Mjölnir - 01.05.1937, Blaðsíða 8

8
M JÖLNIR
helgustu tilfinninga manna á sviði trúar, siðgæðis
og fagurfræði. Auðvitað gleymdist heldur ekki að
forgylla og útbásúna alla kynbræður rithöfund-
anna sem salt jarðar. Táknandi titlar um eðlið voru
svo sem þessir: ,,Wir Juden mitten drin“, „Eros
im Dritten Reich“, „Was wáre, wenn . . . ?“ að
ógleymdum eftirmælum eftir Rosu Luxemburg,
sem lauk með kröfu um hefnd. Öllum ósómanum
var síðan oftast vafið inn í einhverja helgigloríu
friðar og bræðralags. Umfram allt var þó farið
hamförum gegn öllu, sem bent gat á, að Þjóð-
verjar hyggjust að auka eitthvað lítilsháttar her-
varnir sínar, sem svörum við kappvígbúnaði ná-
grannanna. í þessu sambandi má geta þess, hvað
jafn hlutlaust blað og „Neue Basler Zeitung" sagði
um þessa iðju Ossietzky: „Greinar hans höfðu
stöðugt sömu tilhneiginguna, að lama á allan hátt
sérhvern varnarvígbúnað Þýzkalands . . . Og út-
þembingur hans yfir hverri smá varnarráðstöfun,
sem hann komst á snoðir um, hafði löngu fyrir
valdatöku nazista orsakað það, að hann af öllum
þjóðlegum mönnum var stimplaður sem skað-
skemmdardýr fyrir þjóðarheildina.“
En eins og þeim, sem stöðugt hrópa „úlfur!
úlfur!“, gekk Ossietzky illa að vekja á sér athygli,
og lesendur hans komust þrátt fyrir allan hama-
ganginn ekki upp fyrir 8 þúsund. En Ossietzky
hamaðist eins og tarfur í flagi, og loks tókst hon-
um meira að segja að vekja jafn sofandi stjóm-
arvöld og sambræðslustjórn jafnaðarmanna og
,,frjálslyndra“ voru í Þýzkalandi. Hann birti í
tímariti sínu grein um hernaðarleyndarmál Þjóð-
verja, sem gáfu andstæðingum þeirra mikilsverð-
ar upplýsingar um þýzka herinn og tæki hans.
Þetta voru í stuttu máli ein hin ódrengilegustu
landráð, sem seinni tíma saga getur um. Þetta
var hans meistarastykki.
Jafnvel steinblindar þingræðisuglur sáu, að hér
var um ótvíræð landráð að ræða. Og í desember
1931 var Ossietzky samkvæmt kæru lýðræðis- og
jafnaðarmannastjórnár dæmdur af hæstarétti
Þýzkalands í iy2 árs fangelsi fyrir landráð. Auð-
vitað fóru allar Aðalbjargir Þýzkalands grát-
klökkar í náðunarleiðangra, en árangurslaust,
því að Hindenburg hélt því fram, að landráð væru
landráð og að landráð væru hegningarverð! En
eins og alla jafnan í góðborgaralegum sæluríkj-
um tók það langan tíma fyrir dómsvaldið að koma
framkvæmdavaldinu í skilning um, hvað væri á
seiði, og það átti langt í land, að Ossietzky yrði
stungið inn. Á meðan belgdi hann sig út í riti
sínu og skrifaði stór „ávörp til þjóðarinnar“ og
sagðist ætla að láta „setja sig inn“, eins og hann
kemst að orði, „til þess að verða stjórninni til
sem mestra óþæginda“. Ávarpinu lýkur hann síð-
an með þessum friðvænlegu og mannelskufullu
orðum: „Auk þess bið ég hina þýzku þjóðarmeð-
limi að útrýma ekki hverir öðrum, svo að Welt-
biihne vanti ekki efni. Ég held nefnilega, að á
næstu mánuðum verði engan veginn leiðinlegt að
lifa í Þýzkalandi“.
Þetta er í stuttu máli þýðingarmesta brotið úr
æfisögu mannsins, sem „hafði gert svo frámuna-
lega mikið fyrir friðinn“. (Alþbl. 26. nóv. 1936).
Því má þó bæta við, að þegar nazistar komu
til valda, var Ossietzky settur undir lás og hespu
til þess að afplána dóm sinn. Menn héldu þá, að
þessi lítið sögulega spíra hefði lokið hlutverki
sínu og væri að minnsta kosti flestum til ánægju
fyrir fullt og allt horfin úr opinberu lífi.
O O
o
Ossietzky var ein af þessum bólum, sem gjarn-
an þjóta upp á yfirborði þjóðlífsins á tímum rót-
leysis og glundroða. Hann óskapaðist gegn öllu
og öllum. Þegar hann fór að umsetja orðbragð-
ið í framkvæmdir, var loksins þaggað niður í hon-
um eins og illum seppa. Hann þagnaði og hvarf
aftur niður í sviplausan fjöldann, sem hann hafði
ætlað að nota sem lyftistöng upp á sillur valda
velmegunar. Ossietzky hugðist verða stórsöguleg
persónu, en það var misskilningur. Það eina, sem
greindi hann frá múgnum, voru gallar, sem bet-
ur fer eru ótíðir í fari alþýðunnar, annars væru
landráð tíðari. Sökum lasta sinna og afbrota var
Ossietzky skilinn frá múgnum, því að meinsemd-
in étur út frá sér. Honum var því komið á upp-
eldisstofnun fyrir pólitíska afbrotamenn.
Þannig hafði verið stungið á loftbólunni Ossi-
etzky og dauninum hleypt út. Yfirborðið hafði
tekið sig, enda ekki gróandalegt fyrir neinar spír-
ur illgresis í þjóðlífi, sem útrýmt hafði glundroð-
anum og skapað rótfestu.
Tímar neyðar, pólitísks öngþveitis og þar til
heyrandi uppskafnings fyrirbrigða voru horfnir í
Þýzkalandi. Tímabilinu Ossietzky var lokið.
En til voru menn, sem ekkert höfðu lært og
ekkert vildu læra. Þeir höfðu nú að vísu yfirgefið