Vikan - 15.04.1954, Blaðsíða 3

H E I M S I IM S MESTI
APAKÖTTUR
H/ERNIG litist þér á að
hafa apa fyrir heima-
gang? En er það nokk-
ur leið? mun einhver
spyrja. Hlyti ekki api
að leggja heimilið í rúst? Og eru
apar ekki skapillir og bráðir?
Hér segir frá apa, sem er sann-
kallaður sóma-api. Hann er bú-
settur í Oukara á Hollensku
Nýju-Guineu, býr þar hjá holl-
enskri fjölskyldu sem „einn af
fjölskyldunni.“ Og það er síður
en svo, að hann sé búinn að
leggja heimilið í rúst.
Þessi api heitir Rotterdam,
og húsbændur hans halda því
fram, að hann sé gáfaðasti ap-
inn í öllum heiminum. Hann féll
í mannahendur sex mánaða
gamall, þegar móðir hans var
drepin. Hann er nú 11 ára, þ. e.
á bezta aldri, því að meðalaldur
heilsuhraustra aþa af hans kyni
er 45 ár.
Hjónin, sem tóku Rotterdam
í fóstur, eiga tvö börn, 15 ára
strák og 17 ára stúlku, sem
loðni kavalerinn er sérstaklega
hændur að. Þótt fjölskyldan
hafi tvær þjónustustúlkur, er
Rotterdam enginn slæpingi.
Eins og bezt kemur í ljós hér
á eftir, reynir hann eftir megni
að vera til gagns.
Hann sefur á sumrin í kofa í
garðinum, en á veturna flytur
hann í lítið, hlýtt herbergi næst
eldhúsinu.
Hann fer á fætur við sólar-
upprás og byrjar á því að tensa
sig til, enda með afbrigðum
hreinlegur api. Að því loknu
bíður hann þolinmóður eftir
morgunverði sínum. Stundmn
kann húsbóndinn að sofa svolít-
ið lengur en venjulega, og þegar
þannig stendur á, bankar Rott-
erdam kurteislega á svefnher-
bergisgluggann, svona til þess
að minna á sig.
Að morgunverði loknum, taka
skyldustörfin við. Rotterdam
fer út að kaupa blöðin!
Þessi hollenska f jölskylda les
ógrynni af blöðum. Börnin,
Dora og Poeck, láta það vera
sitt fyrsta verk á morgnana að
,,segja“ Rotterdam, hvaða
myndablöð hann eigi að kaupa
í dag. Þau sýna honum einfald-
lega eintök af blöðunum, sem
þau vilja fá hverju sinni.
Þegar þau þykjast viss um,
að hann hafi skilið þau, fá þau
honum peninga fyrir blöðunum
í lítilli buddu. Til gamans má
geta þess, að Rotterdam neitar
harðlega að láta hengja budd-
una um hálsinn á sér. Hann ber
hana í munninum.
Hamingjusöm í fyrra en ...
VIÐ BIRTUM í fyrra mynd af Susan Hayward og frásögn af hinu
hamingjusama hjónabandi hennar. Það lítur út fyrir, að við
höfum verið heldur fljót á okkur. Susan skildi fyrir skemmstu við
manninn sinn með miklu knalli. Þegar skilnaðarmál þeirra var tekið
fyrir, varð dómarinn hvað eftir annað að áminna hjónin um að gefa
ekki allt of ófagrar lýsingar af framferði hvors annars — af tillitssemi
við hina ungu syni þeirra, sem voru viðstaddir. Susan bar manni
sínum (Les Barker kvikmyndaleikara) það meðal annars á brýn, að
hann nennti ekki að vinna fyrir sér.
I blaðaturninum, þar sem
hann gerir innkaup sín, er
hann auðvitað mjög vel kynnt-
ur. Auk myndablaðanna, verzlar
blaðasalinn með sælgæti, svo að
börn koma að sjálfsögðu oft i
búðina til hans. Sérstaklega
reyna þau að vera viðstödd,
þegar Rotterdam kemur, því að
hann er mikill vinur þeirra.
Rotterdam hleypur niður
strætið og inn í búðina og byrj-
ar þegar í stað að velja mynda-
blöð húsbænda sinna. Að því
loknu brýtur hann þau saman og
fær kaupmanninum budduna.
Kaupmaðurinn tekur gjaldið
fyrir blöðin, en Rotterdam bíður
á meðan við búðarborðið með
hönd undir kinn og gýtur aug-
unum í sælgætiskrukkurnar.
Hvað skyldi maðurinn gefa hon-
um í dag ? Brjóstsykur kannski ?
Ef þetta tekur lengri tíma en
venjulega, byrjar Rotterdam
stundum að ókyrrast. Hann
trommar með fingrunum á af-
greiðsluborðið og horfir þung-
lyndislega á hina viðskiptavin-
ina, til þess að vekja athygli á
raunum sínum. Hann veit ó-
sköp vel, að hann er búinn að
gera sína skyldu; nú er röðin
komin að búðarmanninum.
Þegar hann er búinn að fá
rétti sínum framgengt, tekur
hann upp blaðaböggulinn og
budduna og röltir af stað heim-
leiðis, tyggjandi sælgætið sitt
af hjartans lyst. Þegar heim er
komið, dreifir hann blöðunum
mjög vandvirknislega. Það
bregst aldrei, að hver maður fái
sitt blað.
Fyrir kemur, að Rotterdam
tekur sér far með strætisvagni.
Flestir farþegarnir þekkja hann
og eru alveg óhræddir við hann.
Eitt sinn, þegar hann var
sendur með böggul til læknisins,
tók hann strætisvagn. Vagn-
stjórinn gerði það að gamni
sínu að krefja hann um far-
gjald. Honum og farþegunum til
mikillar furðu, rétti Rotterdam
fram budduna! Svo vildi samt
til, að hún var tóm.
Stundum grípur þunglyndi
þennan gáfaða apa. Þá tekur
liann oftast til þess ráðs að opna
fyrir útvarpið og leita sér að
fjörugri jazzmúsík! Enda þótt
hann kæri sig lítið um söng,
hafa menn nokkrum sinnum
komið honum að óvörum við út-
varpið, þar sem hann hefur set-
ið háalvarlegur og hlustað á
sálmasöng.
Eitt kvöld gerðu húsbændur
hans það að gamni sínu að taka
útvarpið úr sambandi. Rotter-
dam sat lengi á gólfinu og klór-
aði sér undrandi í höfðinu. Svo
spratt hann allt í einu á fætur,
greip rafmagnssnúruna og setti
útvai-pið í samband.
Þrátt fyrir ítrekaðar tilraun-
ir, hefur eigendum Rotterdams
ekki tekizt að útvega honum
eiginkonu. Það er þessvegna
lcannski engin furða, þótt aum-
ingja piparsveinninn sjáist
stundum horfa löngunaraugum
til kvenfólksins!
Hvað sannar auðvitað, að ap-
ar eiga sínar sorgir, engu síður
en mennimir.
(Úr World Digest).
ÞETTA ER
TIL FYRIRMYNDAR
FLESTUM kemur saman um,
að Bandaríkjamenn beri
að ýmsu leyti af á sviði fram-
leiðslu og tækni. Pæstir átta
sig þó á því, að þetta er ekki
eingöngu auði þeirra að þakka.
Hitt er ekki síður mildlsvert,
hve lagnir stjórnendur þeir eru,
röskir og hugmyndaríkir. 1 fá-
um löndum fær dugnaður bet-
ur notið sín heldur en i Banda-
ríkjunum.
A síðustu árum hafa Banda-
ríkjamenn mjög tekið vísindin
í sína þjónustu við val á verk-
stjórum sínum og forstjórum.
Hæfnispróf, sem fram fara í
verksmiðjunum sjálfum, ráða
því, hverjir fá ábyrgðarstöð-
urnar -— ekki kunningsskapur
og skyldleiki, eins og víða vill
brenna við. Árangurinn er enn
aukin framleiðsla, aukin sala,
aukin velmegun.
En fyrirtækin láta jafnvel
ekki þar við sitja. Þau gera út
menn til þess að leita að verk-
stjóraefnum. Þegar þeir finna
röska, greinda menn, sem ekki
eru hræddir að taka til hönd-
unum, bjóða fyrirtækin þeim
að kosta þjálfun þeirra og út-
vega þeim vinnu á meðan.
Sumir eru jafnvel sendir í dýra
framhaldsskóla á kostnað at-
vinnurekendanna.
Einn af forstjórum General
Electric (sem hefur 230,000
manns í þjónustu sinni) lýsir
þessu svona:
„Þeir dagar eru liðnir, þeg-
ar menn voru valdir eftir út-
liti stnu, eða eftir því í hvaða
skóla þeir höfðu gengið, eða
hvaða klúbbum þeir tilheyrðu.
Við erum búnir að snúa þessu
öllu við. Nú skiptir það ekki
máli hvern þú þekkir, eða jafn-
vel hvað þú veizt — heldur
hvað þú gerir, þegar tækifær-
ið býðst.“
3