Dvöl - 01.11.1914, Page 4

44
D V 0 L.
hefðu talað illa um þær í Perlustræti, og Maiden-
Lane, — einni öld eftir dauða þeirra, og svo
má segja um fleiri; en veslings Katrín skalf og
nötraði af ótta þegar hún var nálægt einhverj-
um sem gaf henni grunsamt augnatillit, á með-
an hún lifði í þessu óvildarloftslagi sem skildi
hana við hluttekningu og virðingu gömlu vin-
anna sinna.
»Þetta eru þín forlög«, sagði móðir hennar,
»berðu þau þolinmóðlega. Eftir nokkurn tíma
er það gleymt«. En vikurnar liðu og særðu
mönnunum batnaði seint, og Katrín náði ekki
sinni fornu virðingu í huga félaga sinna sem
hún hafði mist sökum ástríðuofsans í elskuhug-
um sínum. Því æ, það eru svo fáir svo fjelags-
lega innrætlir eða hafa svo mikið siðferðislegt
þrek að, er þeir breiða ofan af yfirsjónum ann-
ara, beri þær þá saman við sínar eigin yfirsjónir.
En ekkert ilt varir um aldur og æfl; því eftir
þrjá mánuði var Níels Sample aftur kominn á
skrifstofu sina, en hann var mjög veikburða og
bar hægri hendina, sem hann hafði beitt sverð-
inu með, í fatli, en samt sem áður var hann
með lífi og sál veraldlega sinnaður. Það var
einkennilegt, að fáir, jafnvel af hans útvöldu
vinum vildu tala um einvígið við hann eða
minnast neitt á fjarveru hans af skrifstofunni
eða spyrja hann um heilsufar hans. En það
var sjáanlegt að almenningur var mestmegnis á
hans hlið. Sérhver ungur maður utan af land-
inu og úr smábæjunum höfðu imugust á hern-
um og öllu sem honum kom við og fögnuðu
yfir þvi að Hyde varð fyrir skakkafalli, svo hafði
og Beekman talað mikið um hugrekki og þrótt
Níelsar, og jafnvel þó að menn vissu að einvígið
varð fyrir misþóknun kirkjuráðsins, þá var auð-
velt að finna þá hluttekningarsemi sem þau
verk hljóta oftlega sem opinberlega eru fordæmd,
en sem heimulega er dáðst að. Ioris tók eftir
þessari skoðun með undrun og ósamþykki, af
því að hann í hjarta sínu fann enga afsókun
fyrir hvoragan, og þegar Elder gagntekinn af
gremju yfir því hvað menn yrðu neyddir til að
vernda heiður sinn, Ioris móðgaði hann með
þvi að segja, — »látum svo vera Elder, en eg
ber enga virðingu fyrir þeim heiðri sem fer í
bága við guðs og manna lög«. »Lofaðu mér að
segja þér Ioris, að að nokkru leyti er raust fólks-
ins guðsraust; og þú getur séð með eigin aug-
um að það meira en frítekur Níels frá því að
hafa gert rangt«.
»Það er til betri vegur, Elder, og eg vildi
gjarnan sjá þessa menn í gapastokk — þessa
heiðursmenn — sem hafa meira álit á tilfinn-
ingum sínum en guðs lögum. Það stralf mundi
gera skjótan enda á siðvenjum sem eru grimd-
arfullar og óhafandi«. »Látum svo vera, Ioiás,
við skulum ekki vera að rífast um þetta mál-
efni. Þú ert Hollendingur og hefir hyggilega
skoðun á sérhverju sem við ber. Sómatilfinn-
ing er dygð sem ekki er hægt að bæta inn í
tíulagaboðorðin, eins og afguðadýrkun, morðum
tog þjöfnaði«. »Segir þú tíulagaboðorðin?« þeirra
já og nei, er nóg. Þau lög, sem vér búum til
fyrir sjálfa oss, eru harðari en nokkur af guðs
lögum. Eg hefi lítið álit á réttlæti þeirra og
vísdómi. Hafi Níels haft rétt fyrir sér, en Hyde
rangt, þá straffaði sómatilfinningin þá báða jafnt.
Sómatilfinningin eins og henni er stundum varið,
hugsa eg að sé mjög heimskulegt lögmálcc.
»Hérna kemur þá Níels, svo við skulum sleppa
þessu. Það eru vitrari menn en við erum báðir,
sem geta verið sitt á hvoru máli«. Ioris laut
alvörugefinn höfðinu til samþykkis, og sneri sér
að því búnu að unga manninum til að bjóða
hann velkominn. Honum féll hann betur í geð
en áður, því fyrir utan aðrar ástæður var hon-
um auðvelt að fyrirgefa ógrundaða elsku hans
til Katrínar. Sömuleiðis var hann nú ennþá á-
kafari í því að fá þau Katrinu gift, því það var
bezta ráðið til að koma henni í fullkonma sátt
við mannfélagið, og svo vissi hann líka að hann
með því mundi fá hana frikenda frá því að hafa
verið sök í einvíginu. Einmitt þessa þrjá mán-
uði, sem Níels var veikur, hélt hann sér róleg-
um, ekkert lengur; nú vissi hann, að hann hafði
fullkomna heimild Iorisar og svo þvi til stuðnings
samþykkisþunga þjóðfélagsins.
Sveitapresturinn.
Gömul saga, pýdd.
(Niðurlag.)
Konungurinn tók upp glasið sitt, þakkaði,
og hringdi þvi hjartanlega við hinn viðkunnan-
lega, hamingjusama prest. En honum var ætl-
að að verða enn þá hamingjusamari; því þegar
staðið var upp frá borðum gaf konunguriiin mér
merki um að finna [sig: »Séra Kasten er ekki
einungis góður ræðumaður, en hann ér líka
glaðlyndur, blátt áfram, vinalegur og vel siðaður
maður; hann skal fá embættið í Kezin og Parez
— segið þér honum það«. Gagntekin af undr-
un hrópaði presturinn er hann heyrði það:
»Nei, þetta er of mikil gleði á einum degi, hún
er meiri en eg get skilið og þolað«. í fjölda
mörg ár þjónaði hann þessu þægilega presta-
kalli, sem honum var veitt á hamingjusamri
stundu, og konungurinn var svo ánægður með
hann, að æfinlega þegar hann kom til Parez og
hlýddi á prédikun hans á sunnudögum, þá bauð
hann honum æfinlega að borða með sér. Að
honum látnum veitti konungur tveimur sonum
hans sér til uppfósturs, og þar til þeir komust
i stöðu, talsverða peninga upphæð árlega. Þau
eínusinni íengnu góðu áhrif — segir Eylert —
geymdi hinn ógleymanlegi herra í sínu trygga
hjarta, og sú velvild sem hann hafði fengið til
feðranna, gekk með öllum þeim velgjörðum sem
liann hafði látið þeim í té, i arf til barnanna.
Útgefandi: Torfhildnr horsteinsdóttir Iiolm.
Prentsmiöjan Gulenberg.