Vikan - 24.10.1946, Side 4

4
VIKAN, nr. 43, 1946
Konan með rauða sjalið.
SMÁSAGA EFTIR HENRY WALES.
jónninn í matsöluvagninum bar á borð
fyrir okkur tvö, há kristalsglös og eina
flösku af ískældu vodka. Um leið og hann
hellti hinu litlausa vodka í glösin okkar,
féll aska af sígarettunni hans ofan á dúk-
inn. Hann strauk hana burtu með borð-
þerrunni og fór.
„Ég get aldrei vanið mig við þjóna, sem
reykja við vinnu sína, læknir,“ sagði ég
við klefafélaga minn, sem hafði orðið mér
samferða í matsöluvagninn, til að fá sér
hressingu.
„Áróður, kæri vinur — til að sýna okkur
útlendingunum, hvernig nýja stjórniij hefir
algjörlega afmáð allan stéttamismun,“
sagði læknirinn á lýtalausri ensku. „Og
það sem verra er — þá hafa þeir spillt
heimilislífi fólksins. Karlmaður og kona
búa saman einungis af því, að það er þeim
hagkvæmara og til barna sinna bera þau
enga ást. Börnin kæra sig heldur ekki um
foreldra sína. Það má segja að móður-
eðh konunnar hafi verið kæft niður.“
„Móðurástina er aldrei hægt að þurrka
burt úr hjarta konunnar,“ svaraði ég
stuttlega.
Við sátum í matsöluklefanum í hrað-
lest, sem var á leið yfir Síberíu. Nokkrir
liðsforingjar sátu við borð, hinum megin
við ganginn, og leðurlykt af háum stíg-
vélum þeirra barst yfir til okkar. Tvöfald-
ar gluggarúðumar voru allagðar. Úti á
sléttunum hlaut að vera að minnsta kosti
þrjátíu stiga frost. Hátt blístur benti til
þess að eimlestin væri að nálgast ein-
hverja viðkomustöðina.
„Það er komið miðnætti!" Læknirinn
leit á armbandsúrið. „Getur þetta verið
Irhutsk?"
„Cheremklwo — næsta stöð á undan,“
svaraði ég, um leið og ég hafði litið í lest-
aráætlunina. „Væri ekki ágætt að teygja
svolítið úr sér?“
Það var snjókoma og feykti vindurinn
haglkornunum illskulega framan í mann,
þegar út kom. Mér leið vel í þykku skinn-
úlpunni og dró ég loðhúfuna niður fyrir
eyrun.
Þarna á stöðinni var heill hópur manna,
bæði einkennisbúnir hermenn með skamm-
byssur við beltið og klunnalegir bændur
— ósköp svipað fólk og maður var vanur
að sjá á litlum járnbrautarstöðvum í
Síberíu.
Það voru einkum bændurnir og skyldu-
lið þeirra, sem drógu að sér athygli mína.
Alls staðar var það, bæði í biðsalnum og
úti á stöðvarstéttinni, þar sem það húkti
undir veggjunum, til að skýla sér fyrir
vindinum. Heilu f jölskyldurnar þrýstu sér
þarna saman til að halda á sér hita. Fátæk-
lega var það klætt og á höfðinu bar það
loðhúfu úr lambsskinni. Dögum saman og
jafnvel í nokkrar vikur beið það þess að
fá far með troðfullum lestunum.
Um leið og lestin var numin staðar þaut
það frá vagni til vagns til að leita sér að
stað, þar sem það gæti troðið sér inn.
Þjónar og eftirlitsmenn tóku sér stöðu við
allar dyr og vörnuðu þessum veslingum
inngöngu.
Þegar blásið var til brottferðar kom
hópur manna gangandi eftir lestarpallin-
um — sex tötralegir og alskeggjaðir menn,
hlekkjaðir um fætur og með ábreiðudrusl-
ur undir handleggnum. Fjórir hermenn,
vopnaðir byssustingjum, komu á hæla
þeim. Loks eltu nokkrir bændur, konur og
börn — og sumt af því grátandi og vein-
andi.
Það skrölti í þungum hlekkjunum, þegar
fangarnir klifruðu upp í farangursvagn-
inn, og varðmaðurinn gaf stuttar, snöggar
skipanir.
Um leið og síðasti fanginn ætlaði að
klifra upp í vagninn, kvað við kvenmanns-
óp. Rautt sjal konunnar flaksaði til í vind-
inum og hún hélt á litlum dreng, sem hún
þrýsti ákaft upp að sér. Með hinum hand-
leggnum ruddi hún sér leið á milli her-
I VEIZTU — ? |
H !
I I
| 1. Fyrir hvaða land keppti Errol Flynn I
á Olympíuleikunum 1928 og í hvaða f
íþrótt tók hann þátt?
I 2. Hvað er ámusótt? =
I 3. A hverju þekkist karrinn frá rjúpunni ? I
! 4. Hvaða íslenzk bók hefir oft verið nefnd |
Leirgerður ? =
= 5. Hver er Schalom Asch?
| 6. Hvað þýðir orðið „ponet?"
I 7. Hvar er þessi setning: Þér megið ekki i
framar hegða yður eins og heiðingj- |
amir hegða sér í hégómleik hugskots |
i síns ? |
m ••
| 8. 1 hvaða tveimur málum er bókstafur- !
inn á notaður? |
; 9. Hver er næst stærsta borg á Italíu? \
f 10. Hver sagði þetta: „Frakkland hefir |
tapað í orustu, Frakkland hefir ekki f
tapað stríðinu"?
Sjá svör á bls. 14.
mannanna, varpaði sér um hálsinn á fang-
anum og þrýsti vörunum að skeggjuðum
munni hans. Hún reyndi að klifra á eftir
honum upp þrepin, þegar honum var skip-
að að fara inn í vagninn, en hermennirnir
hrintu henni hranalega til hliðar. Fanginn
hvarf nú inn á eftir félögum sínum og
konan veifaði til hans með vetlingaklæddri
hendi.
Lestarstjórinn læsti vandlega vagnhurð-
inni á eftir lækninum og mér, og lestin
mjakaðist hvæsandi og stynjandi út af
stöðinni.
Við pöntuðum aðra flösku af Vodka
inni í matsöluvagninum og fengum eld í
vindlana okkar.
„Þetta voru menn, sem stjórnin hefir
látið taka fasta vegna stjórnmálaæsinga,“
sagði læknirinn. „Frá Irkutsk verða þeir
látnir ganga til gullnámanna við Lena-
fljótið, þar sem þeir verða svo látnir
vinna.“
„Þarna var þó fjölskylda, sem tók sárt
að skilja!“ sagði ég.
„Rússar elska átakanlega atburði,“ svar-
aði læknirinn. „Hér áður fyrr gátu eigin-
konur og börn farið með pólitísku föngun-
um í útlegðina. Þau urðu svo landnemar
keisaradæmisins. En þessi kona, sem þér
kennduð svo í brjósti um, mun bráðlega
giftast öðrum manni og koma barninu á
stofnun, þar sem ríkið mun sjá fyrir upp-
eldi þess. Þér megið vera viss um, að allt
sem nefnist innilegt f jölskyldulíf og traust
hjónaband er horfið með hinni nýju
stjórn.“
Lestarstjórinn stóð á ganginum og
reyndi að þýða frostið á glerinu í vagn-
hurðinni, til þess að hann sæi út. Að síð-
ustu heppnaðist honum að fá gagnsæan
örlítinn blett.
Hann gægðist út, en benti síðan æstur
á eitthvað, sem hann sá og tautaði óskilj-
anlega þýzku.
Ég rak nefið upp að rúðunni og skimaði
út.
Fyrir utan, fast upp við vagndyrnar,
sá ég kvenveru, sem breiddi út faðminn
og hélt í látúnshöldin, sitt hvoru megin
við dyrnar, og sem farþegarnir grípa í,
þegar þeir eru að stíga upp í vagninn. Sú
hlið konunnar, sem sneri frá hurðinni var
hulin íslagi og fyrir vitum hennar voru
klakaströnglar.
Lestarstjórinn hrópaði inn í matsölu-
vagninn og nokkrir þjónar komu hlaupandi
og tóku að rykkja í hurðarhúninn, en
hurðinni varð ekki þokað.
Maður með olíulampa kom í fylgd með
lækninum. Að lokum tókst lestarstjóranum
að hrinda hurðinni upp — en hún gekk
inn í vagninn. I birtunni frá lampanum
sáum við konuna með rauða sjalið og
drenginn hennar.
Þarna stóð hún á neðsta vagnþrepinu,
með drenginn skorðaðan á milli hnjánna
á sér, svo að hann fengi bæði skjól og yl
af líkama hennar.
Drengurinn var borinn varlega inn í
Framh. á VLs. lk-