Vikan - 27.06.1957, Blaðsíða 11

KLUKKAN átta um morguninn reis yfir-herbergisþjónninn úr
rekkju sinni í hinu konunglega svefnherbergi og vakti
kónginn. Yfir-líflæknirinn, yfir-skurðlæknirinn og hin gamla
fóstra hans hátignar gengu um leið í herbergið og fóstran kyssti
kónginn. Næsta stundarfjórðunginn nudduðu læknarnir og her-
bergisþjónninn Loðvík kóng.
Klukkan kortér yfir átta dró hirðsiðameistarinn tjöldin frá
konungsrekkjunni og afhenti hans náð bikar af vígðu vatni,
sem stóð við höfðalagið.
1 fylgd með hirðsiðameistaranum var það fólk, sem var að-
njótandi þeirrar sérstöku blessunar að mega sjá kónginn í rúm-
inu. Þetta voru börn konungs, skilgetin og óskilgetin; ennfrem-
ur eiginkonur þeirra og eiginmenn; ennfremur bræður konungs.
Það þóttu feiknmikil forréttindi að fá að sjá kónginn í rúm-
inu. Þeir sem þessara réttinda nutu, gátu talað við hann undir
fjögur augu þegar þeim lá á og þurftu við þau tækifæri ekki að
fylgja hinum ströngu hirðsiðum.
Gestirnir í svefnherberginu höfðu mjög stutta viðdvöl, nema
einhver þeirra hefði sérstaka bón fram að bera. Þegar svo stóð
á, drógu hinir sig í hlé. Úr svefnherberginu héldu þeir inn í
ríkisráðssalinn.
Þessu næst afhenti hirðsiðameistarinn kónginum bænabók
og stutt morgunbæn var lesin. Að því loknu þyrptust morgun-
gestirnir aftur inn í svefnherbergið og hirðsiðameistarinn fékk
kónginum hinn konunglega morgunslopp. Gestirnir máttu horfa
á kónginn fara í skó og sokka, og annanhvorn dag veittist þeim
sú náð að fá að sjá hann raka sig.
Hann gekk með litla, stutta hárkollu og sást aldrei án henn-
ar, jafnvel uppi í rúmi. Hann klæddi sig að mestu hjálparlaust
og talaði oftast um veiðar meðan á athöfninni stóð, en hann
var feikn áhugasamur veiðimaður. Hann notaði ekki snyrti-
borð, en stórum spegli var haldið fyrir framan hann á meðan
hann var að koma sér í fötin.
Þegar hann var klæddur, baðst hann aftur fyrir. Á meðan
á bænagerðinni stóð, birtist foringi lífvarðarins til þess að taka
á móti fyrirskipunum sínum.
Að þessu loknu gekk konungur i ríkisráðssalinn. Þar voru
mættir opinberir embættismenn. Konungur ræddi við þá og út-
hlutaði verkefnum.
Næst hlýddi Loðvík messu, en þegar að henni lokinni hófst
fundur í ríkisráði. Mánudagurinn var helgaður innanríkismál-
um, þriðjudagur fjármálum o. s. frv.
Hádegisverður var klukkan eitt, og hann snæddi konung-
ur einn úti við glugga í setustofu sinni. Það var alltaf marg-
réttað.
Stöku sinnum borðuðu tignustu menn ríkisins með hon-
um. en konungur bauð þeim aldrei að setjast. Þeir máttu borða
standandi.
Þegar konungur var með hernum, borðaði hann hádegisverð
með tignustu liðsforingjunum. Samkvæmt venju báru þeir húf-
ur sínar á höfðinu, nema þegar þeir þurftu að ávarpa kónginn,
þá tóku þeir ofan. Loðvík einn var berhöfðaður og sat í hæg-
indastól. Hinir urðu að sætta sig við leðurstóla, sem hægt
var að leggja saman og flytja þannig.
Hans hátign
EINN DAGUR I LlFI LOÐVÍKS XIV
Eftir VAL GIELGUD
Að hádegisverði loknum, lék Loðvík við hundana sína,
hafði fataskipti og fór bakdyramegin út í Marmaragarðinn,
þar sem vagninn hans beið. Samkvæmt gamalli hefð, mátti
hver sem var ávarpa hann á leiðinni út að vagninum.
Þegar Loðvík þurfti að vera lengi innan dyra, hrakaði
heilsu hans og hann fékk magnaða höfuðverki, sem stöfuðu
sennilegast af margra ára ofnotkun á ilmvötnum. Árangurinn
var sá, að honum varð að lokum meinilla við öll ilmvötn, nema
eina tegund, sem framleidd var úr blómknöppum appelsínu-
trésins.
Hinsvegar hafði hiti, kuldi eða regn lítil áhrif á konung
og hann lét sjaldnast veðrið aftra sér frá útiferðum sínum.
Hann fór í reiðtúra hvernig sem viðraði, í veiðiferðir, gekk um
garða sína sér til heilsubótar, fylgdist með starfi verkamanna
sinna, fór í skemmtiferðir út á landsbyggðina með hirðmeyj-
unum.
Þegar hann fór á veiðar, klæddist hann bláum einkennis-
búningi með silfur- og gulllituðum snúrum. Annars féll hon-
um bezt við brúna liti og fremur látlausan fatnað, nema hvað
hnapparnir voru tíðum úr gulli eða svörtu flaueli. Hann not-
aði ávallt vesti. Það var mjög ísaumað og oft úr rauðu, bláu
eða grænu satíni.
Hann bar ekki hringi, og að undanskildum skóspennunum
hans, sokkaböndunum og hattinum, skreytti hann sig ekki með
dýrmætum steinum. f hattinum hans var hvít fjöður. Hann
bar bláan borða þvert yfir brjóstið. Á hátíðisdögum var borð-
inn undir lafafrakkanum og skreyttur gimsteinum, sem virtir
voru á milljónir franka.
Foringi lífvarðarins kallaði til kvöldverðar klukkan tíu.
Þetta var aðalmáltíð dagsins og feikn íburðarmikil. Það var
oftast fjölmennt við borðið. Að borðhaldi loknu, hneigði Loðvík
sig kurteislega fyrir kvenfólkinu og hélt til setustofu sinnar.
Þar fékkst hann við stjórnarstörf í svosem klukkutíma. Hann
sat í hægindastól, önnur stórmenni á armlausum stólum. Allir
aðrir stóðu.
Áður en hann gekk til náða, gaf hann hundunum sínum.
Svo bauð hann góða nótt, hélt til svefnherbergis síns, sagði
kvöldbænirnar sínar fyrir framan rekkjuna og afklæddist.
Áður en hann steig upp í rúmið, sagði hann foringja líf-
varðarins fyrir verkum.
Loðvík var eins eigingjarn og harðbrjósta og sá einn get-
ur verið, sem er algjör einvaldur. Hann miðaði allt við sjálf-
an sig.
Ef hann var svangur, urðu aðrir að taka myndarlega til
matar síns. Ef honum var heitt, þá skyldu allir gluggar standa
upp á gátt, þótt viðstaddir væru að sálast úr kulda. Allt sner-
ist um hann; ef hann var ánægður, þá var allt í lagi.
Síst að furða þó að einn af sagnriturum þessa tímabils
ritaði að honum látnum: ,,Fáir grétu konung. Herbergisþjónar
hans og fáeinir aörir sáu eftir honum — en naumast nokkur
annar.“
Fáir neita því, að Loðvík hafi verið mikill konungur. Jafn-
fáir geta haldið þvi fram, að hann hafi verið mikill maöur.
i 1
VIKAN