Vikan - 15.01.1959, Blaðsíða 14

Þaö er botra að rannsaka vélina nákvæmlega áður en gengið er frá kaupum. Og sölumaður bíður átekta.
VANTAR
/ >»
gengur að hægra hjóli og sparkar í
það. Honum virðist hljóðið í sparkinu
gott, svo hann gengur aftur fyrir
hílinn, og sparkar í vinstra hjólið.
Og honum til ánægju virðist hljóðið
einnig gott, svo nú er hann að þvi
kominn að segja eitthvað. En hann
þegir samt enn um stund, gengur
að dyrum bílsins, opnar og sest undir
stýrið. Hann horfir á það litla stund,
tekur í það, og hristir, kemur út úr
bilnum og segir: ,,"Ég ætla að fá
hann þennan.“ Það er ekki spurt um
verð, undirvagninn ekki skoðaður,
maðurinn virðist ekki vita, að það
er vél í bílnum, en liturinn er fal-
legur og dekkin hafa hljóð, sem hon-
um líkar, og bíllinn er hans.
BBaðamaður Vikunnar heimsækir
bílasala í bænum.
^riiiiimiiiiiiiiiiiiuii •■■■■■ ■■ n ■■■■■■ .......
Halldór Snorrason — borgar sig að
koma til mín.
Guðmundur J. Guðmundsson — því
miður er óorð á stéttinni.
14
EIR eru all margir sem fengið
hafa þá köllun að hjálpa bif-
reiðaeigendum að selja bila
sína og áhugasömum mönnum að
festa kaup á ,,bezta fáanlega bíln-
um“ og þiggja smávægilega þókn-
un fyrir ómakið. En ,,ómakið“ er
orðið svo umfangsmikið, að allir
þurfa bílasalarnir skrifstofur, og
mikið fé fer handa þeirra milli.
Bifreiðasala er erilsöm atvinnu-
grein, samkeppni manna í milli
harðnar stöðugt, það er við að
veita kaupendum sem bezt kjör,
og nú er svo komið að þú getur hald-
ið á fund bílasala og farið heim til
þín með bíl, —- án þess að þurfa að
gera nokkuð annað en skrifa nafn
þitt á nokkur blöð, sem prentuð eru
á vegum banka og spai'isjóða. En þú
verður að vera varkár svo þú kaupir
ekki köttinn í sekknum. Bílar fást á
nær öllu hugsanlegu verði, þú getur
keypt bíl fyrir mánaðarlaun þín, 5000
krónur eða svo, og bílllinn sem þú
kaupir fyrir það verð er jafnvel
gangfær, en ekki mundi ég ábyrgjast
að hann yrði það lengi. Ef þú hefur
efni á, getur þú líka keypt þér bíl
fyrir 350 þúsund krónur.
Stundum getur illa farið, eins og
raun varð á með pilt nokkurn. Hann
er ættaður úr Mýrdal. Hann kom í
bæinn og hélt á fund bílasala, og
kvaðst vilja kaupa bíl. Bílasalinn
fagnaði unga manninum sem glötuð-
um syni, sjálfsagt væri að veita hon-
um alla þá aðstoð er hann mætti.
Hófust nú miklar umræður um
tegund bílsins og árgang, og piltur-
inn úr Mýi'dalnum var um stund um-
vafinn kærleiksríkri umhyggju bíla-
salans. Og svo kom þeim saman um
að þessi bíll uppfyllti allar óskir
manns, sem ætlar að kaupa bíl, og
pilturinn úr Mýrdalnum borgaði
fimm þúsund krónur til þess að
tryggja sér bílinn, rétt á meðan hann
færi austur til þess að sækja allt
féð. 1 einfeldni sinni bað pilturinn
ekki um kvittun fyrir innborguninni,
enda maður hrekklaus og grandvar,
og hefur engan mann hrekt þama
fyrir austan. Fór svo pilturinn og
var kvaddur með blíðu.
Þegar hann kom aftur í bæinn,
með fulla vasa fjár, hélt hann rak-
leitt á fund bílasalans, og kvaðst nú
kominn til þess að greiða eftirstöðv-
arnar af verði bilsins. Bílasalinn tók
pilti elskulega, en eitthvað virtist
pilturinn koma honum ókunnuglega
fyrir sjónir. Enda kom á dag'inn, að
bíllinn, sem piltur var búinn aö borga
fimm þúsund krónur inn á, var seld-
ur. Nú þótti strák vandast málið,
því fimm þúsund krónur eru líka
peningar, að minnsta kosti er litið
svo á austur í Mýrdal. Bað hann því
bílasalann með kurteisi að endur-
greiða sér fimm þúsund krónurnar,
en bílasalinn virtist koma af fjöllum,
— og kvaðst ekki vita hvað piltur
ætti við. Virtist honum ómögulegt
að láta sér 'til hugar koma hvaðan
piltur hefði þá frumlegu hugdettu,
að bílasalinn geymdi fyrir hann fimm
þúsund krónur.
Fór piltur við svo búið heim til
átthaganna, fátækari af veraldlegum
auði, en ríkari af reynslu. Hann var
orðinn forframaður sveitamaður. Og
guð hjálpi bílasölum, ef einhverjum
þeirra skyldi detta í hug að setja upp
útibú í Mýrdal.
Er G á að heimsækja nokkra bila-
sala í bænum, rabba við þá um
sitt hvað er snertir bílasölu, og fyrsti
maðurinn sem ég hitti er Halldór
Snorrason í Aðalsölunni í Aðalstræti.
Halidór er ungur maður og röskur,
byrjaði sem sölumaður hjá Ásbirni
Ólafssyni, og eru það nokkur með-
mæli með manninum.
Aðalsalan, er ríkt nafn, sem stend-
ur á skilti á fátæklegum kofa, en
samkeppni bílasalanna hefur enn ekki
haft áhrif á húsakynni þeirra. Þeir
dúsa flestir í fremur leiðinlegum
húsakynnum og skrifstofur þeirra
eru lítt aðlaðandi, og fátækar af
húsgögnum.
— Það er alltaf nóg að gera, segir
Halldór.
— Er nokkuð flutt inn af bílum?
— Bílar eru fjuttir inn frá Rúss-
landi og Tékkóslóvakiu, en þeir, sem
afla gjaldeyris, fá leyfi til þess að
flytja inn bíla frá öðrum löndum.
— Vilja menn heldur selja bíla
sína með aðstoð ykkar en milliliða-
la.ust ?
— Það er vitað að það ber meiri
EF ÞIG
GÓÐAN
KOMDU
árangur að láta okkur selja. Margir
sérlundaðir menn auglýsa dag eftir
dag í blöðunum, að þeir vilji selja
bíla, milliliðalaust, en eftir par daga
koma þeir til okkar og þar með má
segja að bíllinn sé seldur. Sjáðu t. d.
ríkisfyrirtæki. Þau selja aldrei bíl
öðruvísi en að auglýsa eftir tilboðum.
Það gera þau til þess að losna við
milliliði. Árangurinn verður sá að
þau tapa í flestum tilfellum Vs af
verði bilsins.
— Hver er ykkar hagnaður, —
svona venjulega?
—-Við tökiun tvo af hundraði í
sölulaun af heildarverði bílsins.
— Gengur nokkuð illa að innheimta
sölulaunin ?
— O, blessaður vertu, það er ekki
alltaf sem sölulaunin eru borguð með
glöðu geði. Það má í rauninni segja
að bílasalan sjálf sé leikur einn, en
þegar að því kemur að fá sölulaun-
in, þá byrji baráttan fyrir alvöru.
Hinn fyrrverandi bíleigandi byrjar
strax að reyna að fá sölulaunin nið-
ur í einn af hundraði, og þegar bila-
salinn vill ekki gefa sig, þá hverfur
hann án þess að borga svo mikið
sem hálft prósent. Þá þarf bílasalinn,
ef hann er harður í horn að taka,
að senda lögfræðing á fund seljanda,
og þannig gengur á ýmsu í þess£iri
viðskiptagrein.
— Hafa bílakaupendur gott vit á
því sem þeir eru að gera?
— Sei, sei, nei. Hann kemur gang-
andi til mín og kveðst vera kominn
langan veg til þess að kaupa bíl.
Hann er valdsmannslegur á svip,
röddin dimm og þung, og hann talar
með hörðum framburði.
Ég sýni honum nokkrar tegundir,
sterka bíla, en hann hristir höfuðið.
Við göngum um bílastæðið og loks
staðnæmist hann hjá bíl sem er fag-
urlega málaður tveim litum. Þetta
er auðvitað bíll sem ég mundi ekki
mæla með, svo ég bendi honum á
lítinn enskan Fordbíl sem stendur
þar við hliðina. En sá bíll er aðeins
svartur, svo hann heldur áfram að
virða fyrir sér bílinn með litunum
tveim. Hann gengur fram fyrir hann,
horfir á hjólbarðana skörpum augum,
VIKAN
Eina ráðið
að koma til min.
Svo kemur önnur manngerð. Það
er hinn tortryggni.
Hann segist ekki ætla að kaupa
bil, hann biður leyfis að fá að líta
á nokkra bíla. Það er vitanlega auð-
fengið, og þar með hefst maðurinn
handa. Hann tekur einn bíl fyrir,
þuklar hann allan og bankar, opnar
allar hurðir, skrúfar niður glugga
og lokar þeim aftur, athugar húna
og læsingar, hann leggst undir vagn-
inn og dvelst þar all langa hríð,
kemur loks undan, opnar vélarhúsið
og hverfur þar ofan i um stund. —
Eftir miklar athuganir, lítur hann
á mig og spyr um verðið. Ég segi
honum það og hann sér þá ástæðu
til þess að hverfa aftur ofan í vélar-
húsið, kemur enn til mín og segir:
,,Takk fyrir.“ Siðan fer hann, og ég
sé hann aldrei aftur.
En svo við sleppum Öllu gamni,
þá vil ég hvetja þig til þess að
vara fólk við. Það er betra að
athuga sinn gang áður en maður
festir kaup á bíl. Gallinn er sá, að
menn þurfa ekki sérmenntun til þess
að geta annast bílasölu, jafnvel sum-
ir bílasalar eru varla skrifandi, og
heiðarleikinn er ekki sterkasta hlið
margra þeirra. Og fólkið lætur gabba
sig of oft. Bílasalinn hefur í mörgum
tilfellum of mikil áhrif á kaupand-
ann.
VIKAN
— Og hvaða ráð viltu gefa fólki
sem hugsar sér að kaupa bíl?
— Eina ráðið er að koma til mín . .
Löggiltir bílasalar.
NÆST legg ég leið mína til Bíla-
sölu Guðmundar á Klappar-
stig'. Guðmundur Jónatan Guð-
mundsson tekur elskulega á móti
mér, og gefur sér tima til þess að
ræða við mig, þótt skrifstofa hans
sé þéttsetin kaupendum og seljend-
um. Við röbbum saman litla stund
og ber þá margt á góma.
— Ja, það er því miður svo, að
óorð er á stéttinni. Ég tel, að nauð-
syn beri til að löggilda bílasala, svo
sem fasteignasala, og það hlýtur að
koma að því. Það er stundum um
bein svik að ræða. Bíllinn sagður
með ný upptekna vél, en það reynist
rangt, eða bíllinn er sagður yngri en
hann er, o gskoðunarvottorðið talið
glatað.
Það er nú svo, að samhliða öllum
þessum höftum í landinu, þróast
margvísleg undarleg viðskipti. Tök-
um til dæmis bílleyfin. Þarna ganga
þau kaupum og sölum. Maður fær
bílleyfi, ætlar sér ekki að kaupa bíl,
eða hættir við. Hvað gerir hann ?
Hann selur leyfið fyrir þetta 15 til
25 þúsund. Ég tala nú ekki um ef um
leyfi á Ameríku er að ræða, þá kosta
þau, ja, 30 þúsund til 35 þúsund
krónur.
En margir af þeim sem selja leyf-
in sín athuga ekki að það þýðir 40
til 50 þúsund króna álag á tekjur
þeirra. Billinn sem fluttur er inn
kemur til landsins á nafni leyfishafa,
og það verður aðeins litið svo á að
hann hafði selt bílinn.
Bílaleiga
borgar sig ekki.
AÐ fer enginn að heimsækja
bílasala án þess að koma við
hjá Batta. Guðbjartur Páls-
son heitir hann, og hefur meira eða
minna um langa hríð haft sitthvað
með bila að gera. Batti er hinn versti
þegar ég kem til hans. Hann segist
ekkert hafa að segja, Mogginn hafi
reynt, en ekki tekist.
Og um það er lýkur er Batti orðinn
ræðinn. Hann er maður hinn myndar-
legasti á velli, þéttvaxinn en kvikur í
hreyfingum. Menn segja um Batta að
hann tali viðskiptavinina svo til, að
þegar þeir fari frá honum viti þeir
ekki hvað þeir heita. Ég held að
þetta sé saga sem eigi að sína sölu-
mennskuhæfileika Batta enda er ég
viss um að þá hefur hann í ríkum
mæli.
— Hingað koma menn úr öllum
stéttum, allmargir utan af landi.
Einkum koma menn af suðurnesjum
til mín. Og héðan fer enginn fyrr en
búið er að ganga að fullu frá eigenda-
skiftum. Ég hefi oft orðið undrandi
yfir því, að þeir menn sem á yfir-
borðinu virðast vita nokkuð um bíla,
þeir kaupa oftlega köttinn í sekkn-
um, og oft er það svo að menn sem
koma með bifvélavirkja með sér gera
sér ekki góð kaup.
— Nokkrir skemmtilegir karakter-
ar ?
— Einn er maður sem oft kemur
til mín, en oftar til annara. Hann er
smáskrýtinn þótt ókunnugum komi
hann eðlilega fyrir sjónir. Hann er
alltaf að kaupa bíl. Hann hefur þann
hátt á, að hann kemur til bilasala,
og vill kaupa. Lætur hann bilasalann
keyra sig og á þá til með að fara til
Hafnarfjarðai' eða jafnvel upp að
Álafossi. Á leiðinni talar hann mik-
ið um bílinn, jafnvel vinsamlega svo
bilasalinn heldur að hér sé öruggur
viðskiptavinur. Þegar í bæinn kemur
er strákur hinsvegar ekki ánægður
Framhald á bls. 18.
og sparkar í
vinstra hjólið . . .“
Við biðuin i kuldanum fyrir utan Bifreiðasöluna íngólfsstræti 9, en líavíð
lét ekki sjá sig.
Stefán Jóhannsson — ekki ánægður með bílasölur í dag.
Húsakynnin eru ekki sérlega vegleg en þarna er saint tugþiisundum
velt á dag.1 Þarna er Aðalbílasalan í Aðalstræti til húsa.
Ljósmyndir: Kristján Magnússon.
15