Fálkinn - 09.08.1961, Blaðsíða 14

„ASTARSTJARNA... SKIN Á
1.
Það voraði vel árið 1828. Vordag-
arnir voru bjartir og hlýir. Tíðin batn-
aði með hverjum degi sem leið. Þetta
var með beztu vorum, sem komið höfðu
um áratugi. Sólmánuður gekk í garð
með sama yndisleik og veðurblíðu.
Hver sólskinsdagurinn rak annan. Gróð-
ur jarðar blómstraði og varð fegurri
með hverri viku. Sumarið leit út fyrir
að verða gjöfult. Ekki veitti af, því að
undanfarin ár voru ísaár og erfitt ár-
ferði, sérstaklega í sveitum. En í sum-
ar þurfti enginn að kvíða, árgæzka
brosti við. Það var gaman að lifa slíkt
sumar. Eldri sem yngri heilluðust af
töfrum náttúrunnar, gróðri landsins um
sólbjarta daga. Lífið brosti við í löng-
unarfullri þrá. Allt var í samræmi við
vonir uppvaxandi kynslóðar.
I sólmánuði þetta sumar lögðu þrír
ferðamenn af stað úr Reykjavík, ferð-
inni var heitið norður í Eyjafjörð. Þeir
voru í sólskinsskapi, þótt þeir ættu
framundan langt og erfitt ferðalag. Það
var ekki auðvelt eða fljótlegt að ferð-
ast á þeim árum milli landsfjórðunga,
og ekki sízt ef um búferli var að ræða.
Vegir voru engir í landinu, aðeins
götutroðningar eftir ferðalög liðinna
kynslóða. Á stundum, þegar votviðra-
samt var, voru troðningar þessir og
götur verri en engir. En í sumar voru
allar götur greiðar. Það var unaðslegt
að ferðast í slíkri tíð.
Ferðamönnunum þremur var gleði í
hug, þegar þeir riðu af stað í glamp-
andi sólskini. Þeir báru engan ferða-
kvíða í brjósti, þó að framundan væri
erfið leið og þreytandi um heiðar og
fjöll, yfir stórár og erfið vatnsföll að
fara. En fyrir handan fjöll og heiðar,
byggðir og dali var sveitin fagra, þar
sem tveir þeirra myndu lifa glöðustu
daga ævinnar og hamingja þeirra yrði.
Þeir litu því með bjartsýni til ferðar-
innar og þráðu að ná til fyrirheitna
staðarins norður við Eyjafjörð. En
þriðji ferðamaðurinn var á leið heim
til sumardvalar. Hann var skólasveinn
í Bessastaðaskóla.
Fyrir ferðinni var maður á miðjum
aldri. Hann var virðulegur og bar
glöggan svip lífsreynslu og umgengni
við tigið fólk og menntað. Hann var
nývígður prestur til prestakalls fyrir
norðan, þar sem faðir hans, nýlátinn,
hafði þjónað lengi, og orðið frægur og
vinsæll í sókninni af löngu og góðu
starfi. Prestur hafði farið að heiman
fyrir aldarfjórðungi til náms í Reykja-
vík, eftir að Hólaskóli var lagður nið-
14 FÁLKINN
ur. í fylgd með honum var dóttár hans,
sem hann hafði aflað í Reykjavík og
skólasveinn í Bessastaðaskóla.
Ferðalangarnir þrír héldu áfram sem
leið liggur. Eftir að þeir náðu lestar-
mönnum og lestinni, sem var með far-
angur prests, fylgdist prestur aðallega
með henni. En annað veifið athugaði
hann býlin, sem farið var fram hjá.
Hann gætti að hýsingu bæja, nýung-
um í búnaði, heyönnum og fleiru, sem
laut að búskap. Hann var brotinn af
bergi frægra bænda, sem gert höfðu
garðinn frægan á nokkrum stórbýlum
við Eyjafjörð. í aldaraðir höfðu for-
feður hans og frændur verið bændur,
dugmiklir bændur í eyfirzkum byggð-
um. Nú var hann, eftir margra ára
vinnu í skrifstofu biskups og lækninga-
störf í Reykjavík, að snúa heim til
sama starfs. Löngun hans og áhugi á
starfinu var vaknaður.
En dóttir hans og skólasveinninn
höfðu hugann við annað. Þau ræddu
um margt, eins og ungu fólki er títt.
Eftirvænting og tilbreyting ferðalags-
ins olli því. að þau kynntust fljótt og
höfðu nóg að ræða um. Hann sagði
henni frá einkennum landsins og lýsti
fegurð sveita og byggða á skáldlegan
hátt og af töfrandi hrifni. Prestsdótt-
irin unga varð brátt hrifin af frásögn
hans og honum sjálfum. Hann féll henni
vel í geð. Brátt varð raunin sú, að þau
sökktu sér niður í umræður um alls
konar efni, sem þau gleymdu sér við
og drógust gjarnan aftur úr presti og
lestinni, en ekki samt of áberandi.
Prestsdóttir var í fyrsta sinn í fylgd
með ungum manni, sem vakti óskipta
athygli hennar og hrifni. Hann hafði
einhver undarleg áhrif á hana, áhrif,
sem hún ekki skildi, en voru blandin
sælu, sem endurnýjaðist, er hún hlýddi
á hann og var í návist hans. Hann lýsti
öllu svo skemmtilega og skáldlega. Það
sem var fábreytt og hversdagslegt áð-
ur, fékk nýtt gildi, varð ævintýralegt
og fagurt, þegar hann lýsti því. Það
var unun að heyra hann segja frá og
lýsa því, sem fyrir bar. Þau drógust
hvort að öðru fyrstu áfanga ferðarinn-
ar, og allt varð þeim til yndis og
ánægju. Það var gaman að ferðast í
svona góðri tíð með jafnskemmtilegum
ferðafélaga.
Fyrstu næturnar var gist í námunda
við prestssetur, því að prestur var
gagnkunnugur öllum prestum, sakir
langrar dvalar í þjónustu biskups. í
áningarstöðum fékk unga parið mörg
tækifæri til að vera ein. Þá var þeim
allt til yndis. Unaður samverustund-
anna fyllti hugi þeirra. Þau höfðu aldrei
lifað dýrðlegri daga. Lífið var þeim un-
aður, og sólardýrð fyllti hugi þeirra um
glaða daga, eins og sveitir og dali þetta
sólbjarta sumar.
Þau hurfu úr byggð frá Kalmans-
tungu í Borgarfirði og sneru til fjalla
og heiða. Ætlunin var að fara norður
Stórasand, norðan við Blönduvaðaflóa
og yfir Blöndu á Blönduvöðum, og hafa
næstu áfangastaði við Arnarvatn og í
Galtárdrögum við Galtará. Þetta voru
erfiðar dagleiðir strangar og langar.
Víða var erfitt að fara og torfærur.
Skólasveinninn aðstoðaði og hjálpaði
ungu stúlkunni, því prestur og lestar-
menn höfðu öðru að sinna.
Þegar að Blöndu kom, var hún í
vexti, því sólbráð var á jöklum. Unga
stúlkan var örþreytt eftir langar og
erfiðar dagleiðir. Blanda er ekki árenni-
leg yfirferðar fyrir ókunnuga, þó að
vöðin séu langt frá því að vera slæm.
Prestsdóttur hraus hugur við ánni og
var mjög kvíðandi að fara yfir hana.
Skósveinninn taldi í hana kjark og
gaf henni góð ráð sem fyrr. Hann reið
við hlið hennar yfir ána og hélt henni
á hestinum, þegar svimi og þreyta ætl-
uðu að yfirbuga hana. Allt gekk að
óskum, og unga stúlkan var himinlif-
andi og þakklát þegar yfir ána var
komið, þó að þreyta og sárindi langr-
ar dagleiðar hefði nær yfirbugað hana.
Þegar í áningarstað kom við Galtará,
sinnti skólasveinninn stúlkunni, meðan
faðir hennar og lestarmenn gengu frá
tjöldum, hestum og farangri. Hann
veitti henni aðhlynningu eftir því hann
bezt gat og þar fundu þau bæði, að þau
voru ástfangin og myndu aldrei lifa
ánægð nema njóta hvors annars.
Morguninn eftir var haldið af stað
norður fjöll í glampandi sólskini. Það
var unaðsríkur dagur. Þau nutu sam-
verustundanna við umræður og aðdáun
landsins við töfra blárra fjalla og heill-
andi útsýni um dali og sveitir. Skáldið
lýsti fyrir stúlkunni sinni víðáttu og
töfrum hins fagra útsýnis. Aldrei hefur
íslenzk stúlka átt jafn fagurskyggnan,
glöggan og skemmtilegan ferðafélaga.
En við skulum yfirgefa þau um stund,
láta þeim eftir að dveljast einum við
dýrð sólbjartra sveita og fjalla og
skyggnast um, hvaða fólk er hér á ferð.
2.
Forsjármaður ferðarinnar, nývígði
presturinn, var síra Gunnar Gunnars-
son prestur í Laufási, Hann lauk námi