Alþýðublaðið - 06.03.1923, Blaðsíða 2

J
ALÞYÐUB LAÐIÐ
R a u B ítHp #f
Ettir Ágúst Jóhannesson.

,6á!
r H
En þú, sem undan
œfistraurai
flýtur sofandi
að feigðarósi,
lastaðu ei laxinn,
sem leitar rnóti
straumi sterklega
og stiklar fossa.
B. Thorar.ensem
Manni virðist æðioft, að þeir
sleggjudótnar, sem við jafnaðar-
menn fáum fyrir hugsjón vora,
ríði ekki við einteyming, en þótt
8VO sýnist fljótt á að líta, þá
ríða þeir sleggjudómar ætíð við
eiöteyming, því að ekki eru þeir
SVO burðugir að viti eða vitleysu,
áð þeim hæfi tvíteymingur.
Mörgum mun nú kunnara en
frá þurfi að segja bæklingur um
»Verzlunarólagið< ettir hr. al-
þing'smann Björn Krjstjánsson,
káupmann í Reykjavík, þar sem
hann hellir sér með öllum ofur-
þunga vandlætingaseminnar yfir
samvinnustefnuna eða >Samband
fslenzkra Samvinnufélaga<. Hélt
margur sannast að segja eftir
bæklingi þeim að dæma, að höf-
undur hans væri á elliárum byrj-
aður áð ganga í barndómi; hefir
sú ætlan engan veginn verið í
Jausu lofti bygð, því að svo
mikil brögð eru nú orðin að
barnábrekum gamla mannsins,
að næst gengur Fróðárundrum.
í vetur síðastliðinn auglýsti hann
tvívegis í blöðum, að hann héldi
fyrirlestur u'm >socialismann< í
>Verzlunarmannafélagi Reykja-
víkur<, en það hefir honum ekki
rtéegt, heldur bregðúr hann sér
hingað suður í Hafnarfjörð laug-
ardaginn 24. þ. m. og flytur fyiir-
léstur, s?m hann nefnir >Þjóð-
skipulag<, en vitanlega var fyr-
ifléstUrinn ekkert annað en veiga-
litlar rakalausar árásir á
>sociafismann<. Fyrirlesturinn,
sem hann flutti, kvað hann fyrri
hluta af rjtgerð, er hann hefði
áamið ,um þjóðskipulag. Þessi
fyrri hluti var í þremur köflnm:
1. inngangur, 2. þjóðskipulag og
3. verkalaun. Siglir væntanlega
á markaðinn áður en langt líður
bæklingur um þjóðskipulag eftir
■hr. B. Kr. í kjöliar >Verzlunar-
ólágsins<. Mikil var sú guðsgjöf
,á j?est|um tfmum að eignast slík-
an rithöfund sem B. Kr. er!
Ég ætla þá að fara nokkrum
orðum um helztu atriði þau, sem
mér eru minnistæðust úr þjóð-
skipulagsfræði hr. alþingismanns
B. Kr.
Meðal annars segir hann, að
vinnan sé lífæð állrar velmeg-
unar og auðsöfnunar. Þar er ég
B. Kr. fyllilega samþykkur; er
mér sönn ánægja að heyra, að
hann leggur ekki meira en það
upp úr ^Mogga^-hjali.1)
Mörgum orðum fór hann um
þjóðskipulagið og komst Ioks
að þeirri niðurstöðu, að nú ríkj-
andi þjóðskipulag væri hið bezta,
sem hugsast gæti, þegar ölfu
væri á botninn hvolft. Þjóðfélags-
fyrirkomulags-hugsjón jafnaðar-
manna áleit hann mjög fagra*
en svo miklum öfgum blandna
að hún væri óframkvæmnnleg,
,enda kænfl það glegst í Ijós hjá
Rússum, þar sem >sovjet<-stjórnin
eða >kommunistarnir« rússnesku
hefðu þegar horfið frá mörgum
þeim ríkisfyrirkomulagsreglum,
sem hugsjónin íæri fram á, vegná
þess, að þær reyndust órram-
kvæmanlegar. Eg vil nú spyrja:
Hvaðan hefir B. Kr. þessa speki?
Hvaðan eru heimildir hans? Geti
hann ekki fært fram gild rök
fyrir máli sfuu með viðurkenn-
ingu frá >sovjet<-stjórninni, .'•ð
hún hafi vikið í stórum dráttum
frá hugsjón >kommunista<, þá
ætti hann að láta það ógert aö
stilla sér vpp með fyrirlestur,
fullan af blelckingum, fyrir hjós~
endur sína.
Tiðrætt var hr. B. Kr. um
hin svoköliuðu >þurftarlaun<, er
hann nefndi; sagði hánn verka-
uienn veta óþarflega heimtufreka
með kaup og ekkert tillit taka
til átvinnurekanda. Vítti hann
mjög öll verkföll, er krefjist alla
jafna þurftarlauna. Hann má
trútt um tala.' Það eru víst ekki
þurltarlaun, sem hann hefir fyrir
þingsetu sína dag hvern, meðan
Alþingi stendur yfir. Einhverjum
1) Samanber grein í Morguublaðinu
3. marz 1922: »Eram, Btóreignamenn«,
þar sem það afneitar með öllu, að
vinnan skapi auð. Höf.
verkamanni myndi að sjálfsögðu
þykja það lélegt kaup! Ekki er
gjheldur hætt við því, að Landi-
bankinn hafi alið B. Kr. á þurft-
arlaunum, þegar hann var í
þjónustu hans. Annars er þ <ð í
fylsta máta óviðkunnanlegt, að
B. Kr. skuli ekki vera betur í
skinn komið en honum er og
hafa þó verið bankastjóri og
vera nú alþingismaður, og guð
má vita, hvað hann er margt,
en maðurinn hefir hlotið að eiga
nijög erfiða daga og búið við
skort! Það sýnir útlitið, og sjón
er sögu ríkari!
B. Kr. hallmælti mjög sjó-
manna-verkfuJlinu í Reykjavík
fyrir nokkrum árum. Kveður
hánn kaupkrö'ur sjómanna þá
hafa stuðlað að því að hækka< af-
urðirnar íslenzku upp úr öllu
valdi og gert með því útgerð-
armönnum erfiðara fyrir að réka
átvinnuna, og þannig hefðu sjó-
menn skemt fyrir sjálfum sér,
stéttarbræðrum sínum og útgerð-
armönnum. En B. Kr. gleymir
því að grata fyrir;rætur meins-
ins, og því er ekki nema hálf^-
sögð sagan hjá lionum og þar
af leiðandi stór glóppa í rök1-
serndir hans. B. Kr. tékur það
sem sé ekki með í reiknirtginn,
að orsökirt líl þess, að sjóménh
og vit irilega verkamenn urðu að
krefj isf hækkunár á kaupi sínu,
vár bæði það, að erlend virina
var þá mjög hækkandi, og svo
áiti einnig bæði B. Kr. og aðiir
kaupmenn drjúga þátttöku þar
i með því að hækka mjög allaír
eða óhætt að segja flestar nauð-
synjavörur óðara en þeir fréttu, að
heimsófriðurinn skall á árið 1014;
áttu þeir þó margir og þar á
meðal B. Kr. eldri vörubirgðir
fyrirliggjándi, sem þeir með góðfi
samvizku seldu með stríðsverði.
Nú, heimsstyrjöldin — hverj-
um var hún að kenna? Voru það
verkamenn eða lægri stétt-
irnar svo kölluðu, sem siguðu
þjóðunum saman eins og grimm-
um hundum og ollu öllum þeim
lítt læknandi sárum, sem heim-
urinn á nú við að búa? Vill
BjÖrn Kristjáússon, fyrverandi
bankastjóri, nú alþingismáður og
kaupmaður og ef til vill fleirá,
ganga í þeim barndómi að halda
því fram? Vill Björn Kristj\ns-
son (það fyrirgefst óefað, þó ég