Tímarit iðnaðarmanna - 01.12.1958, Síða 8

8
TÍMARIT IÐNAÐARMANNA
Vinna við offsetprentun. Vél sú, sem sést á myndinni, er ein sú full-
komnasta í iðninni hér á landi.
krít á gljúpan sléttan stein, mynd af
því sem prenta á; síðan er strokið
með rökum klút eða svampi yfir
steininn, og sest þá raki á þá staði,
sem myndin er ekki, en aftur á móti
lirindir myndin frá sér vegna fit-
unnar úr fitukrítinni, sem teiknað
var með. Því næst er kefli tekið og
smurt á það lit, sem inniheldur mikla
fitu og því rúllað yfir steininn, og
hrindir þá vatnið á steininum litn-
um frá sér, en fitumyndin gripur
hann til sín. Þá er síðast að leggja
blað ofan á steininn og þrykkja
myndinni yfir á pappirsörkina.
Þessi aðferð hefur mikið verið not-
uð til prentunar á svartlitamyndum,
og hafa þá listamennirnir teiknað
sjálfir á steininn.
Önnur aðferð mjög lík þessari er
flatprentunin. Aðal munurinn er sá
að í stað steins eru notaðar zink,
aluminium, plast eða pappaplötur.
Á þær má einnig teikna, en venju-
lega er borið á þær ljósnæm himna
og síðan yfirfært á þær af filmum,
plasti eða gleri með mjög sterkum
ljósum. Flatpressurnar hafa venju-
lega mjög stóran prentflöt, og eru
mikið notaðar til prentunar á stór-
um auglýsinga-skjöldum, sjókortum
og fleiru. Þessar aðferðir eiga það
sameiginlegt, að myndirnar verður
að teikna eða yfirfara öfugt á prent-
flötinn.
Offsetprentun: Algengasta aðferð-
in, offsetprentunin, var fundin upp
árið 1905 af þeim W. Rubel í Jersey
City og Kaspar Hermanni Niles
(Ohio). Þar er prentplata strengd
á sívalning, og er þá myndin yfir-
færð rétt á plötuna, siðan er mynd-
inni þrykkt á gúmmídúk á öðrum
sívalning, kemur þá myndin öfug
á hann og af honum yfir á pappir,
og er þá myndin rétt. Vélar sem
framleiddar eru fyrir þessa tegund
prentunar, eru fullkomnari, hrað-
gengari og geta sumar þeirra prent-
að marga liti i einu.
Lithografi: Einn aðal þátturinn í
nútíma offsetprentun, er undirbún-
ingsvinnan, lithografian, eins og hún
er nefnd í daglegu tali, en á henni
veltur hvernig endanlega útkoman
verður á því verki, sem vinna skal.
Þessi grein er eins og ég hefi áður
tekið fram, mjög mikil nákvæmis-
vinna og svo umfangsmikil, að ó-
gerlegt er að greina frá henni svo
að vel sé nema i langri ritgerð og
lét ég þvi nægja að geta hennar i
fáum atriðum.
Myndatökur á litmyndum, þar sem
skilja þarf litina sundur, hvern fyr-
ir sig og flytja þá út úr fyrirmynd-
inni einn og einn í senn yfir á film-
ur, þaðan yfir á prentplötur, og að
siðustu yfir á pappírinn. Venjuleg-
ast eru myndir prentaðar í fjórum
litum, og þeir látnir blandast i
prentuninni, en þar sem fullkomn-
ust Lithografisku tæki eru fyrir
hendi, er prentað í miklu fleiri lit-
um, ef með þarf.
Þessar skýringar, sem ég hefi gef-
ið hér á iðngreininni eru hvergi
nærri fullnægjandi, enda ekki ætl-
aðar til annars en að gefa lesend-
um örlitla hugmynd um, hvernig
]>essi iðn er í framkvæmd.
Offsetprenlunin (ljósprentun) var
viðurkennd lögleg iðngrein á Land-
sambandsþingi, sem haldið var árið
1943 og varð fyrsti meistarinn i iðn-
inni Einar Þorgrímsson, og hafa
síðan útskrifast i iðninni 15 sveinar,
og eru nú 9 lærlingar á námssamn-
ingi.
Offsetprentarafélag íslands var
stofnað 5. mai 1951, og var fyrsti
formaður þcss Hafn Hafnfjörð, en
núverandi stjórn skipa þessir menn:
Jón Sveinbjörnsson form., Jón Ól-
afsson ritari og Helgi Björnsson
gjaldkeri.
Á síðastliðnu sumri gekk félagið
í Landssamband Iðnaðarmanna á
þingi, sem haldið var á ísafirði dag-
ana 9.—13. júlí.
Framhald af bls. 6.
ureyri, og ákveðið kaup og kjör á
hverjum tíma.
Lengst hefur Gaston Ásmundsson
átt sæti i stjórn félagsins, eða frá
stofnun þess og til ársins 1945,
lengst af sem ritari.
f tilefni afmælisins hefur verið
ákveðið að efna til skemmtiferðar,
ef næg þátttaka fæst.
Núverandi stjórn félagsins er
skipuð þessum mönnum:
Formaður Pétur Gunnlaugsson,
ritari Hreinn Óskarsson, gjaldkeri
Jakob Bjarnason.
TÍMARIT IÐNAÐARMANNA.
Útgefandi: Landssamband iðnaðarmanna. - Ritstjóri og ábyrgðarmaður: Bragi Hannesson. - Skrifstofa og af-
greiðsla á Laufásvegi 8. Reykjavík. sími 15363. pósthólf 102. - Prentað í Herbertsprenti. Bankastræti 3. simi 13635.