Vikan - 10.10.1940, Blaðsíða 5

VIKAN, nr. 41, 1940
Jjivmfy Stojm:
Á fjórtán árum hefir Jack
London skrifað 41 bók — en
nú fer heim hrakandi, og þó
heldur hann áfram — þrátt
fyrir veikindi og annað mót-
læti.
Jack London hafði í mörg ár reynt að
fá Bessie fyrri konu sína og dætur
þeirra tvær til að koma til Glen Ellen
í sumarleyfinu, svo að þau gætu líka tekið
ástfóstri við „Beauty Ranch“. Aðeins einu
sinni hafði orðið úr þessu; hún hafði kom-
ið ásamt Joan og Bess og fleiri kunningj-
um til að borða morgunverð úti í guðs
grænni náttúrunni. Það var naumast búið
að framreí^a matinn á grænu grasinu,
þegar Charmian kom þeysandi fram hjá
í rauðum kjól og með rauðan hatt og þyrl-
aði rykinu yfir matinn. Jack hét því, að
ef Bessie vildi lofa honum að byggja handa
henni hús á jörðinni, skyldi hann sjá um,
að Charmian yrði ekki á vegi hennar. En
Bessie afþakkaði boðið.
Tilraunir hans til að ná vináttu elztu
dóttur sinnar, sem nú var þrettán ára,
mistókust algerléga. Fjórum dögum eftir
að ,,Úlfahúsið“ brann skrifaði hann henni
og bað hana að minnast þess, að hann væri
þó faðir hennar, að það væri hann, sem
hefði séð fyrir henni, gefið henni hús og
föt, og að hann hefði elskað hana frá því
að hún dró andann í fyrsta sinni, og spurði
svo: „Hverjar eru tilfinningar þínar gagn-
vart mér? Er ég aðeins heimskingi, sem
gef án þess að fá nokkuð í staðinn? Ég
sendi þér bréf og skeyti, en fæ ekki orð
frá þér í staðinn. Hefir þú svo djúpa fyrir-
litningu á mér, nema rétt aðeins sem fyrir-
vinnu? Elskar þú mig yfirleitt nokkuð?
Er ég þér nokkurs virði? Ég er veikur
— en ég heyri ekki orð frá þér. Heimili
mitt er í rústum — en þú segir ekki neitt.
Finnst þér ekki vera kominn tími til að
lofa mér að heyra eitthvað frá þér? Eða
viltu, að ég láti mér héðan í frá á sama
standa, hvort ég heyri frá þér eða ekki?“
Það, sem þjáði hann mest, nú þegar
hann var aftur kominn til sjálfs sín, og
sá líf sitt í algerlega nýju ljósi, var sú
uppgötvun hans, að Charmian var í raun
og veru hálfgert barn, þó að hún væri orð-
in fjörutíu og þriggja ára. Nágrannar
hennar sögðu: „Hún var sífellt að segja
sögur af alls konar barnalegum tiltektum
sínum; hún talaði um skartgripi sína, litlu
húfurnar sínar og fornfálegu fötin. Hún
gerði sér far um að vera eins og ung stúlka
5
A lallanda fœti.
í framkomu, en úr því varð aðeins afkára-
legur klaufaskapur." Honum sárnaði að
horfa á tilraunir gestanna til að dylja
vandræði sín yfir því að vera vitni að upp-
gerðar feimni hennar, þegar hún reyndi að
tileinka sér framkomu ungrar og saklausr-
ar stúlku. Þegar Charmian var ung, segir
stjúpsystir hennar, að hún hafi oft skemmt
sér við að gægjast fyrir horn og gretta
sig eða kasta fram einhverjum skarpvitr-
um athugasemdum — og hlaupa síðan
burtu í von um að einhver kæmi á eftir
henni. Þetta gerði hún enn þá. Kvöld eitt,
þegar Jack og Eliza sátu við skrifborðið
í borðstofunni og brutu heilann um,
hvernig þau ættu að standa við skuldbind-
ingar sínar, kom Charmian strunsandi inn
í stofuna með heilan stranga af flaueli
vafinn utan um sig. Hún gekk reigingslega
fram og aftur um gólfið og sagði: „Líttu
á, félagi, heldurðu ekki að þetta verði
glæsilegur kjóll? Ég er nýbúin að kaupa
tvo stranga.“ Þegar hún var farin út aft-
ur, sneri Jack sér að Elizu og sagði stilli-
lega: „Þetta er litla barnið okkar. Við
verðum alltaf að gæta hennar vel.“
Ef hann hefði getað farið í nýjan Suður-
hafsleiðangur eða í ökuferð með þrem
hestum fyrir vagninum eða einhverja aðra
ævintýraferð, myndi Charmian hafa verið
afbragðs ferðafélagi. En hann var orðinn
þreyttur og hafði misst löngunina til ævin-
týra og þráði nú aðeins að hafa hjá sér
þroskaða konu, sem gæti staðið við hlið
hans í heimi hinna fullorðnu.
Þó að bjartsýni hans væri horfin, „IJlfa-
húsið“ brunnið og kornið skrælnað á ökr-
unum á þurrkatímabilinu, sem kom sum-
arið 1913, var þetta ár þó eitt af frjósöm-
ustu árum hans; þá náði hann hámarki
sínu. Með tveggja mánaða millibili komu
út eftir hann tvær stórar skáldsögur,
„Bakkus konungur" og„Mánadalurinn“,og
seinna þriðja bókin, „Fæddur um nótt“,
sem var safn af smásögum.
Seint á árinu, þegar hann hafði lokið
við lángdregna og heldur leiðinlega skáld-
sögu, „Fyrir Horn“, var Ed Morrell vinur
hans látinn laus úr San Quentin fangels-
inu. Morrell hafði fyrst verið fimm ár í
einsmannsklefa, en hafði svo verið gerður
að æðsta trúnaðarmanni fanganna. Jack
hafði í mörg ár unnið að því að fá hann
náðaðan. Morrell dvaldi
lengi á „Beauty Ranch“ og
talaði mikið um glæpamál
og refsingar við Jack, en
fyrir því hafði Jack alla ævi
haft lifandi áhuga. Áður en
langt um leið var Jack byrj-
aður á áttundu og síðustu
stóru skáldsögunni, „Spenní-
stakkurinn“, sem að mestu
leyti er byggð á ævi Morr-
ells. Eins og í Piedmont i
gamla daga las hann upp-
hátt fyrir gesti sína hvern
kafla, þegar hann hafði lok-
íð við hann. Til ungs manns,
sem leitaði huggunar og
hvatningar hjá honum,
skrifaði hann: „Ég þekki af
eigin reynslu lífsþreytu
unglingsins á gelgjuskeiði
og hins unga manns um
tvítugt — og kæruleysi og
örvæntingu hins þrítuga
manns. En ég er þó enn
lifandi, er feitur og pattara-
legur og oftast hlæjandi,
þegar ég er ekki sofandi."
Morrell segir um þessar
samverustundir þeirra: „Það var alveg
sama hvað hann sagði eða gerði, það var
ómögulegt að standast hina þrálátu alúð
hans. Hann gat verið bituryrtur og ósann-
gjarn, en það var ómögulegt annað en
fyrirgefa honum, því að það fólst aldrei
persónuleg ásökun í því.“
Jack hafði samið við leikarann Hobart
Bosworth um að láta hann hafa réttinn
til að kvikmynda bækur Jacks gegn hluta
í ágóðanum. En Bosworth var ekki fyrr
byrjaður á verkinu, en mörg félög tóku
að kvikmynda smásögurnar í leyfisleysi;
einu sinni voru sýndar tvær útgáfur af
„Úlf Larsen“ í tveim kvikmyndahúsum,
sem lágu við sömu götu og andspænis hvort
öðru.
Frá 1914 átti Jack stöðugt erfiðara og' erfiðara með að afkasta
þúsund orðum á dag og þunglyndi hans fór sívaxandi.