Vísir - 19.10.1955, Blaðsíða 6

VÍSIR
Miðvikudaginn 19. október 1955.

Frá Alþingí:
Verölagseftiríit, - vinstri-
Sorprit 09 fleira.
TT'yrir fáuni dögxun var á það niinnzt hér í blaðinu, að ýmis
glæparit, sem svo oru nefnd, tímarit, sem helga rúm
sitt vafasömum frásögnum um glæpamál, hefðu átt verulegan
þátt í að ala upp í æskulýð höfuðborgarinnar allskonar glæpa-
mennsku, eins og fréttir bera vitni.
I»að verður ítrekað hér. Vísir mun taka þátt í því, eftir sinni
setu, að kveða niður þenna ófögnuð, — reyna eftir föngum að
ófrægja það eitur, sem blaðið telur bömum þessa lands og
æskulýð byrlað með þessum hætti. Áður hefur Vísir bent á,
að það væri lítilmótlegt i.lu.skipti að standa fyrir útgáfu slíkia
bókmennta, og að það væri undarlegir menn, sem gætu haft
sig til slíks. í>ví að enginn viti borinn maður getur mælt því
bót, að útgáfustarfsemí, sem sannanlega hefur haft slík áhrif,
eigi sér stað meðal okkar.
En það er fleira en „glæpatímarit“ og þvílíkt sorprit, sem
eiga sinn þátt í þeim hlutum, sem verstir gerast meðal okkar
Við þurfum líka að vera á varðbergi gagnvart kvikmyndunum,
Enginn vafi er á því, að bíómyndir, ,,hasamyndir“, sem svo eru
nefndar, eru engu síður til þess fallnar en bækur eða ritlingar,
að hafa áhrif á unglinga en fyrmefnd tímarit. Meira að segja
má fullyrða, að vafasamar kvikmyndir orki meira á ungmenni
en hið letraða orð. Kvikmyndir hafa að ýmsu leyti miklu meiri
og stórkostlegri áhrif en bækur eða tímarit, og gefur það auga
leið. Það, sem ber fyrir á tjaldinu er að mörgu leyti miklu
áhrifameira en það sem maður les, og ýmis óhroði, sem
maður sér fyrir sér í kvikmyndahúsum, er vissulega ekki til
þess fallinn að æskumenn læri af því góða siði.
Nú eru það tilmæli Vísis við kvikmyndahúseigendur að þeir,
með hliðsjón af váxandi glaspaöld í bænum, fari varlega í a'ð
sýna slíkár myndir. Af nógu er að taka, og Vísir er sann-
færður um, að engin vandkvæði yrðu á því að fá einhverjar
myndir hingað heim, sem fullnægja myndu kvikmyndahúss-
gestum yfirleitt, þótt afbrotamyndunum væri sleppt.
Þáð er orðið alvarlegt' íhugunarefni, hvemig unglingar
stundum þín börn eða niín böm, borgari góður, hegðar sér
undir vissum krmgumstæðum. Er það ekki mál borgaranna
almennt að reyna að spyrna við fótum?
En hvemig getum við spyrnt við fótum? Er hægt að gera
slíkt með einfaldri blaðagrein? Auðvitað dugar það ekki, — það
þarf meira til. En ein blaðagrein gerir kannske sitt. Hún hefur
e.tv. áhrif í þá átt m.a. að hvetja bíóin til að vanda sig betur
um val mynda. Þá getur vel svo farið, að almenningur fái við-
bjóð á þessum lausatímaritum, sem bersýnilega spilla því verð-
znætasta, sem við eigum til, æskunni, ókkar eigin börnum.
Enginn vafi er á því, að sorprit og bíómyndir hafa sín áhrif
í þessa átt. Um það þarf ekki að deila né ræða. En heilbrigt
Elmenningsálit getur gjörbreytt þessum hlutum. Það skal ítrek-
að, sem sagt var í þessu blaði fyrir nokkru: Við verðum að
ófrægja so-rpritin og siæmar kvikmyndir um leið. Hvenær sem
við komum samaji eóa tölum saman,, þá ættum við að ófrægja
þessi tímarit, gera þau óvínsæl, þá er von til þess, að börn
okkar öðlist annan og heilbrigðari skiining á tilverunni sem
ávallt hlýtur að vera annað og meira en rán og þjófnaður.
Ökuþörar.
T ^aö gerist æ tíðar, að menn aki bílum sínum hér í bæ
■“ ölvaðir. Þetta þykir bersýnilega ekki tiltökumál. Ein-
hverjir eru teknir, — einhverjir eru sektaðir, og siðan ekki
soguna meir. En það er sannarlega annað og meira, sem liggur
að baki þessu. Fyrst og fremst er það, að maður, sem er að
leika sér að 150 hestafla verkfæri hefur í hendi sér fleiri líf en
sitt eigið, — það er tilriljun, ef hann verður ekki manns bani
— og það er ekki hans sök eða góðvilji, að liann gerir ekki
Ufmborgara sína að örkumlamönnum. Við eigum ekki að þola
árukkna ökuþóra, heldur þjarma að þeúr u
Nokkrar usrireaður urðu á Aí- j
þingi í gær út af frv. Alþýðu-j
flokksins inn að sett verði á ails
herjar vsj-'ðlagseftirlit, eins qg
var á ófriðarárunum. Gylfi
Gíslason mælti fyrir frumvarp- j
inu, en Bjöm Ólafsson benti ó1
i vcilurnar og mótsagnimar í
; röksemdafærslu lians. Einar
Olgeirsson talaði mn vinstri
stjórn.
Gylfi Gíslasou kvað nauð-
synlegt að setja á allsherjar
(verðlagseftirlit vegna þess, að
margar vömtegundir væru háð-j
i 1
J ár innflutningsleyfum og því
takmarkaðar. Ennfremur væru
ýmsir annmarkar á frílistan-|
um svo að ekki væri hægt að
tala hér um frjálsa verzlun og
eðliiega verðlagsmyndun.
Ennfremur hélt hann því
’fram, að verzlunin og iðnaður-
(inn hefði hækkað verðlag sitt
meira en síðustu kauphækkan-
ir gæfu tilefni til og „verð-
bólguokrarar“ væðu hér uppi
og féflettu landsfólkið.
Hann minntist einnig á smygl,
sem nú ætti sér stað hér
og mundi verðlagseftirlit gott
til að stöðva þann ósóma.
1 Ýmislegt fleira sagði harui
um nauðsyn þess, að setja á ný
verðlagshöft og lýsti með hjart-
næmúm orðum hversu óhjá-
kvæmilegt væri að vernda þjóð-
ina gegn „bröskurununv1 og
átti hann þar við verzlunar-
stéttina og iðnrekendur, enda
voru það þessar tvær stéttir,
sem hann aðallega veittist að.
Einar Olgeirsson ræddi aðal-
lega um „vinstri samvinnuna“,
sem kommúnistar eru að reyna
að koma á fyrir milligöngu Al-
þýðusambandsins, sem nú er.i
algerlega í höndum kommún-.
istanna. Kvað hann nýtt verð-
lagseftirlit tilvalið málefni til
að byggja þessa nauðsynlegu
„samvinnu“ á!
Bjöm Ólafsson svaraði rök-
færslum Gylfa og kvað frv.
byggt á algerlega röngum for-
sendum. Spurði hann hvað nú
væri orðið af hlútverki kaupfé-
I laganna, sem Gylfi bæri svo
mjög fyrir brjósti. Hafa þau
brugðizt stefnu sinni að selja
vörur við hóflegu verði? Ef þau
hefðu ekki brugðizt hlutverki
sínu heldur seldu vörumai- með
sanngjörnu verði, þá væri sýni-
legt að allar fullyrðingarnar
um' okurverð hjá kaupniönnUm
væri aðeins þólitískur áróður
oð staðlausir stafir, því að ’.'elr
seldu yfirleitt vörur sínar með
sama verði og kaupfélögin.
Verðlagseftirlit
enn í gildi. ' '
Björn sagði; að stærstu vi'ru.
flokkamir, sem enn væri háðir
innflutnirigsleýfum væ'ri einriig
hóðir verðlagseftirliti, svo sem
byg'gingarefni, skófatnaður,
hjólbarðar, rafmagnsefni, vélar
o. fl. Væri þvi engin þörf á
nýjum verðlagsákvæð'um til
þess að halda Verðlagi * hinna
takmörkuðu vara í skefjum.
Þær vörur, sem nú eru á frí-
lista og bátalista, þarfnast ekki
slíks eftirlits, því að birgðir af
þessUm : vöruin i landinu eru
svo miklar og framboð á þeim
svo mikið og' stöðugt, að það
ut af fyrir sig tryggði frjálsa
verðmyndun í þessum vörum.
Er það nú 70% af öllum inn-
flutningnum,
Sagði Björn ennfremur, að
flestar þjóðir hafi nú afnumið
verðlagseftirlit að mestu eða
öllu leyti vegna þess, að þær
telja, að frjálst verðlag tryggi
neytendum hagkvæmara vöru-
verð en verðlagseftirlit gæti
nokkurntíma gert.
Blekkingar
vinstri flokkasma.
Hann sagði, að Alþýðuflokks-
menn og kommúnistar hefði í
frammi miklar blekkingar í
sambandi við hækkun vöru-
verðs . vegna kauphækkunar
þeirrar, sem varð eftir verk-
fallið í vetur og hefir nú sett
verðskrúfuna af stað með full-
um hraða. Er því haldið fram,
að kauphækkunin hafi aðeins
numið rf —13.%.
Hið sanna er, sagði hann, að
verzlunin hefir ekki breytt á-
lagningu sínni síðustu árin, en
frá 1952 til 1955 hefir orðið um
30% kauphækktui í verzlunar-
stéttinni. í raun og veru er eina
álagningarbreytingin sú, að
fellt hefir verið úr gildi sam-
komulag, sem geri var eftir
verkfallið 1952 um óvenjulega
lága álagningu á nokkrar nauð-
synjavörur, en það samkomu-
lag var byggt á því skilyrði, að
ekki yrði neinar kauphækkan-
ir meðan samkomulagið væri í
gildi. En kauphækkanir hafa
sem sagt. numið um 30% þrátt
fyrir samkomulagið.
Kauphækkun
í iðnaðinum,
Um iðnaðinn sagði Björn, að
kauphækkanir hjá honum frá 1.
des. 1954 til þessa dags hafa
numið um 20%. Var kaup
hækkað í des. 1954 utn nærri
10% og aftur eftir verldallið
síðasta vor um 10—11%. Al-
mennúm kauphækkunum fylgdi
svo jafnan hækkun á ýmiskon-
ar reksturskostnaði fyrirtækj-
anna.
Hækkun á reksturkostnaði í
verzlun og iðnaði hefir því orð-
ið miklu meiri en vinstri flokk-
ai'nir hafa hamrað á í blöðum
sínum ög rógurinn á hendur
þessum stéttum hef ir því í ííest-
um atriðum yerið ómaklég'ur.
Smyglið.
Björn tók mjög ákveðið und-
ir það, að hér ætti sér stað vöru-
smýgl í’ Stórum stíl og svo á-
berandÍ. að furðulegt mætti
teljásh ! Smýg'faðar vörur eru
séldár í'verzlurium fyrir opnum
tjöldum án þéss að' hafizt sé
handa með nokkurri röggsémi
að stöðva þenria ósóma. Er
þetta mikil háð'ung fyrir toll-
gæziuna í landinu og.álíka nið-
urlægjandi ástand' og svarta-
markaðsbrasítið var hér eftir
stríðið þegar Álþýð'uí'lökkúrinn
hafði ýfirstjórn viðskiptamál-
anna. Sagði Bjöi-n að lokum, að
það virtist vaka fyrir þessúm
sama flokki, a'ð vekja aftur upp
l)m þessar mundir stendur yf-
ir skákinót, sem reyndar er um
það að Ijúka, sem er fyrir margra
hluta saldr allmerkilegt og eftir-
tektarvert. Þátttakendur i þessu
móti eru allir heiztu skáksnill-
ingarnir okkar og auk þess kepp-
ir sem gesíur einn af stórmeist-
urunum, Argentinumaðurinn
Hermann Pilnik. Skákinótið er
fyrir það tvennt eftirtektarvert,
að þar tckur þátt þessi kunni
skákmaður sem gestur, en auk
Jiess kcppa þar ýinsir ungir
skámmenn, sem lítið eni kunn-
ir áður, enda þótt þeir séu konjn-
ir í röð beztu skákmanna hér.
Enn freniur taka líka þátt gaml-
ir vinir, eins og Baldur, Ásmund-
ur og Guðmundur Ágústsson.
Skákin í framför.
Áður en mótið hófst hefðu víst
llestir leýft sér að gizka á að
Pilnik myndi eiga auðvelt með
Jiað að verða efstur. En þegar út'
í mótið kemur, sýnir það sig, að
við eigúm nú á að skipa nokkrum
ungiim skákmönnum, sem láta
hvergi sinn lilut, jafnvel þótt
stórmeistari sé annars vegar. Að
vísu kann það að vera, að Pilnik
Iiafi ekki teflt jafnvel á þessu
móti, og hann hefur oft gért
áður og notað tímann til þess að
hvíla sig, þá er eitt vist, að komn
ir eru fram á sjónarsviðið nýir
ungir skákmenn, sem eiga eftir
að vaxa og þroskast á þessu sviði,
og vænta má scr mikils af í frani
tíðinui.
Mikil aðsókn.
Það liafa mjög margir áhuga
fyrir skákinni liér í bænum, enda
hefur verið mannmargt þau
kvöldin, sem keppni hefur farið
fram, og stundum svo, að varla
liafa fleiri áhorfendur með góðu
mótl komist að. Það hefur held-
ur ekki dregið úr áhuga manna,
hve vel ungu skákmennirnir okk
ar hafa staðið sig, því nú er það
sýiit, að stórmeis'tarinn verður
ekki einn efslur, ef hann þá
hreppir nema annað sætið. Þetta
er frt af fyrir sig ánægjulegt, því
fylgst er ineð þcssu móti erlend-
is, þar sem lieimskunnur skák-
maður tekur þátt f því. Það mun
hvarvetna vekja eftir-tekt hve
frammistaða islenzku skákmann-
anna er góð. — kr.
Néttaði a& skipuleggja
flugher.
Meðal þýzkra fanga, seni
Rússar skilúðu nýlega, vár
flugkappinn Erich Hartmann
höfuðsmaður, frægasti flug-
máður Þjóðverja í síðari heims-
styrjiild, sem skaut niður! 300
fiugvélar.
Hann sagðí við komuna, að
Rússar hefðu farið fram á, :ið
hatm skipulegði austur-þýzkan
fiugher, en hann neitaði. Var
hann þá dæmdur í 25 ára bet'r-
unarhúsvinnu.'
'A Newsweek skýr ir frá því, áð
flogið hafi fyrir, að Tító
muni bjóðast til að senda
liernaðarráðunauta til
Egyptalands, til þess að
þjálfa Egypta í meðferð
tékkneskra «g rússneskra
vopna. Hafi Tító þaraa opna
leið til þess að íæra út á-
hrifasvoöði sitt.
þeifria draug, sem jafnan fylgdi
óheilbrigðu verðlagséftirliti og
höítúm. uÞh