuði hafa þau til dæmis
bókstaflega sprottið upp eins og gor-
kúlur, en það hefur viljað brenna við,
að þau hjöðnuðu niður jafnskjótt og þau
litu dagsins ljós. Þetta er engin ný bóla,
ekkert tímanna tákn eða neitt í þá átt-
ina. íslendingar hafa alltaf verið haldn-
ir þeirri áráttu að gefa út blöð og það
í ríkum mæli.
í þessu greinarkorni skulu ekki rædd
ný blöð og framtíðarhorfur þeirra. í
staðinn skulum við hverfa 70 ár aftur í
tímann og fletta blaði, sem hóf göngu
sína hér í Reykjavík í ársbyrjun 1891
og varð ekki ýkja langlíft. Blað þetta
nefnist Reykvíkingur og höfuðtilgangur
þess var að fjalla um bæjarmálin og
ræða fram og aftur það sem okkar á-
gæta höfuðstað mátti verða til gagns og
farsældar. Útgef. og ritstjóri Reykvík-
ings var Valgarður Ó. Breiðfjörð, kaup-
maður. Hann var á margan hátt merki-
legur maður, haldinn brennandi áhuga á
ýmsum málum og allsendis óhræddur
við að ræða þau og berjast fyrir þeim.
Blað hans er að því leyti sérstætt meðal
blaða fyrr á árum, að það hefur að
geyma heilmikið af skemmtilegum fróð-
leik úr daglega lífinu. Þama getur að
líta sitthvað, sem kemur okkur nú
spánskt fyrir sjónir, skringilegar svip-
myndar af höfuðborginni okkar eins og
hún var á þessum tíma.
Við skulum til gamans birta nokkrar
glefsur úr hinu ágæta blaði Breiðfjörðs,
Reykvíkingi:
□
Hvernig
inni rét
í apríl 1892 skrifar „Þrándur í Þver-
götu” eftirfarandi:
„Herra ritstjóri! Ég er nú hálf morg-
unsvæfur af náttúrunni, eins og sumar
dömurnar hér, vakna sjaldan fyrr en
klukkan 8—9, en þá eru það kýrnar,
sem vekja mig. Það er ónáðandi söngur
í þeim, er þær eru að heilsast á morgn-
ana á götum bæjarins, og góðan hafa
þær tímann til þess, — það er misjafn-
lega snemma mjaltað í húsunum, en víð-
ast eru kýrnar látnar út jafnskjótt sem
búið er að mjólka þær, og eru þær svo
yfir klukkutíma að safnast saman, áður
en smalinn tekur þær. Þær hafa þannig
ágætan tíma bæði til að skemmta mönn-
um með söng sínum um strætin og gjöra
morgunnauðsynjar sínar. í sjálfu sér
eru annars illþolandi þessar kúa-
göngur um götur bæjarins kvölds og
morgna. Það er hreinasta ómynd, að
fjósin skuli vera inni í bænum sjálfum,
því að auk stöðugs fjósþefs, er „fersk-
ur“ mykjuþefur allt sumarið á götun-
um af kúahlössum, sem bakast þar af .
sólinni. Fjósin ættu að vera utan við
bæinn, og ef kúaeigendur hefðu félags-
skap með sér, myndi af því leiða minni
kostnað, betri hirðingu, meiri mjólk og *
fleira gott, heldur en nú gerist. í öllu
falli virðist það ekki vera að gera of
miklar kröfur til hreinlætisnefndar og
heilbrigðisnefndar bæjarins, þótt hún
annist um, að kúahirðandi kerlingar
hafi fastákveðna stutta stund til kúa-
reksturs hér um bæinn, og að kýrnar
séu látnar út alls staðar hér í bænum á
sama tíma og reknar svo tafarlaust burt
af götunum. Sprænurnar og mykju-
Hvernig var umhorfs hér í höfuðborg-
inni rétt fyrir aldamotin? Hér er brugðið
upp nokkrum svipmyndum frá þeim tíma.