Vikan - 29.04.1976, Síða 23

MED BÓKABÍL
í BBEIDHOLTIO
Þegar fyrir síöustu aldamót
hófst útlán bóka úr bókasöfnum
á hjólum I Bandaríkjunum,
en fyrstu árin voru þessi hjóla-
bókasöfn dregin af hestum. Nú
eru bókabílar orðnir fastur liður I
starfsemi flestra almenningsbóka-
safna í borgum um allan heim.
Fyrsti bókabíll Borgarbókasafns-
ins vartekinn í notkun 1969. Hann
er kallaður Höfðinginn, en kollegi
hans, sem útlán hófust úr 1972,
Stubbur. Þessir tveir bílar hafa nú
Hún var að fá fyrsta /ánskortið
sitt í bókabíinum.
yfir tuttugu viðkomustaði víðs
vegar um borgina.
Um starfsemi bókabílanna sagði
Elfa Björk meðal annars:
— Bókabílarnir eru nauðsynleg-
ir og gegna þýðingarmiklu hlut-
verki, en á það ber að benda, að
þeir geta aldrei komið í staðinn
fyrir bókasöfn. i hverfum, þar
sem búa þúsundir íbúa — eins og
til dæmis í Breiðholtshverfum
— er nauðsynlegt, að bókasafns-
hús verði reist. Hins vegar verða
ætíð til það fámenn og afskekkt
hverfi, að ekki er grundvöllur fyrir
hverfasafn í þeim, og þá kemur
bókabíllinn að góðu haldi og leysir
úr brýnustu þörfinni.
Við lögðum leið okkar upp í
Seljahverfi með Höfðingjanum,
en áhöfn hans þann daginn skip-
uðu þau Bjarni Björnsson, Anton
Jónsson, Birna Helgadóttir og
Þórdís Þórarinsdóttir. Þau báðust
sjálf undan öllu titlatógi, svo við
sleppum því að titla nokkurt
þeirra.
Að sögn áhafnarinnar er al-
gengt, að úr bókabílunum séu
lánaðar yfir þúsund bækur á dag,
og viðskiptavinir bókabílanna sé
alls konar fólk, þótt því verði ekki
neitað, að meirihluti lánþega séu
börn, sem sýni oft mikinn dugnað
við að skila bókum og sækja sér
nýjar, þótt illa' viðri. Við urðum
vitni að þessu, þegar við fórum
með Höfðingjanum, því að þá
rigndi eins og hellt væri úr fötu og
rokið var svo mikið, að vart var
stætt. Yngstu lánþegarnir settu
þó ekki veðrið fyrir sig, heldur
komu kappklæddir í bókabílinn.
Eifa Björk, Bjarni Björnsson og Anton Jónsson i áköfum samræð-
um um, hvernig bókabílarnir komi að bestu gagni.
Bókin á alltaf að vera
miðpunkturinn.
Það er því greinilegt, að mikil
þörf er fyrir stofnun eins og borg-
arbókasafnið, og við spurðum Elfu
Björk, hvert væri hlutverk almenn-
ingsbókasafna.
— Almenningsbókasafn á fyrst
og fremst að vera opið og að-
gengilegt fyrir alla, einnig í þeim
skilningi, að fólk á að vera óhrætt
að fara þar inn og leita þeirrar
aöstoðar, sem það þarfnast, hvort
sem það vanhagar um bækur til
afþreyingar eða náms. í nútíma-
þjóðfélagi eru ýmsar þarfir, sem
almenningsbókasöfn þurfa að
mæta, sem ekki hafa verið fyrir
hendi áður. Þar á ég til dæmis
við fullorðinsfræðsluna og það,
að nú á fólk kost á menntun
alla ævi í stað þess að fyrr meir
var skólahurðinni skellt aftur að
loknu prófi og öll frekari menntun
álitin allt að því óhugsandi. Þarna
hefur almenningsbókasafnið hlut-
verki að gegna og má ekki bregð-
ast því. Áður var bókasafnið að
miklu leyti aðeins geymsla — nú
er það þjónustumiðstöð og á að
vera menningar- og félagsmiðstöð
ásamt því að vera bókasafn.
Þar með er ekki sagt, að ég sé að
gera lítið úr bókinni. Bókin á alltaf
að verða miðpunkturinn í bóka-
safninu. Sums staðar erlendis
hefur þetta þó gengið svo langt,
að farið er að tala um mediotek
í staðinn fyrir bibliotek, vegna
þess að söfnin hafa orðið svo
mikil útlán á plötum, segulbönd-
um og kvikmyndum auk bókanna.
Borgarbókasafn hefur ekki enn
hafið útlán á slíku, nema í mjög
smáum stíl, en hljómplötur til
hlustunar á staðnum eru í Bú-
staðasafni. Til þess að almenn-
ingsbókasafn geti gegnt hlutverki
sínu þarf það að hafa útlánsdeild
fyrir fullorðna, lestrarsal, barna-
deild, aðstöðu fyrir sögustundir,
aðstöðu fyrir myndsýningar og
bókmenntakynningar og þar fram
eftir götunum. Einnig þarf það að
hafa á að skipa færu starfsfólki,
og söfnin verða að vera staðsett
þannig, að ekki sé allt of langt í
þau fyrir lánþegana.
— Þarf ekki bókakostur al-
menningsbókasafns að vera ákaf-
lega víðfeðmur?
— Jú, hann verður í rauninni
að spanna allt, bæði skáldrit og
sérrit um hin ýmsu efni. Þetta
þýðir auðvitað, að það er svolítið
takmarkað, hvað safn eins og
borgarbókasafnið getur haft af
sérfræðiritum. Þess vegna er
nauðsynlegt að koma á góðu
sambandi við önnur söfn, svo
hægt sé að vísa fólki þangað eða
útvega því þær bækur, sem það
vanhagar um, af öðru safni. Þá
18. TBL. VIKAN 23