Vikan - 11.01.1940, Side 4

4
VIKAN, nr. 2, 1940
niður eftir, blasti við sjónum hrikalegur
skógarveggur.
Eftir 222 km. akstur er numið staðar við
tollstöðina í Vuotso. Okkur er það nokkurt
furðuefni að rekast á tollstöð í miðju landi,
en það liggur svo í því, að hér fyrir norðan
er landið ákaflega strjálbýlt, jafnvel enn
þá strjálbýlla en Island, og þess vegna er
landinu skipt í tollasvæði með „fríhafnar-
landi“ allt norður að íshafi.
Við tókum benzín í Vuotso — benzín-
geymar eru með allri norðuríshafsbraut-
um, enda þótt engin viðgerð fengist í
Ivalo.
Nú var tekið að rigna, og þar eð veg-
urinn var nú öllu verri en áður, fórum við
hægar yfir. Rigningin var óskapleg og veg-
urinn versnaði eftir því sem norðar dróg.
Nálægt 502 kílómetramerkinu fórum við
fram hjá grísk-kaþólsku munkaklaustri í
Yláluostari, og við urðum, sannast að
segja, fegin er við komumst til Petsamo
eftir fjögra tíma akstur. Hér er nyrsta
hermannastöð í Finnlandi og þar skammt
Með þátttöku
Finna í olymp-
iskuleikjunum fór
að fara frægðar-
orð af guf ubaði, er
þeir nefnaSanna,
og er einn lið-
urinn í þjálfun
íþróttamanna
þeirra. Þessi böð
eru eldgömul og
afar vinsæl í
Finnlandi. Bað-
klefinn er hitað-
ur upp með gufu
af glóandi stein-
um sem kastað
er í vatn, en bað-
endur strýkja sig
með reyniviðar-
greinum til stæl-
ingar og hreins-
unar.
s<diiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
= 2
i Snæbjörn Einarsson:
1 Hvað máir lífsins lit af kinn og vör,
\ og logann þann, sem kynnti æskufjör?
= — Það kann víst enginn við þeim vanda =
svör. — I
§ Eg þekkti konu, er kom um farinn veg, i
É — við komum sama stiginn, hún og ég. — |
i I»á virtist hún svo blíð og barnaleg.
É Og þá var létt um hennar heiðu brá,
i hjartað var þrungið lífsins stærstu þrá: É
| Hún elskaði mann, sem önnur vildi fá.
i Já, ástin varpar ljóma á lífsins brá,
i hún læknar meinin, öll hin göfga þrá.
= — En mannsins sorg og hatur hvíslast á.
i Því lífið gefur sumum yndi og auð,
i en aðrir hljóta steina fyrir brauð.
í Og loks þú finnur: Lifsins þrá er dauð.
inni — og þutum nú enn á ný inn í skóg-
inn. Brátt komum við á þær slóðir, er Lapp-
ar þvo gull úr fljótssandinum. Þeir eru þó
ónýtir til þeirra verka, af því að þeir tolla
illa í sama stað til lengdar. Lappar fara
hér um á einlægu rölti á eftir hreindýra-
hjörðum sínum. Þeir koma frá Rússlandi,
fara yfir finnskt land og dvelja um hríð á
norskum og sænskum háf jallaheiðum. Svo
hverfa þeir aftur sömu leið — allt að vilja
hjarða sinna.
Handan við Laanila-þorpið, eða 260 km.
frá Rovaniemi, tekur loks við skóglaust
land. Vegurinn liggur um heiðar og fjöll,
um Kaunispáá, sem er ofar trjágróður-
mörkum. Á þessum slóðum er allt þakið
mosa, kjarr er sjaldséð, þetta eru heim-
kynni hreindýra og Lappa. Hér er víðsýni
mikið og mann órar fyrir, hve Finnland er
geysivíðáttumikið norðan heimsskauts-
baugs.
Nokkru eftir að við fórum fram hjá
Laanila sprakk hjá okkur og skiptingin tók
nokkurn tíma. Við ákváðum því að gista í
Ivalo, þar var stöð fyrir áætlunarbílinn frá
Petsamo og einhver von um að fá viðgerð.
Greiðasölukonan í Ivalo og dóttir hennar
töluðu báðar þýzku ágætlega, og við urð-
um fegin að hvíla okkur undir mjúkum
dúnsængum, þó að við yrðum raunar að
hátta við kertaljós, því að hér norðurfrá
er ekki að tala um rafmagn eða gas. Við
vorum vakin tvisvar um nóttina, er áætl-
unarbíllinn frá Rovaniemi brunaði í hlað-
ið og hélt aftur af stað til Petsamo fyrir
dagmál. En við vorum fljót að týgja okk-
ur af stað um morguninn og héldum af
stað í norðurátt á eftir áætlunarbíln-
frá er grísk-kaþólsk kirkja með fagurlega
útskornum turni. Staðurinn er mjög þýð-
ingarmikill frá hernaðarlegu sjónarmiði.
Landamærin við Rússland eru á næstu
grösum og Rússar hafa aldrei getað sætt
sig við, að Finnar fengu höfn við Norður-
íshafið, aðeins 8 km. frá Petsamo hjá
Liinahamari.
Liinahamari er endastöð norðuríshafs-
brautarinnar — einasta bílvegarins á
meginlandinu að norðuríshafinu — og þar
bíður vegmóðs ferðalangs þægileg aðkoma.
Ferðafélag Finnlands hefir komið þar upp
þokkalegu og frammúrskarandi hreinlegu
gistihúsi, og þar mætir manni sama elsku-
lega gestrisnin og í töfrahöllinni í Rovani-
emi. En þeir, sem aka bíl sínum til Liina-
hamari fá sérstaka viðurkenningu, ein-
kennisskjöld á bílinn, sem er mjög eftir-
sótt meðal bílaeigenda í Norðurálfu og
hefir Ferðafélagið látið útbúa þessi merki.
Við héldum af stað aftur heimleiðis
samdægurs. Það rigndi enn sem fyrr og
vegurinn var afleitur. Það var ekki um-
ferðin á veginum, sem tafði okkur, því að
á allri leiðinni frá Petsamo til Ivalo, sem
er 240 km„ mættum við einum einasta bíl,
en fólk sáum við yfir höfuð alls ekki nema
út við íshafsströndina. Við gistum aftur í
Ivalo, og þar fengum við loksins nýja
bílslöngu, sem komið hafði með áætl-
unarbílnum, og tryggði okkur nokkurn
veginn slysalausa ferð til Rovaniemi.
Á ferð minni í Finnlandi hafði ég þrá-
sinnis tækifæri til að dást að hinum stór-
huga framfaravilja, sem býr með hinni
fámennu þjóð, en fátt grípur ferðalanginn
sterkari tökum og verður honum minni-
É — Og nú er hrukka, þar sem brosið bjó,
1 og bjarminn horfinn, er um svipinn sló.
: 1 öilum dráitum eilíf dauðaró.
stæðara en viðbúnaður þjóðarinnar til að
verja fjör og frelsi fyrir árás að austan,
sem lýsir sér nær alls staðar. Finnar vita
vel, hvers þeir eiga að vænta af Rússum.
Ekkert land á jafnlöng landamæri til aust-
urs að verja. I frelsisstríðinu 1917 og 1918
fengu Finnar að kenna á „bróðurkærleik-
anum frá Moskva“, og þeir gleyma aldrei
þeirri reynslu. Rússar eru erfðaféndur
þeirra, sem æ ofan í æ hafa ráðizt inn í
land þeirra til rána, hryðjuverka og kúg-
unar. Engin þjóð gleymir slíku.
I biturri borgarastyrjöld börðu Finnar
niður rauðu morðvargana og stofnuðu sitt
unga ríki með aðstoð þýzkra vopna. En
Sovétríkið hefir augastað á málmauði
Finnlands, vatnsaflinu og skógunum. Leið
heimsbyltingarinnar til Norðurlanda ligg-
ur um kúgað Finnland. Þess vegna eru
Finnar vel á verði gagnvart öllum sovét-
rússneskum áróðri og þeir vísa honum
heim til föðurhúsanna með bros á vör.
Annars væri enginn skaði skeður, þó að
allir sovét-vinir væru leiddir að landamær-
um Finnlands og Rússlands og þeim leyft
að sjá yfir gaddavírsgirðingarnar þá
„sæluheima", sem getur að líta þar fyrir
handan. En ég ætla ekki að vera svo ill-
gjarn að óska þess, að þeir fari yfir girð-
inguna til Leningrad, það gæti þá verið,
að þeir ættu ekki afturkvæmt, ef forvitnin
leiddi þá lengra en leyfilegt þætti.