Vörður - 16.07.1927, Blaðsíða 1

V. ár.
Reyhjavík 1«. JÚJÍ 1927.
29. bSað.
Stresemann í Osló.
Utanríkisráðherran þýski dr.
Kosningarnar.
Stresemann, var fyrir skemstu
í Osló lil þess að þakka fyrir
í'riðarverðlaun Nobels, scm hon-
um voru veitt í vetur ásamt
Briand og Chamberlain, í við-
urkenningarskyni fyrir það
skref i friðaráttina sem stigið
var með Locarno-samningnum.
Eins og kunnugt er úlhlutar
nefnd, kosin af norska stór-
þinginu, friðarverðlaununum,
— en Nobelsverðlaunum fyrir
vísinda- og bókmentastörf er
úthlutað i Stockhohn. Meðan
ísland og stórveldin.
Frá Khöfn er símað 14. þ.
m., að hið kunna frakkneska
hlað Le Temps hafi gert ís-
landsferð þýska sendiherrans
að uintalsefni í samhandi við
íslensk stjórnmál. Hyggur blað-
ið, að íslandsferð sendiherrans
standi i sambandi við skiln-
aðarkröfur íslendinga og gisk-
ar á, að Þjóðverjar hafi trygt
sjer yfirráðin yfir náttúruauð-
æfum íslands. Blöðin í Þýska-
Vér höfum áður hirt skeyti
um vatnavextina og snjóflóð-
ið i Rjúkan í Noregi. Bærinn
stendur undir fjalli og hófst
flóðið með því að 30 nýir læk-
ir ruddust niður hlíðar þess
Stresemann dvaldist i Oslo
flutti hann fyrirlestur í hátíða-
sal háskólans um gildi Locarno-
samningsins sem tryggingu fyr-
ir friðsamlegri samhúð Þjóð-
verja, Frakka og Breta.
Myndin yfir þessum linum
var tekin á járnbrautarstöðinni
i Oslo við komu Stresemanns.
Á myndinni sjást, frá vinstri
til hægri: Stresemann, Lykke,
forsætisráðherra Norðmanna og
dr. Ahomberg, sendiherra Þjóð-
verja í Oslo.
landi hafa þegar andmælt og
stendur í þeim, að skilnaður
hafi lengi verið á stefnuskrá
bændaflokksins íslenska. Enn-
fremur benda þau á, að ætla
megi, að Englendingar muni
seilast til forráða yfir íslandi.
Flotamálaráðstefnan.
Frá Khöfn er símað 9. júlí:
Símað er frá Genf, að menn
búist við því, að árangur af
flotamálaráðstefnunni verði lít-
og streymdu um götur bæj-
arins. — Það kvað við í lofti
af grjóthruni og vatnsniði. Fölk
flúði úr húsum og hraktist um
á víðavangi heila nótt. Meðan
vatnstraumurinn niður fjallið
' I
ill eða enginn, vegna ágrein-
ings uin beitiskipin.
Frá Khöfn er símað 12.
júlí að Bretar sjeu fúsir
til þess að fallast á, að
Bandaríkin hafi jafn-öflugan
flota og Bretaveldi, en verði
að krefjast þess, að þöim
sje heimilt að hafa 500 þús.
smálesta beitiskipaflota, vegna
víðáttu Bretaveldis. Bandaríkin
leggja það hins vegar til, að
ekkert stórveldanna megi hafa
stærri beitiskipaflota en 400
þús. smálesta. Vonir manna um,
að samkomulag náist á Genf-
fundinum, eru næsta litlar. En
stjórnir Bandaríkjanna og Bret-
Iands eiga nú í samningum um
málið.
Kína.
Frá Khöfn er símað 8. júlí:
Suðurherinn kínverski nálgast
bæina Tsingtau og Tsinan. Jap-
anar sendá herlið til þess að
vernda járnbrautina milli bæj-
anna. Útlendingar flytja frá
Peking, því þeir óttast, að svo
kunni að fara fyrr en varir, að
borgin falli í hendur Suður-
hersins.
(Tsinan er höfuðstaðurinn í
Shantunghjeraði, ibúatala að
sögn 300.000. Borg þessi stend-
ur við Hoangho, um 200 kílóm.
frá mynni þeirrar ár. Tsinan er
mikil verslunarborg).
Vatnavextir.
Frá Khöfn er símað 10. júlí:
Fádæma vatnavextir eru í Sach-
sen, einkum í Elben-fljóti. Er
vatnsflóð milcið i bæjunum,
fjöldi húsa hrunið og eru mörg
þorp gereyðilögð. Skaðinn af
völdum flóðsins skiftir miljón-
um. Iiingað til hefir frést um
að 150 menn hafi farist. Svæð-
ið, þar sem flóðið hefir valdið
mestuin usla er fjölsótt ferða-
mannasvæði.
(Elben er eitt af stærstu
fljótum í Þýskalandi, 1165
kílóm. á lengd).
Frá Khöfn er síinað 11. júli:
Ástandið á flóðasvæðinu í Sacli-
sen er mjög slæmt. Hefir þeg-
ar borið á matvælaskorti víða.
Alla hjálp er mjög örðugt að
veita vegna þess að samgöng-
ur hafa tepst. Stórtjón hefir
orðið á ökrum og búpeningur
druknað.
var sem mestur, hljóp 50 metr.
breið snjóskriða úr bjarginu á
bæinn. 6 menn fórust og fjöldi
húsa hrundi eða stórskemdist.
Á myndinni sjest 3 hæða hiis
sem skriðan feldi.
Þegar þetta er skrifað, hef-
ir frjest um kosningar í 27
þingsæti, en ófrjett um 9. Kosn-
ingu hafa náð 11 íhaldsmenn,
10 Framsóknarmenn, 4 jafn-
aðarmenn, 1 frjálslyndur (Sig.
Eggerz) og 1 utan flokka
(Gunnar Sigurðsson). íhalds-
menn hafa tapað 4 þingsætum
(á ísafirði og Akureyri, í Norð-
ur-MúlasýsIu og Vestur-Skafta-
fellssýslu), en ekkert unnið.
Framsókn hefir tapað 2 þing-
sætum (í Dölum og á Rangái'-
völlum) og unnið 2 (í Norður-
Mújasýslu og Vestur-Skafta-
fellssýslu). Jafnaðarmenn hafa
engu sæti tapað en unnið 3 (í
Reykjavik, á Akureyri og ísa-
firði). Frjálslyndir hafa tapað
einu sæti (í Reykjavík) og
unnið eitt (i Dölum). Einn
flokksleysingi hefir komist að
á kostnað Framsóknar.
Það er þegar fyrirsjáanlegt,
að stjórnarskifti verða afleið-
ing þessara kosningaúrslita.
Það er óhugsandi að íhalds-
flokkurinn vinni 4 sæti í þeirn
kjördæmum, sem enn hafa ekki
verið talin atkvæði i, í stað
þeirra sem hann hefir mist. Ef
flokkurinn heldur þeim af þess-
um kjördæmum, sein hann áð-
ur átti (Borgarfjarðarsýslu,
Barðastrandasýslu og Vestur-
Húnavatnssýslu), þá hefir hann
17 þingmenn á næsta þingi, 14
þjóðkjörna og 3 landkjörna.
Vjer munum síðar gera upp
kjósendafylgi flokkanna, þegar
frjest hefir um úrslit i öllum
kjördæmum. Þó skal hent á það,
Jarðskjálftar.
Frá Khöfn er símað 13. jiilí:
Miklir jarðskjálftar hafa orðið
á Gyðingalandi. Menn hafa far-
ist hundruðum sarnan og
fjöldi húsa hrunið. Ýmsar stór-
byggingar í Jerúsalem, hebreski
háskólinn og kirkjan yfir gröf-
inni helgu hafi skemst mikið
og Jeríkómúrarnir hrunið.
Dorothea Spinney,
nafnkunn ensk leikkona ljek
í Iðnó á fimtudaginn hinn
fræga sorgarleik Euripides „Al-
kestis“. Leiksviðið var tjald-
að dúkum, leikkonan klædd
grískum búningi. Hún skýrði
fyrst efni leiksins í höfuðdrátt-
um og ljek hann síðan ein, —
hvert hlutverk og ltórið líka.
Þessi lireska leikkona er virtuos
göfugasta tegundar, hæfileikar
hennar óskeiltulir og aðdáan-
lega fjölbreytilegir, tign og feg-
urð yfir öllunr leik hennar. Öll
Iilutverkin urðu sönn og lifandi
í meðferð hennar. Hinn gamli
gríski sorgarleikur snart með
þvi valdi og þeim töfrum, sem
býr í allri list eilífs eðlis, og
var þó um leið svo fiarlægur,
óendanlega fjarlægur nútíman-
um, — í senn hrifandi lýsing
djúpra mannlegra tilfinninga og
lífsmynd frá löngu liðnum
að íhaldsflokknum hafa nú ver-
ið talin hátt á 12. þús. at-
kvæði, jafnaðarmönnum liðlega
5 þús. og Framsókn lítið eilt
minna, frjálslynda flokknum
liðl. 1500. Gallar hinnar úreltu
kjördæmaskipunar koma glöggt
í Ijós við þessar kosningar.
305 Dalamenn senda Sig. Egg-
erz á þing, 1158 Reykvíkingar
gátu ekki komið Jak. Möller á
þing. 307 Austur-Skaftfellingar
og 379 Vestur-Skaftfellingar
senda lil samans tvo menn á
þing — 3550 Reyltvíkingar
koma jafnraörgum fulltrúum
að.
Enda þótt þau kosningaúr-
slit, sem nú eru kunn, sýni
glögt að íhaldsflokkurinn á
stórum meira fylgi með þjóð-
inni, en Framsókn, þá er það
nú þegar víst, að flokkur Jón-
asar frá Hriflu tekur við völd-
i
um. Sennilega verður hin nýja
stjórn einlitt Framsóknar-ráðu-
neyti. Að minsta kosti höfum
vjer bestu heimild fyrir því, að
jafnaðannenn munu ekki hugsa
til þess að skipa í neitt ráð-
herrasætið úr sinum flokki,
þótt þeim verði gefinn kostur
á því. Hins vegar virðist eng'-
ar horfur á þvi, að Framsókn
geti mynuað stjórn, án þess að
tryggja sjer stuðning Jafnaðar-
manna.
Frekari hugleiðingar um
| kosningarnar og áhrif þeirra
látum vjer bíða uns kunn
verða úrslitin í öllum kjördæm-
um.
timum, gamalli, hárri menn-
ingu, sem er horfin. Hver hreyf-
ing og hver stelling leikkon-
unnar sór sig í ætt við hina
tignu höggmýndalist Grikkja
— Hellas varð lifandi fyrir
sjónum vorum. Vafalaust hef-
ir aldrei sjest göfugri leiklist á
Islandi.
Húsið var næstum tómt —
3—4 bekkir setnir. Mentafólk
höfuðstaðarins mun hafa verið
í Bíó að horfa á „Fyrirmynd
að eins“, ameriska mynd, sem
auglýsingarnar segja að sje
„mjög falleg, átakanleg cg efn-
isrik“.
Pjetur Jónsson
óperusöngvari er nýkominn
til landsins — eftir að hafa
ekki látið sjá sig hjer í 6 ár.
Hann er nú höfuð-tenórsöngv-
ari óperunnar í Bremen, syngur
þar hvert hlutverkið öðru
vandameira og er löngu viður-
kendur að vera í tölu hinna
fremstu óperusöngvara í Þýska-
landi. Hann ljet fyrst til sín
heyra i Nýja Bíó á miðviku-
daginn, og er skemst af að
segja, að hann söng eins og
hest heyrist sungið á ónerum
Nórðurálfunnar. Áheyrendur
fögnuðu honum af þeim inni-
leik og þeirri hrifning, sem hinn
mikli söngvari átti rjett á.