Vörður - 07.08.1926, Blaðsíða 4

4
V Ö R Ð U R
j365tu sherry port-
víp eru frá firmariu
CONZÁLEZ 8YASS & Co.
Jerez & Oporto.
Biðjið ætíð um þau.
móðirin þurft að ná í námsmey
sína í skyndi, svo að hún geti
sem best orðið aðnjótandi hinn-
ar verklegu kennslu.
Þetta, sem hjer hefir verið sagt
og tekið fram, er fullrar athug-
unar vert, þegar litið er til þess,
hve ^rfitt muni fyrir stúlkurnar
að endurgreiða sinn mikla náms-
kostnað, með litlu ljelegu laun-
unum, sem núgildandi lög mæla
fyrir.
Enguin er kunnugra um það
en okkur ljósmæðrum, sem er-
uin kennarar skólans, fyrir hve
sárum vonbrigðum stúlkurnar
verða, þegar þær fara af þekk-
ingu að athuga málið. Þær, sem
hafa byrjað með glæstum von-
um og einlægum áhuga fyrir
starfinu, liggur við að láta hug-
fallast við að halda áfram, er
þær sjá hve mikið fje þær þurfa
sjálfar að leggja fram, — flestar
verða að taka það að láni, —
og með hverju á að borga? —
Einkum virtist mikið bera á
þessari sáru óánægju síðastlið-
inn vetur, eftir að fullsjeð var
hver afdrif launamálið fjekk á
Alþingi.
Það eru því vinsamleg tilmæli
frá stjórn Ljósmæðrafjel. ís-
Jands, til allra er kynnu að vita
um einhvern lilvonandi nem-
enda að benda henni á þessar
upplýsingar, því þær eru með
öllu hinar nauðsynlegustu.
Stjórnin.
Ásrún.
Ferðapistlar.
Eftir Stcin Emilsson.
I.
Lýsir af degi
því lyfta munu
bjargstyrk ástamögu
eyju vorri.
Lítfu upp á fjallstindinn, sem
er beint beint á móti bænum
þínum Ásrún, og hugsaðu um
sólbrendan mann og veðurbar-
inn, sitja þar með bók og blý-
ritil í hendi.
Enn er það sjaldgæft, að
menn ritfesti hugsanir sínar á
háfjöllum, en er stundir líða,
munu fleiri fara að dæmi hins
bergrúnafróða manns, er sækir
upp brattar brekkur, hvílir sig
á klettaþröm — heljarþröm
hugleysingjans —, sneiðir upp
þvergníptar girðingar, og litast
loks uin á efsta tindinum.
Viðsýnið eykur vitsku hans.
Hugsanir koma skyndilega að-
vífandi í tignarldæðum, rímað-
ar við dali og hliðar, blóm og
grænar grundir, ár og læki,
kletta og kalda jökla.
Hann sjer dökkgræna smá-
bletti í dölum. En þó kaldur
gustur leilci um tindinn, hugs-
ar hann furðu hlýtt til frænda
sinna, þeirra er rækta jörðina,
og lúta konungi þeim, er út-
hlutar verðskuldaðri uppskeru.'
----— Jeg stend á háum fjalls-
tindi og svipast um.
Brátt skyggir hafsbrún fyrir
sól, og bláhvolfið, guðvefur
náttúrunnar, sýnir hina feg-
urstu hverfiliti.
Mjer verður starsýnt á Snjó-
fellsjökul í þVílíkri umgjörð:
Draumfagt-ir litir leika um hann
— logar á hverri bungu.
Fótstallur jökulsins, grár og
stórhruflóttur tilsýndar, — og
berangurslegur þegar úrigt er
og gustmikið hið efra —, er í
kvöld vafinn blárauðum lýsandi
hjúpi.
Gil og lækjadrög eru barma-
full af blámóðu. Sunnanundir
Jökli er logn, en til sólaráttar
má líta gullhærðar bárur fylkja
liði og flýta sjer að landi. —
Ómur af þungum brimgný berst
til mín með storminum.
Þegar hins.tu sólargeislarnir
loguðu í augum mjer Ásrún,
sendi jeg þjer yfir fjöll og dali
hin fegurstu huldumál.
Jeg' sný heim á leið ljettur í
lund því fjallaburstirnar svip-
miklar og brúnaþungar horfa á
eftir mjer niður í dalinn.
Þegar jeg var lítill drengur
í foreldrahúsum, kom oft til
okkar gömul kona, Guðrún
blinda að nafni. Sagði hún
sögur í rökkrinu og man jeg
margar enn.
Eift kvöld sagði hún söguna
af smalanum með lýsigull í
hendi:
„Einu sinni var kóngur
og drotning í ríki. Áttu þau
eina dóttur, sem bæði var góð
og fögur. En hún gat ekki
grátið og átti því fjarska
bágt.
Vitringarnir sögðu kon-
ungi, að hún myndi ekki tár-
fella, fyr en hún fengi seúdi-
brjef, sem væri degi bjartara
og sólu varmara.
Kóngsdóttirin fjekk dag-
lega mörg brjef, en ekkert
þeirra var henni til skap-
Ijettis.
Loks fjekk hún hrjef einn
hjartan sumardag. Sólskinið
var óvenjulega hlýtt, en
kóngsdóttirin gat ekki grátið
af gleði, og átti því mjög
bágt.
En þegar hún las brjefið,
virtist henni einhver leggja
hönd á höfuð sjer, og hún
grjet skínandi tárum.
Ekki var brjefið frá rík-
um kóngssyni, heldur fátæk-
um smala í garshorni, — en
hrjefið hafði hann skrifað
með lýsigulli í hendi.“ —
Jeg hefi oft hugsað um
þessa sögu, en ekki varð mjer
ljóst fyr en á fullorðinsárum,
að það væri málið, — „innsigli
guðs á tungu þjóðanna“, —
sem gamla hlinda konan hefði
nefnt Iýsigull.------Ásrún, jeg
vildi óska að jeg hefði lýsigull
í hendi, því nú æfla jeg að gera
að þínu skapi, efna gamalt lof-
orð, og segja þjer frá ýmsu er
fyrir augu bar á ferð minni um
Snjófellsnes og Breiðafjörð.
1. BrimiIöVallahreppur.
Eins og þjer er kunnugt, fór
jeg vestur á Snæfellsnes til að
feta í fótspor Dr. Helga Pjeturs,
og^ kynnast bergrúnum þeim,
ér hann á sínum tíma fjekk
ráðið þar vestra.
Var ferðin mjer til mikillar
gleði, því hinar vitru athuganir
dr. Helga, vöktu eftirtekt mína
á mörgum alleinkennilegum
bergrúnum, og hepnaðist mjer
að ráða nokkrar á stuttum
tíma.
Sannast hjer enn, það sem
þeir fjelagar Jónas og Konráð
skrifuðu í Skírni fyrir tæpri
öld: i
„Andi hvers einstaks,
hversu vel sem hann er af
guði gjör, verður að engum
þrifnaði, nema hann njóti
annara að og taki birtu af
hugum annara“.-------------
— Þá er nú þar til að taka,
að jeg kom með Esju að Ingj-
aldssandi 27. maí árla dags.
Það var austan svelgjandi, og
órólegt við skipsfjöl. Þó varð
skipið afgreitt, — en það mun
ekki hafa verið í fyrsta sinni,
að Sandmenn þurftu að róa
snertiróður til að ná landi.
Á Sandi fjekk jeg morgun-
hressingu og lagði svo af stað
gangandi inn til Ólafsvíkur.
Þegar jeg kom inn fyrir Ingj-
aldshól, varð ‘mjer starsýnt á
samanhrundar gryfjur í sand-
inum. Svo sagði mjer bóndinn
á Ingjaldshóli, er jeg fann að
máli, að mótekja væri góð und-
ir sandinum, 7—8 skóflustung-
ur, en sandruðningur væri meir
en mannhæð. Sandur þessi, er
nú þekur fornengjar, hefir fok-
ið með austanstormum frá sjó
og yfir Harðakamb.
Þegar jeg kom inn undir Ól-
afsvíkurenni, hrikalegt og ein-
kennilegt þursabergsfjall, fann
jeg í fjörunni ljómandi fallega.
brimsorfna gabbróhnullunga, —
en eins og þú veist, Ásrún, er
islenskt gabbró sú bergtegund,
er enn þá hefir verið minstur
gaumur gefinn, þó göfugust sje.
Jeg klifraði upp um alt Enni,
bjóst jafnvel við að finna gabb-
róhnullunga í þursaberginu, —
en svo varð ekki. Hjelt jeg síð*
an leiðar minnar inn í Ólafs-
vík, heimsóttti HaJldór lækni
Steinsson og hafði af honum
góðar viðtökur.
Jeg gat ekki gleymt gabbró-
hnullungunum. Þótti mjer ólík-
logt sökum fjarlægðar, að þeir
væru lir gabbrófjölluift dr.
Helga, Þórgeirsfellshyrnum og
Lýsuhyrnu. En þegar jeg
fann samskonar hnullunga í
þursabergi undir sjávarleirlagi
með skeljum í Hrcifnabjörgunum
upp af Ólafsvík, þá hló mjer
hugur í brjósti, hugsaði jeg til
þín, Ásrún, og óskaði, að þú
gætir tekið þátt í gleði minni.
Mjer dvaldist talsvert í Hrafna-
björgum á 100 m. hæð yfir sjáv-
aríleti. Safnaði jeg tálsverðu af
skeljum, tók þrjár myndir af
Tvífossagili, og ritfasti í ferða-
hók mína hinar skrítnustu skýr-
ingarmýndir af þessum hömr-
um.
Duldist mjer ekki, er jeg
líkti þeim við þverskurðarmynd
dr. Helga af Máfahlíð, að jeg
væri nú kominn yfir landamær-
in og í ríki hans.
Virtist mjer nú ráð mitt
vænkast, því landvættir Helga
hvísluðu að mjer leyndarmál-
um, sögðu mjer til vegar, og
satt að segja bjóst jeg við á
hverri stund, að sjá í gegn um
holt og hæðir.
Fylgdi jeg nú leirlaginu inn
fyrir Bugsmúla, og blasti þá
við mjer hlýleg Fróðársveitin;
en jeg fjekk brátt annað til at-
hugunar en engjafegurð, því
þegar jeg kom að Bugsgili, varð
jeg þess var, að skeljarnar
vorn horfnar úr leirlaginu, en
um það alt lwisluðust smáar,
vel tærar silfurbergsæðqr.
Myndbreyting kolsúra kalks-
ins er þarna deginum ljósari.
— Ritfesti jeg vandlega athug-
un þessa og skýringarmyndir í
feðabók mína, handljek talsvert
myndavjelina, og hjelt áfram
þakklátur landvættum og sigri
hrósandi. —
Að vestan verðu við Arnar-
hól (jörðin er í eyði!), eru
grjóthólar miklir, og eru i
þeim — auk blágrýtis —, bæði
líparit- og gabbi'óhnullungar.
Skýra bautasteinar þessir
ljóst frá afreksverkum Jökuls,
þá er hann var í jötunmóði,
reif niður fjöll til grunna og
ruddi Fróðárdalinn.
Líparítgangar koma viða í
ljós í Fróðárgilinu, upp af
Klettakoti og Brimilsvöllum, —
en vita máttu, Ásrún, að þessir
líparítgangar eru neðanjarðar-
gos, er ekki gátu brotist upp
til yfirborðsins. — Líparítið
storknaði á leiðinni, og komst
löngu síðar út í birtuna.
— Meðan jeg var á gangi
austur að Máfahlíð og Búlands-
höfða, sem takmarkar Brimils-
vallarhrepp að austan, rifjuð-
ust upp fyrir mjer helstu at-
riði Eyrbyggju. Er leitt að vita
til þess, að káþólskir ofstækis-
trúarmenn skuli á sínum tíma
hafa afskræmt svo hina stór-
merku viðburði, er gerðust í
þessari sveit, að þeir þyki nú
ótrúlega hlægilegir. — En það
mun sannast, að áður en langt
um líður, munu enn gerast um
þessar slóðir allmerkileg tíð-
indi. —
— Búlandshöfði er víðfrægur
orðinn vegna skelja þeirra, er
dr. fann þar fyrir rúmum 20
árum á 140 m. hæð. Sá fundur
varpaði óvenjulega mikilli birtu
yfir islenska jarðfræði.
Máfahlíðarmegin við Þræla-
skriðu, sm er utan í höfðanum,
koma í Ijós, fyrir neðan kletta
í sjó, þrír stórir blágrýtisgang-
ar; geisla þeir út frá miðdepli,
V Ö R Ð U R
kemur út á laugardögum.
Ritstjórinn:
Kristján Albertson, Túngötu 18.
Sími: 1961.
Afgreiðslan:
Laufásveg 25.
Opin 5—7 síðdegis. — Sími 1432.
V e r ð: 8 kr. árg.
Gjalddagi 1. júlí.
-I-
I
Síra
Eggert Pálsson,
alþingismaður
á Breiðabólsstað andaðist í gær
í Khöfn eftir langvinna van-
heilsu. Þessa þjóðkunna merkis-
manns verður nánar getið í
næsta blaði.
sem falinn er undir miðri
höfðahlíðinni. Munu gangar
þessir verða allfrægir, og mynd-
ir af þeim birtast í erlendum
jarðfræðiritum.
Máfahlíðin, sem er vestur-
hlið höfðans, er mjög eftirtekt-
arverð fyrir unga jarðfræðinga,
og skilningsraun nokkur. Inst í
hlíðinni neðanverðri, er stór
bleikrauð líparítshella. Hefur
eldri jarðfræðingum orðið star-
sýnt á þetta líparít sökum þess
hve stórkornótt það er. — ■*—
-----Það hallar degi, og jeg
sný heim á leið til Ólafsvíkur.
— Þrátt fyrir viðburðaríkan og
blessaðan sólskinsdag, er jeg
dapur í lund.
Jeg geng yfir víðlend tún-
stæði og mosavaxin auðæfi. Jeg
hugsa um íslenskan landhúnað,
þessa niðurbældu og misskildu
atvinnugrein, sem í þúsund ár
hefir haldið lifi í merkum ætt-
stuðli.
Jeg stansa við Fróðártúnið.
Dauðaþögn grúfir yfir góðri
jörð. — Hvar er heimilisfólkið?
Hvar eru börnin? Hvar eru
skepnur í haga? -------
Ásrún, þú sltilur mig. En sætir
þú við hlið mjer þessa kvöld-
stund, gæti jeg sagt þjer hvers-
vegna íslensk þjóð hefir getað
varðveitt söngeyra sitt og brag-
eyra og fegurðarlund i þúsund
ár.
(Frh.)
Sveinn Björnsson sendiherra
kom til Kaupmannahafnar á
mánudaginn ásamt fjölskyldu
sinni. Til bráðabirgða hefir hann
fengið sjer aðsetur i skemtibú-
stað Jóns Krabbe, stjórnárfull-
trúa.
Blöðin í Khöfn flytja greinir
um Svein Björnsson og birta
samtöl við hann, og fagna þvi
hjartanlega að hann skuli kom-
inn aftur.
Prentsmiðjan Gutenberg.