Fálkinn - 19.07.1961, Blaðsíða 6

Það var haust, stríðið stóð enn, en
v,ið fórum ekki framar á vígvellina. Á
haustin var kalt í Mílanó, og rökkrið
féll skjótt á. Það var skemmtilegt að
rápa um göturnar og glápa í gluggana,
þegar kveikt var á rafmagnsljósunum.
Það var ys og þys fyrir utan búðirnar,
og snjórinn féll á feld refanna, og vind-
urinn feykti upp skottum þeirra. Dá-
dýrin hímdu stirð og þung á sér, soltin.
Stormurinn blés smáfuglunum til og
frá og ýfði fjaðrirnar. Haustið var kalt.
Kyljurnar komu ofan fjöllin.
Á hverju kvöldi komum við til sjúkra-
hússins. í rökkrinu var farið eftir mis-
jöfnum leiðum gegnum borgina til þess.
Tvær leiðanna lágu meðfram skurðum,
en þær voru langar. Langar voru þær,
enda þótt maður færi ávallt yfir brú til
að komast til spítalans. Um þrjár brýr
var að velja. Á einni þeirra seldi kona
bakaðar hnetur. Það var heitt að standa
fyrir framan opinn eldinn og hneturn-
ar voru varmar í vasa. Spítalinn var
ævagamall og mjög fagur. Maður fór
í gegn um garðinn að húsabaki og síð-
an út um annað hlið hinum megin.
Jarðarfarir hófust venjulega í þessum
garði. Handan við gamla spítalann var
ný dagstofa úr múrsteini. Við sátum
þar hvert kvöld og vorum tillitssamir
og áhugasamir um, hvað væri að hverj-
um einum. Við sátum við vélar, þessar
vélar, sem gerðu þetta allt öðruvísi, en
það var.
Læknirinn kom til mín þar sem ég
sat við vélina og sagði: „Hvað féll þér
bezt að gera, áður en stríðið byrjaði.
Varstu í íþróttum.“
„Já, fótbolta."
„Ágætt, þú getur þá spilað betur én
nokkru sinni fyrr.“
Hnéð beygðist ekki, og vöðvalaus
leggurinn féll máttlaus niður. Vélin
átti að beygja hnéð og láta það hreyf-
ast, eins og þegar maður hjólar á þrí-
hjóli. Samt béygðist það ekki enn, og
vélin skjögraði til, þegar hún átti að
hreyfa liðamótin. „Það líður hjá. Þú
ert heppinn, ungi máður, þú kemur til
með að spila fótbolta eins og meistari.“
Við næstu vél var majór, handsmár
eins og barn. Hann veifaði til mín, þeg-
ar læknirinn rannsakaði hendi hans,
sem lá milli tveggja leðurræmna, er
teygðust upp og niður og hömuðust á
stífum fingrum hans. „Og get ég líka
spilað fótbolta, læknir.“ Fyrir styrjöld-
ina hafði hann verið mikill skilminga-
maður, sá bezti á Ítalíu.
Læknirinn fór til skrifstofu sinnar
í bakherberginu og kom með mynd af
visnaðri hendi nærri því eins lítilli og
hönd majórsins áður en hún hafði geng-
ið undir lækningu með vél, en nú var
hún litlu stærri. Majórinn hélt á mynd-
inni í þeirri hönd, sem heilbrigð var
og grannskoðaði hana. „Sár?“ spurði
hann.
„Slys 1 verksmiðju,“ svaraði læknir-
inn.
„Mjög athyglisvert, mjög athyglis-
vert,“ tautaði majórinn og rétti mynd-
ina aftur til læknisins.
„Treystirðu þessu ekki?“
„Nei.“
Hvern dag komu þarna þrír náungar
á hér um bil sama aldr.i og ég. Þeir voru
allij- frá Milano. Einn var að verða lög-
fræðingur. Annar ætlaði að verða mál-
ari, sá þriðji ákvað að verða hermaður.
Eftir að lækningunni við vélarnar var
lokið, gengum við til baka að Cova
kaffihúsinu, sem var í næsta húsi við
Scala óperuna. Við styttum okkur leið
í gegnum Kommúnistahverfið, því að
við vorum fjórir saman. Fólkið hataði
okkur vegna þess, að við vorum liðs-
foringjar. Einhver kallaði frá krá nokk-
urri: „Niður með offiserana“, um leið og
við fórum framhjá. Einn náunginn, sem
stundum gekk með okkur, bar svartan
silkiklút fyrir andlitinu. Hann var nef-
laus og verið var að flikka upp á fésið
á honum. Hann hafði farið til vígvall-
arins beint frá herskólanum og hafði
særzt klukkustund eftir að hann byrj-
aði að skjóta. Þeir læknuðu andlitið á
honum, en hann var af gamalli slekt og
þeir gátu aldrei lagað nefið rétt. Hann
fór til Suður-Ameríku og vann í banka.
En þetta var löngu liðið. Við vissum
ekki hvernig þetta færi. Enginn vissi
það. Við vissum bara, að stríð stóð yfir
og við færum ekki framar á vígvöllinn.
A ÍTALÍ
Hemingway er nýlátinn og í tilefni af því
birtir FÁLKINN eina af sntásögum hans,
sem ekki hefur verið þýdd áhur
6 FÁLKINN
Við vorum allir með sömu heiðurs-
merkin, nema náunginn með svarta
klútinn fyrir andlitinu. Hann hafði
ekki barizt nógu lengi til að fá medalíu.
Hái, föli maðurinn, sem ætlaði að verða
lögfræðingur, hafði verið lautinant og
átti þrjár medalíur af þeirri tegund,
sem við höfðum aðeins eina af. Hann
hafði lengi verið milli heims og helju
og var svoltíið sérsinna. Við vorum all-
ir dálítið sérsinna. Ekkert hélt okkur
samán, nema hvað við komum hvert
kvöld á spítalann. Við gengum þarna
með ljós í myrkrinu í gegnum hverf-
ið, þar sem íbúarnir voru ruddar í
framkomu. Við komum syngjandi út af
börunum og stundum, er margt var a
götunni hrintum við fólkinu til á gang-
stéttinni. Við héldum fast saman, því
að eitthvað hafði komið fyrir, sem olli
því, að fólkinu var illa við okkur. Við
skildum það eiginlega ekki.
Við undum okkur vel í Cova. Þar var
notalegt og heitt. Salurinn var mátu-
lega bjartur. Stundum var hávært í
salnum og reykjarsvæla fyllti loftin. Það
voru alltaf stelpur við borðin og mynda-
blöð í grindum á veggjunum. Stelpurn-
ar á Cova voru miklir föðurlandsvinir.
Ég komst að því, að mestu föðurlands-
vinirnir á Ítalíu voru kaffihúsastelp-
urnar. — Ég held að svo sé enn.
Strákarnir voru í fyrstu mjög hrifn-
ir af medalíunum mínum, og spurðu,
hvernig ég hefði unnið til þeirra. Ég
sýndi þeim skjölin. Þau voru á háfleygu
máli og orð eins og bróðurkærleikur og
sjálfsafneitun komu þar oft fyrir, en
í raun og veru sögðu skjölin, að ég hefði
fengið merkin af því að ég var Banda-
ríkjamaður. Eftir þetta breyttist fram-
koma þeirra við mig. Samt var ég vin-
ur gagnvart öðrum. Ég var vinur, en
ég var aldrei einn af þeim, eftir að
þeir höíðu lesið skjalið. Þessu var öðru-
vísi farið hjá þeim og þeir höfðu gert
sitt til þess að öðlast heiðursmerki. Það
var satt, ég hafði særzt. En þegar öllu
var á botninn hvolft, vissu allir, hvað
var að særast. í raun og veru var það
óhapp. Reyndar skammaðist ég mín
aldrei fyrir merkin. Stundum þegar
ég hafði bragðað það, fannst mér, að
ég heí'ði til þeirra unnið. Ég hafði af-
rekað því sama og þeir. En á leiðinni
heim, er ég gekk að næturlagi, í gegn
um auðar göturnar með kaldan vind-
inn í fang.ið. Allt var lokað og ég reyndi
að halda mig nálægt götuljósunum. Ég
vissi þá, að ég mundi aldrei hafa getað
afrekað slíkt. Ég var mjög lífhræddur.
Ég óttaðist dauðann. Á nóttunni í rúmi
mínu var ég hræddur við að deyja.
Ég velti vöngum, hvernig færi, þegar ég
yrði sendur aftur á vígvöllinn.
Þeir þrír sem sæmdir voru medalíu
líktust veiðifálkum. Ég var ekki val-
ur, enda þótt ég liti út sem valur fyrir
þeim, er aldrei höfðu á veiðar kom-
ið. Hirv.r þrír vissu betur. Þar var fleyg-
ur milli okkar. En ég hélt áfram að vera
vinur þess, sem hafði særzt í fyrsta bar-
daganum. Hann mundi aldrei vita,