Vikan - 25.06.1953, Qupperneq 10

11 HEIMILIÐ II
5 1] RITSTJORI: ELlN PALMADÓTTIR \l
r............................................................
Sjötugsaf mæli
og fjörutíu ára starfsafmæli
Samtal við frú Kristólínu Kragh,
kgl. hirðhárgreiðslukonu.
Ir SUMAR eru liðin 40 ár síðan frú
Kragh setti upp hárgreiðslustofu
I Reykjavík. Svo þær eru ekki orðn-
ar svo fáar reykvísku konurnar, sem
hún hefur greitt, þegar mest lá við,
að þær litu vel út.
1 tilefni af þessu merkisafmæli
átti ég tal við frúna fyrir skemmstu
og bað hana að segja okkur frá
þeim breytingum, sem orðið hafa á
hárgreiðslu -og vinnuskilyrðum hár-
greiðslukvenna, síðan reykvískar
stúlkur fóru að láta laga á sér hár-
ið.
— Já, margt hefur breytzt siðan ég
setti upp fyrstu hárgreiðslustofuna
1913 á Klapparstíg 7. Þar hafði ég
eitt herbergi. Ég keypti stóla og borð
hjá Jóni Halldórssyni í Kompaniinu.
Svo hitaði ég vatnið á olíuvél og
þvoði hárið upp úr vaskafati. Vatns-
fata stóð við hliðina á mér og ég
skolaði hárið með því að ausa yfir
það með vatnskönnu. Hárið varð ég
svo að þurrka með handklæði.
Á Klapparstígnum var ég aðeins i
nokkra mánuði. Þá flutti ég á Lauf-
ásveg 5. Þar hafði ég íbúð og stærsta
herþergið var kvistherbergi. Því var
skipt og í öðrum helmingnum var
hárgreiðslustofa og í hinum setu-
stofa. Þar hafði ég vask og gat hitað
vatn með gasi.
— Voruð þér fyrsta hárgreiðslu-
konan í bænum.
-—• Nei, frú Karólína Þorkelsson
hafði hárlækningu og snyrtingu með
höndum í nokkur ár. Og frú Mein-
holt var fyrsta reglulega hárgreiðslu-
konan.
—- Var strax nóg að gera við hár-
greiðslu í bænum?
—• Já, það var takmarkalaust hvað
maður þurfti að vinna. Einu sinni
man ég t. d. eftir því, að ég byrjaði
klukkan átta um morgun að greiða
konunum fyrir stórt brúðkaup og
lauk því ekki fyrr en hálftíma áður
en veizlan byrjaði. Þó var ég búin
að greiða nokkrum konum kvöldið
áður.
Annars var í fyrstu litið á það sem
mesta hégóma, að láta laga á sér
hárið. Maður varð að fara í hálf-
gerðar felur með það og gæta þess
að ætla hverri og einni nægan tíma,
svo hún gæti verið farin þegar sú
næsta kom.
Þegar ég hafði mest að gera, hafði
ég hárgreiðslustofu í rúmgóðu hús-
næði í Austurstræti 12 og þafðí 13
nemendur í einu. Þá hafði _.ég líka,
Frú KRISTÓLlNA KRAGH,
kgl. hirðhárgreiðslukona.
handsnyrtingu og fótaaðgerðir.
Seinna varð ég að hætta við fótaað-
gerðirnar vegna anna. Það mun hafa
verið um 1929.
—- Og hefur tízkan í hárgreiðslu
ekki breytzt mikið síðan þér byrj-
uðuð ?
— Jú, þá þótti hár niður í hnés-
bætur mesta prýði einnar konu. Og
þá gat stundum verið erfitt að láta
lítið fara fyrir miklu hári og koma
því fyiir uppi á höfðinu.
— Hvað var gert við hárið?
— Það var krullað með járnum
og lagt með kömbum á þeim, sem
höfðu sjálfliðað hár. Með permanent-
liðuninni er hárgreiðslan nú orðin
miklu auðveldari. Fyrsta tækið, sem
við fengum til að létta starfið, var
handþurka, en síðan hefur véltæknin
og þægindin aukizt á þessu sviði sem
öðrum.
—- Hefur námstíminn ekki lengst
síðan þér voruð að læra?
— 1 Kaupmannahöfn voru þá 6—8
mánaða námskeið og þann tíma varð
maður að borga með sér. Eftir það
var hægt að vinna kauplaust í 1—
iy2 ár á hárgreiðslustofu til að fá
æfingu.
Ég kom strax heim að námskeið-
inu loknu, en sigldi svo á hverju ári
og fór þá á stutt námskeið, til að
fylgjast með nýjungunum.
— Nú er námstíminn þrjú ár til
sveinsprófs og 3 ár ' 1;il méistara-
jéjytinda, Hárgreiðslustöfum hefur
líka fjölgað, því það 1 eru starfandi
yfir 30 í bænum.
íslenzki búningurinn
— Mér finnst hörmulegt, að ís-
lenzki búningurinn skuli vera að
leggjast niður, segir frú Kragh enn-
fremur. -— Hvergi í heiminum held
ég að séu til fallegri þjóðbúningar.
Þvi miður sýnist mér peysufötin vera
alveg að hverfa úr sögunni, en fall-
egur vöxtur og sítt hár hefur alltaf
verið mesta prýðin við þau.
Aftur á móti held ég að það sé að
færast í vöxt, að konur komi sér upp
skautbúningi. Enda lít ég á hann
sem hreinasta listaverk, ef efnið og
vinnan eru vönduð. Það eru til
margir listilega gerðir skautbúning-
ar hér á landi og erfitt að gera upp
á milli þeirra, en ég held þó að skaut-
búningur forsetafrúarinnar sé ein-
hver sá fallegasti, bæði hvað snertir
balderingu, ísaum og silfur.
1 seinni tið hef ég haft töluvert
mikið að gera við að skauta konum,
áður en þær fara í stórveizlur. Mér
finnst það tilheyra starfi hár-
greiðslukvenna að kunna að skauta
og ég hef boðið formanni hárgreiðslu-
kvennafélagsins að kenna öllum hár-
greiðslukonum, eldri sem yngri, það
endurgjaldslaust.
Það er að vísu erfitt að festa höfuð-
búnaðinn, ef hárið er mjög stutt, en
ef það nær niður á axlir má auðveld-
lega skauta. Auk þess er enginn
vandi að nota laust hár.
Kgl. hirðhárgreiðslukona
— Ég man alltaf eftir því þegar ég
var búin að skauta hennar hátign
drottningunni 1930, virti konungur-
inn hana fyrir sér með aðdáun og
sagði: ■— Þetta er reglulegur drottn-
ingarbúningur.
— Var það ekki þá, sem þér voruð
gerðar að konunglegri hirðhár-
greiðslukonu ?
— Jú, drottningin var svo elskuleg,
að sæma mig þeirri nafnbót fyrir að-
stoðina. Auk þess sendi hennar há-
tign mér brjóstnál með fangamark-
inu, kórónu setta demöntum. Árið
1937 var ég á hárgreiðslukvenna-
þingi í Kaupmannahöfn og þá sendi
hennar hátign mér boðskort, svo ég
gæti verið viðstödd kirkjuathöfn
konunglegs hirðbrúðkaups.
Hárgreiðslukvennafélag
íslands
— Eruð þér ekki formaður Hár-
greiðslukvennafélagsins ?
— Nei, en ég var það fyrstu fimm-
tán árin og auk þess fulltrúi félagsins
I iðnráði og á ellefu iðnþingum.
Okkur gekk í fyrstu illa að fá iðn-
greinina lögverndaða, en mér fannst
það óréttlátt, þar sem hárskerar áttu
ekki við neina erfiðleika að etja í
þessum efnum.
— Rekið þér enn hárgreiðslustofu ?
— Nei, en stofan er enn rekin und-
ir mínu nafni. Ég var búin að vinna
í möi'g ár við leiksýningar í Iðnó,
þegar ég sá að ég gat ekki unnið
bæði á daginn og kvöldin. Ég seldi
því tveimur ágætum nemendum mín-
um hárgreiðslustofuna, sem unnið
höfðu hjá mér í mörg ár og ég treysti
til að reka hana framvegis.
— Hvað álítið þér að hárgreiðslu-
konur eigi fyrst og fremst að temja
sér ?
— Fyrst og fremst að gæta fyllsta
þrifnaðar og vandvirkni. Auk þess
þurfa þær að vera snyrtilegar og hafa
prúðmannlega framkomu. Hár-
greiðslukona verður líka að vera
smekkleg og sjá hvað klæðir hvert
andlit. Það skiptir ekki svo litlu máll,
hvernig umgjörðin um andlitið er.
— Ég hef alltaf verið með nemend-
ur og haft elskulega viðskiptavini.
Frú Kragh er ekki alveg af baki
dottin, þó hún sé að verða sjötug og
eigi 40 ára erilsamt og erfitt starf
að baki sér. Hún sér um hárgreiðslu
leikaranna í Þjóðleikhúsinu og þar
fáum við á hverri sýningu að sjá
árangurinn af smekk hennar. 40 ára þjálfuðum
'k ★ 'k ★ k
MATSEÐILLINN
Appelsínuhlaup.
6—8 appelsínur, 3 dl. af vatni, 12
blöð matarlím og sykur. Appelsínurn-
ar eru flysjaðar mjög þunnt og börk-
urinn soðinn í ca. 10 mínútur, en þá
er hann sigtaður frá. Appelsínurnar
eru pressaðar og safinn látinn drjúpa
í soðið af berkinum (það eiga að vera
nógu margar appelsínur til að úr
þeim fáist allt að % 1. af safa). Síðan
er sykri bætt út í og matarlíminu,
sem áður hefur verið linað I nokkru
af safanum. Kökuform er skolað með
köldu vatni og safanum hellt i það.
Hlaupinu hvolft úr forminu, þegar
það er orðið stíft og borið á borð með
kremsósu.
Appelsínubarkarkaka.
y2 kg. af appelsinuberki er hakkað
í kjötkvörninni og soðið í einn
klukkutíma með 1/4 kg. af sykri og
3 3/4 dl. af vatni. Síðan er þaö látið
standa í lokuðu íláti í tvo daga. Þá
er bökuð sandkaka úr 1/4 kg. af
smjörliki, 1/4 kg. sykri, 4 eggjum,
1/2 kg. hveiti og geri. Nú er appel-
sínumaukinu bætt varlega út i deigið
og e. t. v. 100 gr. af grófthökkuðum
möndlum. Bakist í 1 y2 tíma við hæg-
an hita. —- Ur þessu magni fást tvær
hringkökur, sem síðan eru skreytt-
ar með húð úr flórsykri og sítrónu-
safa. Bezt er að geyma kökurnar í
nokkra daga í lokuðum blikkkassa,
áður en þær eru borðaðar. Þær
geymast mjög vel.
Egg í kjötdeigi.
Þetta er skrautlegur og góður
réttur. Fjögur egg eru soðin í ca.
fjórar minútur og skurnið tekið
utan af þeim. Síðan er þeim velt
varlega upp úr kjötdeigi úr 300 gr.
af kálfskjöti, þannig að eggin verði
inni í bollunum. Bollurnar eru siðan
steiktar i ca. átta minútur við væg-
an hita og skornar í tvennt. Þær eru
bornar á tómötum. borð méð grænmeti og
¥ * . * ■*
10