Vikan - 10.09.1953, Side 12

ins, þá býður hann elskhuganum að dveljast í húsi
sínu það sem eftir sé frisins. Frú Thompson —
Edith Thompson — hefur eflaust ýtt undir þetta
heimboð. Og Bywaters er ekki seinn að þiggja
það, enda magnast nú æfintýrið um allan helm-
ing. Að hugsa sér annað eins! Þarna er gift
kona orðin tryllt af ást til hans, og hann býr
undir sama þaki og hún og egnir hana undir
nefinu á eiginmanninum! Og hvað um Edith ? Hún
er ástfangin, viti sínu fjær af ást. Bækurnar
eru að verða að veruleika, persónurnar sem lifa
og elska, það er hún sjálf! Hún er eins og prins-
essa í álögum, nema hvað nú er prinsessan að
vakna, draumarnir — dagdraumarnir — að ræt-
ast.
BYWATERS bjó á heimili Thompson-hjónanna
frá 18. júní til 5 ágúst 1921. Eitt sinn meðan
hann dvaldist þar varð hann áhorfandi að hjóna-
sennu. Það er að sjá sem Edith hafi verið að
sauma og beðið um títuprjón, sem Bjrwaters hafi
strax boðist til að sækja. Þessi hjálpsemi -— eða
riddaramennska ■— kom hinsvegar eitthvað illa
við Thompson, sem hreytti í konuna sina: „Þér
hæfði sjálfsagt bezt að hafa mann í bandi, þá
gætirðu nú snúið manni fyrir alvöru!"
Seinna sagðist Bywaters svo frá: „Eg fór úr
húsinu vegna þess að Thompson lenti í rifrildi
við frú Thompson og hrynti henni þvert yfir
herbergið. Mér fannst þetta dólgsleg framkoma
og greip í taumana. Við rifumst, og hann vísaði
mér á dyr og ég fór.“
Eins og við nú vitum, var ástæðan fyrir þessu
uppistandi miklu veigameiri en ónot í sambandi
við einn títuprjón. Percy Thompson var að vísu
órómntískur að eðlisfari og kannski heldur
leiðinlegur. En hann elskaði ennþá konuna sína.
Hugur hennar til hans hafði hinsvegar síst batn-
að við komu Bywaters í húsið. Þó að Thompson
væri ekki tortrygginn maður, hlýtur það nú að
hafa byrjað að hvarfla að honum, að samband-
ið milli konu hans og Bywaters væri annað og
meira en venjulegur kunningskapur. Honum má
því hafa verið það lítt að skapi að skilja Bywaters
eftir heima hjá konu sinni á meðan hann sæti
í vinnunni á skrifstofunni. Hann hefur að vísu
látið þetta viðgangast fyrst í stað, en þungt má
honum hafa verið í skapi. Svo verður títuprjónn-
inn og viðbragð Bywaters til þess að upp úr sýð-
ur, og sjómaðurinn er rekinn út úr húsinu í rétt-
látri reiði.
Bywaters fluttist heim til ekkjunnar móður
sinnar. En hann og Edith héldu áfram að hittast
á laun, þó að Thompson hafi naumast getað treyst
konu sinni fullkomlega eftir þetta. Enda var síst
ástæða til þess. Aðeins nokkrum dögum eftir að
Bywaters flutti, skrifaði Edith elskhuga sínum:
Iiittu mig á liádegi mánudag, ástin mín.
Hann grunar okkur.
Peidi.
Skip Bywaters lagði aftur úr höfn 9. septemb-
er. Ferðinni var á ný heitið til Ástralíu, og við-
lcomustaðirnir báru sömu rómantisku, æfintýra-
legu nöfnin ■— Marseilles, Port Said, Colombo . ..
En fyrir unga sjómanninn mundi þessi ferð ekki
verða eins og allar aðrar ferðir. 1 borgunum með
hinum æfintýralegu nöfnum mundu bíða hans
löng og heit ástarbréf frá konunni heima í Eng-
landi, sem var gift öðrum manni. Hún skrifaði
látlaust. Hún vottaði honum ást sína þúsund sinn-
um. Hún faðmaði hann og kyssti með óteljandi
ástarorðum. En hér og þar innan um þessi fögru
orð og þessa miklu blíðu, voru önnur orð af öðru
tagi. Það mátti skilja þau svo sem konan vildi
manninn sinn feigan.
Það bezta sem hægt er að gefa óvini er
fyrirgefning; andstæðingi, þolinmæði;
vini, tryggð; barni sínu, gott fordæmi;
föður sínum, undirgefni; móður sinni,
hegðun, sem gerir hana hreykna; sjálf-
um sér sjálfsvirðingu; mannkyninu góð-
gjörðasemi.
Lord Baffon.
ILOK síðustu heims-
styrjaldar var
Charles de Gaulle hers-
höfðingja þakkað það
öðrum fremur, að lýð-
ræðið hélt velli í Frakklandi. Nokkrum árum
síðar litu margir svo á, að hann væri einn
skæðasti og hættulegasti óvinur lýðræðisins.
Það er sennilegast enginn stjórnmálafor-
ingi uppi í heiminum í dag með jafn maka-
lausar andstæður í eðli sínu. Charles de Gaulle
virðist trúa þvi einlæglega, að einhverskonar
æðri máttarvöld hafi kjörið hann til þess að
hefja frönsku þjóðina upp úr öllum hennar
erfiðleikum.
Hann elskar landið sitt af eldheitri ástríðu,
en hann ber litla virðingu fyrir þeim körlum,
konum og börnum, sem byggja það. Þjóðin
er í hans augum ekkert annað en verkfærið,
sem endurreisa á hina fornu frægð Frakk-
lands og gera það voldugt og sterkt, eins og
á tímum Napoleons og Lúð-
vigs XIV.
Hæfileikar hans eru miklir.
Sama má segja um ókostina í
fari hans.
Hann er slunginn herfræð-
ingur, sem margt hefur gert
til þess að fullkomna hernað-
arlistina. Hann hefur sýnt frá-
bæra leiðtogahæfileika, eins og
þegar hann eggjaði Frakka til
að halda áfram baráttunni,
jafnvel eftir að þeir höfðu
opinberlega gefist upp fyrir
Þjóðverjum. Og þegar herir
bandamanna höfðu loks frelsað
landið hans, þá var það hann, sem setti á
laggirnar sterka lýðræðisstjórn. Þó er þessi
maður svo sauðþrár og hrokafullur, að honum
hefur tekist á nokkrum árum að vekja gremju
og reiði flestra vina sinna — og flestra vina
frönsku þjóðarinnar.
Þessi hái, hörkulegi maður fæddist í Lille
22. nóvember 1890. Foreldrar hans, sem voru
konungssinnar, skírðu hann Charles André
Joseph Marie de Gaulle. Hann hlaut menntun
sina í St. Cyr, kunnasta herskóla Frakklands.
Skólabræðrum hans var lítið um hann, en
hann útskrifaðist með ágsétri einkunn og var
skipaður liðsforingi í hernum. Það var 1911.
Hann særðist tvisvar í fyrri heimsstyrjöld,
en hélt áfram að berjast, unz Þjóðverjar tóku
hann höndum i orustunni við Verdun 1916.
Þeir komu að honum meðvitundarlausum á
vígvellinum. Hann gerði fimm árangurslausar
tilraunir til að strjúka úr fangabúðunum.
De Gaulle hélt áfram hermennsku að stríði
loknu og var falin ýms ábyrgðarmikil trún-
aðarstörf. Þetta var á þeim árum, þegar
frönsku hershöfðingjarnir byggðu allar áætl-
anir sínar á hinni „órjúfanlegu" Maginot-línu.
Þeir kenndu það, að her, sem hefði búið um
sig í „fullkomnum" varnarstöðvum, væri ó-
sigrandi. Charles de Gaulle trúði þessu ekki.
Hann samdi bók (1934), þar sem hann sýndi
fram á, að óvinaher gæti auðveldlega sótt
fram hjá Maginot-línunni — fyrir enda henn-
ar. 1 bókinni setti han líka fram þá skoðun,
að öflugar flug- og skriðdrekasveitir gætu
leikið Maginot-línuna grátt.
Franska herforingjaráðið hló að honum.
Þýzka herforingjaráðið hló hinsvegar ekki.
Það athugaði bókina af mikilli gaumgæfni og
endurskiplagði þýzka herinn eftir kenningum
hins franska hermanns. Þegar herforingjaráð-
ið samdi áætlun sxna um innrás í Frakkland,
studdist það mjög við ábendingar de Gaulle.
Þegar slðari heimsstyrjöldin braust út, var
de Gaulle aðeins höfuðsmaður. En þegar Þjóð-
verjar brutust inn í Frakkland í maí 1940,
var hann gerður að hershöfðingja og fengin
yfirstjórn vélaherfylkis. Þetta herfylki gekk
fram af mikilli hreysti
og bar að ýmsu leyti
af í franska hernum.
Þegar sókn Þjóð-
verja náði hámarki,
kvaddi Paul Reynaud forsætisráðherra de
Gaulle til Parísar og skipaði hann aðstoðar-
hermálaráðherra. En þá var allt um seinan.
De Gaulie var hinsvegar ekki á því að gef-
ast upp, og þegar Pétain myndaði leppstjórn
sína, tókst hershöfðingjanum að leika á lög-
reglu hans og komast með flugvél til Lond-
on. Sama kvöld ávarpaði hann landa sína í
útvarpi og skoraði á þá að láta ekki hug-
fallast.
De Gaulle varð sá maður, sem frjálsir
Frakkar fylktu sér um. (Pétain lét dæma
hann til dauða.) Hann skipulagði skæruliða-
sveitir í Frakklandi og nýlendum þess og
stjórnaði aðgerðum frá bækistöð sinni í Bret-
landi.
Skerfur hans til styrjaldar-
rekstursins gegn nasistum var
stór. En um leið var hann
„erfiðasta viðfangsefni" banda-
manna sinna. Hann byrjaði að
líta á sjálfan sig sem persónu-
gerving Frakklands: að móðga
hann var að móðga Frakkland.
Þegar Roosevelt og Churc-
hill buðu honum á ráðstefnuna
í Casablanca (1942), neitaði
hann að koma. Hann varð
móðgaður, þegar hann frétti,
að Henri Giraud hershöfðingi,
annar franskur andstöðufor-
ingi, yrði viðstaddur. Það stóð
í miklu stímabi’aki að fá hann til að skipta
um skoðun, og ekki kostaði það minni fyrir-
höfn að fá hann til að taka upp samvinnu við
Giraud. Sömuleiðis reyndi de Gaulle hvað eft-
ir annað að taka ráðin af bandamönnum. Eitt
sinn lét hann franskar herdeildir vísvitandi
óhlýðast skipun frá Eisenhower, æðsta manni
vestrænu herjanna. Þegar stjórnir Breta og
Bandaríkjamanna fundu að svona framkomu,
svaraði de Gaulle venjulegast með því að
verða fyrst ofsalega reiður og fara síðan
opinberlega í fýlu. Roosevelt hafði megnustu
óbeit á honum og Churchill urraði, að þessi
langi Frakki væri sinn þyngsti kross.
Þó hreyfðu bandamenn engum mótmælum,
þegar de Gaulle varð forsætisráðherra frönsku
bráðabirgðastjórnarinnar, sem mynduð var
1944. Þeir vissu, að hann var einasti maður-
inn, sem Frakkar treystu. 1 lok striðsins
myndaði hann svo nýja stjórn, sem allir hinir
pólitísku flokkar áttu fulltrúa í.
Hann sagði af sér 1946. Honum féll ekki
við nýju stjórnarskrána, sem þjóðin þá sam-
þykkti. Honum fannst völd þingsins allt of
mikil á kostnað forsetans.
HANN hefur átt feiknmarga áhangendur. I
kosningunum í júní 1951 fékk flokkur
hans yfir 4,000,000 atkvæða og var þar með
orðinn stærsti stjórnmálaflokkur landsins. Síð-
ustu tvö árin hefur hann hinsvegar verið að
tapa. 1 stjórnarkreppunni í vor kom upp í
flokknum alvarlegur klofningur. De Gaulle
hafnaði allri samvinnu — nema gengið yrði
að skilyrðum hans. Ymsum þingmönnum hans
fannst þá, að hér væri of langt gengið. Árang-
ui-inn var „uppreisn" f flokknum — og De
Gaulle fór í fýlu.
Hann leysti flokkinn upp sem þingflokk. En
hann heldur áfram að starfa bak við tjöldin.
Hann bíður á sveitasetri sínu og sér hvað set-
ur. Ýmsir hyggja, að hann hafi sem fyrr
bjargfasta trú á því, að með sama áframhaldi
hljóti franska þjóðarskútan að kafsigla sig.
De Gaulle mun þess þá albúinn að taka við
stýrinu.

L0NDUM
DE GAULLE
12