Vikan - 29.04.1976, Side 22

Raunar stendur starfsaðstaðan til
bóta þegar á þessu ári, þvi að
safnið hefur fengið bráðabirgða-
húsnæöi í Þingholtsstraeti 27. Þar
verður rúm til að geyma þær
útlánsbækur, sem til þessa hafa
verið^ieymdar á tveimur stööum
fjarri aöalsafni, og auk þess veröur
þar lestrarsalur, sem væntanlega
verður opnaður á þessu ári. Þá
fæst rými fyrir vinnuherbergi á efri
hæð Esjubergs, þar sem lestrar-
salur og bókageymsla í tengslum
við hann eru nú. Bókasafns-
geymslan teygir sig raunar inn í
skrifstofu Elfu Bjarkar, en alla
veggi hennar þekja hillur, þar sem
bækur lestrarsals eru geymdar.
Að brúa bilið með
Bókinni heim.
Þegar Elfa Björk hafði útskýrt
fyrir okkur teikningarnar að nýja
bókasafninu, hófst hið eiginlega
viðtal okkar, og við byrjuðum á
að spyrja hana um hennar fyrra
starf, neimsendingarþjónustuna
Bókin heim.
— Sú starfsemi er eiginlega tví-
þætt — annars vegar heimsend-
ingar svartletursbóka til fatlaðra
á öllum aldri, ekki einungis gamal-
menna, og hins vegar talbóka til
blindra og sjónskertra. Ég fór að
vinna að þessu, þegar ég kom
heim frá námi og starfi í Svíþjóð
1974, og byrjaði þá á því að
leita uppi það fólk, sem á þessari
þjónustu þarf að halda. Auðvelt
var að finna þá, sem dveljast
á stofnunum, því að þar þurfti
ég ekki að gera annað en ganga
inn með bækurnar. Öllu erfiðara
var að finna fatlaða í heimahús-
um, en mér varð þó töluvert
ágengt með aðstoð félagsmála-
stofnunarinnar og heimahjúkrun-
arkvenna. Mér finnst alveg dá-
samlegt að þjóna þessu fólki á
þennan hátt og brúa með því bilið
milli bókasafnsins og þeirra, sem
ekki komast þangað af sjálfsdáð-
um og eiga erfitt með að biðja
stöðugt aðra um að gera sér
greiða. Þegar nýr lánþegi bætist í
hópinn, er farið í það, sem ég kalla
fyrstu heimsókn, og hun er ákaf-
lega mikilvæg, því að með henni
myndast tengsl milli lánþegans
og bókavarðarins, sem mega helst
ekki rofna. Þess vegna er þýð-
ingarmikið, að sami aðili svari
alltaf í síma, þegar lánþeginn
pantar bækur. Þá kannast lánþeg-
inn við röddina og á auðveldara
með að tjá óskir sínar.
— Eru einhver brögð að því,
að fólk noti sér þessa þjónustu
án þess að þurfa á henni að halda
í raun og veru?
— Nei, enda er hættan á því
hverfandi lítil, þar sem heim-
sóknir bókavarðarins fyrirbyggja
slíka misnotkun. Auðvitað spyr
hann engra óþægilegra spurninga
en það kemur af sjálfu sér, að
lánþeginn segir eitthvað á þessa
leið: Svona er nú ég, og ég kemst
ekki á safnið.
Þrengslin / Esjubergi eru óskapleg
eins og þessi mynd sýnir glöggt.
Samvinna við
Blindrafélagið.
— Svo við snúum okkur að tal-
bókunum, Elfa Björk; á Borgar-
bókasafnið sæmilegan talbóka-
kost?
— Það á orðið allgóðan vísi
að talbókasafni, en stöðugt er
unnið að því að auka við það.
Fyrirrennari minn í starfi, Eiríkur
Hreinn Finnbogason, fór fyrir
nokkrum árum að safna spólum
frá útvarpinu, og fljótlega tókst
einnig samvinna með safninu og
blindrafélaginu. Sú samvinna
leiddi til skriflegs samnings milli
þessara tveggja aðila, sem gerður
var í nóvember síðastliðnum, og
í honum setja safnið og félagið
sér það markmið að koma upp
einu sterku safni talbóka fyrir allt
landið. Samningurinn kveður svo
á, að Borgarbókasafnið sér um
dreifingu bókanna, skráningu
þeirra, flokkun og svo framvegis
— dreifingin er nú til húsa í
Sólheimasafni, og sama er að
segja um heimsendingar til fatl-
aðra —, en Blindrafélagið sér um
hljóðritun talbókanna. Félagið
hefur komið sér upp tveimur
hljóðritunarklefum af fullkominni
gerð í Hamrahlíð 17, og auk þess
eru þar tæki til þess að spóla inn
á átta snældur (kassettur) á tvö-
földum hraða. Til þessa hefur
ekki fengist fjárveiting til þess að
greiða fyrir lestur inn á böndin,
svo að allir, sem það hafa gert,
hafa gert það í sjálfboðavinnu.
Þess vegna er fólk velkomið til
að lesa inn bækur, ef þaö les vel,
og er fúst til að leggja þetta á
sig endurgjaldslaust.
— Lánið þið út tæki til hlust-
unar?
— Nei. Að vísu höfum við gert
það í mjög smáum stíl, og þá
aðeins til að kynna fólki, sem ekki
er vant segulbandstækjum og veit
því ekki, hvernig þau eru notuö,
því að við myndum náttúrlega
aldrei mæla með því við nokkurn
mann, að hann keypti sér tæki,
sem hann felldi sig ekki við og
gæti ekki notað. Á hitt er rétt að
benda, að Blindrafélagið hefur
komist að samkomulagi við yfir-
völd um það, að blindir og sjón-
skertir þurfa ekki að greiða toll
af tækjunum. Viðkomandi þarf
ekki að vera félagsmaður Blindra-
félagsins til að njóta þessara fríö-
inda — heldur þarf hann aðeins
aö framvísa vottorði augnlæknis,
sem staðfesti sjónskerðingu hans,
og síðan fær hann tækið toll-
frjálst hjá Blindrafélaginu.
Ekki nóg að hjálpa fólki
til að tóra.
— Býstu við, að þjónusta bóka-
safna í þessum dúr vaxi á komandi
árum?
— Ég er ekki í nokkrum vafa
um það, og nýja safnið í Kringlu-
mýrinni er teiknað þannig, að þar
mun fólk í hjólastólum eiga jafn-
greiðan aðgang og aðrir. Til að
brúa bilið þangað til það safn
verður risið, er fyrirhugað að gera
Sólheimasafn þannig úr garði, að
fatlaðir komist leiðar sinnar þar,
án þess að af því hljótist óþarfa
umstang. Þetta er að mínu viti til
mikilla bóta, og mér finnst reyndar
að allar nýjar byggingar ættu að
miðast við það, að fólk geti
komist ferða sinna um þær, þótt
það sé fatlað. Læknavísindunum
hefur fleygt svo fram á undan-
förnum árum, að mörgu fólki,
sem áður hefði dáið, er nú hægt
að hjálpa til nokkurrar heilsu. En
stundum hefur það gleymst, að
ekki er nóg að hjálpa fólki til að
tóra — það verður að gera því
kleift að lifa lífi, sem er einhvers
virði.
Okkur Elfu Björk varð nokkuð
tíðrætt um þjónustu borgarbóka-
safnsins við fólk með sérþarfir,
enda er sú þjónusta mikið áhuga-
mál hennar. En önnur starfsemi
borgarbókasafnsins er ákaflega
Birna Helgadóttir og Þórdls Þór-
arinsdóttir huga að bókapöntun-
um, sem afgreiða átti í Selja-
hverfiíþetta sinn.
Þau settu rigninguna og rokið ekki
fyrir sig, heldur komu kappklædd
að velja sér bækur.
mikil, og því til staðfestingar er
nóg að benda á, að útlán á árinu
1975 voru 1.140.344, sem svarar
til þess, að hver reykvíkingur hafi
fengið léðar 13.5 bækur I safninu
á árinu. Lánað er út frá eftir-
töldum stöðum: Aðalsafni, Bú-
staðasafni, Hofsvallasafni, Sól-
heimasafni, Laugarnessafni og úr
bókabílum víðs vegar um borgina.
Þá eru bækur safnsins lánaðar út
á ýmsum stofnunum, svo sem
elliheimilum, öryrkjaheimilum og
fangahúsum. Einnig eru bækur
lánaðar út til vinnustaða úti á
landi, í skip og til vinnuhópa
auk heimsendingarþjónustunnar,
sem áður er getið. Lesstofur á
vegum safnsins eru 5.
22 VIKAN 18. TBL.