Vörður - 08.08.1925, Blaðsíða 3

V ö R Ð U R
3
urkendi aö hafa undirritað það,
en hinir 16 neituðu alveg að
hafa undirritað skjalið eða gefið
nokkrum manni heimild til þess.
Af þeim 16, sem neiluðu að
hafa undirskrifað skjalið, kváð-
ust 5 hafa beðið munnlega brjef-
hirðinguna á Kirkjubæjarklaustri
að endursenda blaðið, en hinir
11 höfðu ekki um það beðið
og kvörtuðu yfir vanskilum á
blaðinu.
Verði er ekki kunnugt um,
hvort eða hvað frekara verður
gert i málinu, því að það er
nú í rjettvísinnar höndum. Sá
maður, sem einn hefir kannast
við undirskrift sína, ætti að geta
geiið upplýsingar um, hver bjó
til skjalið — sjálfur segist hann
ekki hafa geit það — eða að
minsta kosti hver afhenti hon-
um það og tók við því af hon-
um, því að sjálfur kveðst hann
ekki hafa sent það afgreiðslu
Varðar. En við yfirheyrsluna
kvaðst hann ekki muna neitt
um þetta. Ekki er þetta trúlegt,
og væri ekkert á móti að láta
hann staðfesta þetta með eiði.
Vörður hefir náð tilgangi sín-
um í þessu máli. Hans tilgangur
var sá einn, að fá sannanir fyrir
þvf, að austur þar hefir á óleyfi-
iegan hátt verið unnið á móti
honum. Blaðið kærir sig að
sönnu ekki um að krefjast þess,
að málinu verði haldið áfram,
en rjett er auðvitað, að skjala-
faisaii sá eða skjalafalsarar þeir,
sem hjer hafa veriö að verki,
fái vist f tugthúsi um nokkurra
ára skeið, ef i hann eða þá næst,
því að glæpamenn eru þeir af
versta tagi, sem víla ekki fyrir
sjer að falsa nöfn 16 manna.
Skjalafals hefir jafnan verið tal-
inn einhver hinn hættulegasti
og illkynjaðasti glæpur, sem við-
skiftalífinu stafar mikil hætta af.
Ekki er grunlaust um að sum-
slaðar annarsstaðar á iandinu
hafi svipað átt sjer stað og
þetta, en mjög er það óviða,
sem betur fer. Má vera, að það
Austfjarðafje, 12.29% af Norð-
landsfje og 15.9u/o af Suður-
landsfje. Framtíðar talning verð-
ur að sýna, hvort þetta er nokk-
uð nærri sanni, en helst þarf,
þegar næst verður talið, aðbæta
við talningarstað í Vík í Mýr-
dal og einhverjum sláturstað i
Norður-Múlasýslu. Líka verðnr
að telja netju-sulli, en út af
fyrir sig.
Alls var talið i 17424 kind-
um, og er það 3.2°/« af öllu fje
á landinu (1922 var sauðfje alls
550 þús.). Af þvi var 12.429/o
sollið.
Til þess að fá hugmynd um
hvar beri að skipa okkur, sam-
anborið við önnur sulla-Iönd,
með þeim betri eða verri, þá
þarf að bera saman sullatölur
okkar og annara sullalanda, en
samkvæmt þeim útlendu plögg-
um, sem jeg hefi, fæ jeg ekki
betur séð, en að þar sjeu allir
sullir, sem í skepnum finnast,
taldir, án greinarálits, hvort sem
um echinococcus eða cysticercus
er að ræða1. Eru þær tölur því
ekki sambærilegar við aðalút-
1) Að öðru leyli hefir talning
farið fra eins og hjá oss: að eins
talið 1 fullorðnu fje, pað sem hægt
var að sjá og þukla í fljótu bragöi.
verði betur rannsakað i kyrþey
og þá verður ekki lagður fingur
á milli, ef upp kemst.
Sá skaði, sem Verði hefir verið
gerður, með þvi að ná á þennan
lubbalega hált frá honum nokkr-
um kaupendum, skiftir engu i
þessu sambandi, því að kaup-
endur hans eru svo margir, að
þetta hefir alls engin áhrif á
fjárhag hans. Og i raun og veru
er það miklu meira virði fyrir
þetta blað, að svo hræddir eru
pólitískir andstæðingar þess við
áhrif Varðar, að þeir þora ekki
að láta samherja sína nje and-
stæðinga lesa hann. Hjá þessum
mönnum er ekki um að ræða
trúna á rjett málefni. Með þess-
ari aðferð lýsa þeir yfir eins
greinilega og veiða má ótrú
sinni á eigin málstað slnum.
þeir þora ekki að treysta sínum
málstað, nema þeir sjeu einir
til frásagnar. Og fyr má nú vera
hræðsla, en að svo langt sje
gengið, að ráðast í glæp, er
varðar margra ára tugthúsvist,
til þess að reyna að losna við
að blaðið sje lesið og keypt.
Enginn getur efast um, að
hjer hafi pólitískir andstæðingar
Varðar verið að verki, en hverjir
þeir hafi verið, skal ekki getum
að leitt hjer. Kunnugir menn á
þessum slóðum mynda sjer ef-
laust einhverja skoðun um, hver
eða hverjir glæpamennirnir sjeu.
Vissulega er hægt að rekja spor-
in nokkuð og ef til vill til hlítar,
en í þetta skifti verður ekki
nánar að því vikið.
Þetta mál, sem hjer hefir
verið frá skýrt, gefur annars
tilefni til ýmsra hugleiðinga,
meðal annars þeirra, að ekki
sýnist golt að skilja það, hvernig
kjósendur eiga að dæina rjett í
landsmálum, ef þeir lesa ekki
nema eitt flokksblað. Hitt er
skiljanlegt, að ýmsir Tímafor-
kólfar óski þess, að Vörður sje
sem óvíðast lesinn, því að hann
héfir stjakað heldur óvægilega
við ýmsum villukenningum og
komu á þessari talningu okkar.
En svo vili vel til, að Jónas
Kristjánsson læknir á Sauðár-
króki ljet líka telja netjasullina
(sjá skýrslu í Lbl.), og fundust
þar í alt að 31.5% alls slátur-
fjárins.
Sem vænta mátti, fóru oft
saman sullir í lifur (og lungum)
og netju, og tekur J. Kr. það
fram: »Allmargar kindur höfðu
sulli bæði í lungum og lifur og
netju, og koma þær því fram
sem tvær kindur, sem í raun og
veru eru ekki nema ein, — «er
því óhætt að gera ráð fyrir, að
alls hafi verið — (sje hlutfallið
milli cysticerus og echinococcus
svipuð um alt land, — og má
það teljast líklegt, —) c. 40%
af fjenu sollið (31.5°/o -f- mikl-
um hluta af 12,3°/o), og er
þelta mjög há tala, þótt ekki sje
hún alhæst. í Argentina (Cron-
well og Vegas) 40—60% sollin
(eftir Devé). í Mecklenbourg 33%
og Pommern 18°/o (Ostertag).
(Cit. eítir T. Devé: Les kyster
hydatiques 1905). 1 Tunis 40—
60°/o (mismunandi i hjeruðum)
og Frisfand 16—24%, í Nor-
mandi 0.59—1.12%. (Þetta er
tekið eftir F. Devé 1923.)1. Af
1) F. Devé (I Kystes bydatiques
rógburðarsögum Tlmans, enkjós-
endur, sem eru skyldir til að
reyna að mynda sjer rjetta
skoðun um landsmálin, verða
að kynna sjer þau frá báðum
hliðum. Og það er síður en svo,
að Vörður sje hræddur við þetta,
eins og þeir ýmsir Tímamenn-
irnir. Vörður er þess fullviss,
hvernig dómurinn muni falla
hjá meiri hluta kjósenda, ef
þeir kynna sjer rækilega báðar
hliðar málanua, og hann telur
sig því ekki eiga neitt á hættu,
þótt Tíminn, Alþbl. Verkam.,
Dagur og Skutull sjeu lesin á
hverju heimili, ef hin blöðin eru
einnig lesin.
Pað er full ástæða til þess
að vorkenna þeim vesalingi eða
vesalingum, sem fölsun þessa
hafa framkvæmt, því að haun
eða þeir eru svo djúpt sokknir,
að þeir veigra sjer ekki við að
fremja glæp, sem að landslögum
varðar margra ára tugthúsi.
Nærri má þó geta, hvort þeir
hinir sömu muni vlla fyrir sjer
að setja í umferð venjulegar
Gróusögur og annað slíkt.
Rógburði hrundið.
Ritstjóra Varðar hefur borist
svohljóðandi
»Athngasemd:
í 29. tölubl. Varðar, 11. júlf
s. 1., stendur grein með fyrir-
sögninni »Úr Skagafirði.« Þar má
lesa þessi orð: »Fundarmenn
undruðust mjög, er Jónas Jóns-
son sagði í ræðu sögu um það,
að þegar lækniskona, sem ný-
flutt er til Reykjavikur, kvaddi
vinkonur sínar á Rangárvöllum
i Hvolhreppi, hafi hún á ferð
sinni milli bæja, stundum orðið
að taka með sér kaffi, sykur og
kaffibrauð og gefa vinkonum
sínum til þess að þær gætu
aftur gefið henni »kaffi og með
því« Sagði hann sögu þessa sem
þessu sjest, að fá lönd taka okk-
ur fram í þessu.
Þólt engin hundaskoðun hafi
farið fram og ekki sje hægt að
segja neitt um bandormafjölda
í þeim, þá má ráða, að hlut-
fallið milli fjölda t. e. og t. m.
sje hið sama og þegar H. Krabhe
var hjer. Hann taldi einn hund
með t. e. móti þremur með t.
m. (28:71°/o) og J. Kr. telur
eina kind með echinococcus á
móti þrem með cystcercus tenui-
collis (11,7 : 31.5%). Petta bendir
að minsta kosti í þá ált, enda
engin likindi til að það hafi
breyst, þótt tænium fjölgi eða
en Normandie) getur þess, að A. B.
van Dinse í Rotterdam haldi þvi
fram, að sullaveikin hafl borist lil
meginlands Evrópu frá íslandi á
17.—18. öld, með hundum er þar-
lendir hvalfangarar hafl flutt með
sjer frá íslandi. — Jeg hefl nú spurt
prófessor Pál. E. Ólason um þetta,
og segir hann að á þeim öldum
hafi verið mikið um franska og
hollenska hvalveiðamenn hjer, er
jafnframt ráku mikla launverslun
við landsmenn. Má því vel vera að
þeir hafl flutt tæniusjúka hunda
með sjer af landi burt, eða skips-
hundar þeirra sjálfra náð i sulli i
landi eða um borð, því telja má
víst, að þeir hafl fengið sjer öðru-
hvoru kind hjá landsmönnum í
vöruskiftum.
merki um menningarástand þar
sem kaupfjelög væru ekki«.
Eg mun vera einasta læknis-
sonan, sem nýlega hefi flutt úr
Etangárvallasýslu til Reykjavíkur.
Ef þessi saga er rjett höíð eftir
Jónasi Jónssyni 1 Verði, getur
ekki annað verið en að hann
hafi hana eftir mjer, og að jeg
sje lækniskonan, sem varð að
taka með mjer kaffi, sykur og
kaffibrauð og gefa vinkonum
minum til þess að þær gætu
aftur gefið mjer »kaffi og með
því«. Par sem ekki verður um
það vilst, að mjer er lögð þessi
saga í munn, þá lýsi jeg því
yfir, að hún er ranglega höfð
eflir mjer, og þarafleiðandi raka-
laus ósannindi, því að mjer
hefir aldrei komið til hugar að
segja nokkrum manni nokkuð
þessu líkt.
Eg þykist að vísu vila, að
enginn muni trúa þessari sögu,
en þó þykir mjer rjettara að láta
þess getið, svo að ölLtvímæli
sjeu aftekin.
Jeg” þykist lika vita, að eng-
inu Hvolhreppingur hafi trúað
þvi, að eg væri upphafsmaður
sögu þessarar, enda sæti það
illa á mjer eftir 12 ára gott ná-
býli við !þá, að fara að gjöra
lítið úr menningarástandi þeirra.
Eftir minni þekkingu er það
síst verra þar"en í öðrum hrepp-
um sýslunnar, og það jafnvel
þeim sem fyrir mestum áhrifum
hafa orðið frá meuningarstraum-
um kaupfjelagsskaparins.
í framtíðinni vonast jeg svo
til þess, að Jónas Jónsson
noti mig aldrei sem agn á þá
pólitísku öngla, sem hann reynir
að renna ofan í landsmenn.
Morgunblaðið hefur tekið sögu
þessa eftir Veiði og vildi jeg
þvi biðja það um að birta
þessar línur.
P. t. Stykkishólmi.
Margrjet Lárusdótiir.
Til ritsjóra Varðar.«
fækki, sbr. það, sem fýr er sagt
um aðgang hunda að sullum1.
»Cave canem« segir E. J. Mc.
Donnel að ætti að vera motto
fyrir Ástraliu, og er golt að hafa
það hugfast, líka hjer á landi,
ef enn ganga þúsundir tæniu-
eggja niður af fjórða hverjum
íslenskuin hundi (svo komst H.
Krabbe að orði 1863), en þó
er svo, að fleira ber að varast
en hundana, því þótt þeir sjeu
uppspretta veikinnar, þá getur
verið lykkja á leið tæniöeggsins
frá þeim og í meltingarfæri
mannsins, þvi margt er ein-
kennilegt við sullsýking fólks.
[Nlöurlag].
1) Pegar um tæniusýkinga er aö
ræöa, þarf ekki aö taka tillit til
stórgripasulla, þvi aö þeir eru oft-
ast ófrjóir, en að eins miða við
sulli í sauöfje, sem næstum ætið
eru frjóir (80°/o — Devé).
Gjalddag-i
blaðsins var
1. júlí.
Hjörtur Snorrasori
alþingismaður
andaðist 1. þ. m. á heimili sínu,
Ainarholti í Borgarfirði. Bana-
mein hans var krabbamein. —
Pessa merka manns verður
nánar minst I næsta blaði.
Utan úr heimi,
Kaupdellur I Englandl. Undan-
farið hefir staðið á langvarandi
og örðugum samningum milli
vinnuveitenda og vinnuþiggjenda
i kolaframleiðslu á Englandi.
Það er af flestum viðurkent að
báöir aðilar hafi átt erfitt m$ð
að láta undan kröfum hins.
Verkamenn voru illa launaðir
en námureksturinn hefir hins
vegar borið sig með alversta
móti siðustu ár, enda hafa
fjölmargir námueigendur hætt
að láta vinna i námum sinum
svo að nú eru 17 —18% af ensk-
um kolanámumönnum atvinnu-
lausir, eða meir en fimm sinn-
um fleiri en í fyrra um þetta
leyti.
Ástæðurnar til þess að kola-
námureksturinn ber sig svo illa,
eru ýmsar. Kolaframleiðendur
eiga eifitt með að keppa við
erlenda keppinauta. í Bretlandi
vinna námamenn 7 stundir á
dag, i öðrum löndum 8. Auk
þess er þvi haldið fram, að
unnið sé úr námunum með
úreltum aðferðum, sem ekki
geti lengur svarað kostnaði.
Loks á allur enskur iðnaður
erfitt uppdráttar um þessar
mundir, vegna þess hve gengi
sterlingspundsins er hátt og
erfitt fyrir þjóðir með lægra
peningagengi að kaupa breskar
vörur. Sjest á þvi hve varasamt
er og hættulegt fyrir allan at-
vinnurekstur að peniugagengi
einstakra landa hækki örar en
þeirra þjóða annara sem þau
skifta við. Á Englandi eru nú
1% miljón atvinnulausra verka-
manna. En auðskilið er að
svo mikið gleypir breski iðnað-
urinn af koiaframleiðslu lands-
ins, að kreppa hans hlýtur að
hafa í för með sjer minni eftir-
spurn eftir kolum.
Niðurstaðan á öllum tilraun-
um stjórnarinnar til þess að
ráða fram úr vaudræðum kola-
framleiðslunnar varð sú, að
þingið samþykti tillögu hennar
um að veita námuiðnaðinum
ríkisstyrk, fyrst um sinn 10 mil-
jónir sterlingspunda, til þéss
hann gæti boðið verkamönnum
betri kjör. Jafnframt því verður
nú hafin rannsókn á reksturs-
fyrirkomulagi námanna, hvort
ekki megi taka upp nýjar og
betri aðferðir, sem geri námu-
reksturinn arðvænlegri.
Nýjustu símskeyti herma að
megn óánægja sje með þessi úr-
slit á Englandi, þar sem skatt-
gjaldendur verða í rauninni að
borga brúsann. Fremstur i fiokki
hinna óánægða er Llogd George,
sem ræðst allhvast á stjórnina
fyrir aðgerðir hennar. Jafnframt
krefst hann stórfeldra breytinga
á landbúnaði Breta. Bendir hann