Menntamál - 01.01.1933, Blaðsíða 15

MENNTAMÁL
15
grundvöllur undir ])að starf, sem eg tel aÖ barnaskólarnir eigi
að inna af hendi í þágu móðurmálsins, með það mark fyrir
augum, að fá börnin til að kynnast af lestri sagnanna fram-
setningu og orðavali höfundanna, og auðgast að orðaforða og
stilgáfu. Aðferð sú, sem eg vildi vekja athygli á, er þessi:
Síðustu tvo veturna, sem börnin eru í skólanum, hefi eg sett
á stundatöflu þeirra 1—2 tíma á viku, allan veturinn, „sögð
saga“. í þessum tímum hefi eg svo valið mér, strax að haust-
inu, einhverjar tvær af merkustu íslendingasögunum, og sagt
þær smátt og smátt, sem næst orðréttar. Hvaða sögur mað-
ur velur, fer nokkuð eftir héruðum og staðháttum, en hér í
Stykkishólmi hefi eg oftast valið Eyrbyggju, Laxdælu, Grettis-
sögu, Gísla sögu Súrssonar, Gunnlaugs sögu ormstungu, liárð-
ar sögu Snæfellsáss, og ennfremur Njálu og Egilssögu, ef börn-
in hafa verið vel þroskuð. Hefi eg venjulega komist yfir tvær
stórar sögur og eitthvað af smærri sögunum, á einum vetri.
Eg hefi haft þá aðferð, að búa mig rækilega undir tímana, en
hafa þó jafnan bókina á borðinu hjá mér, og reyna að segja
söguna sem næst orðrétta. Les þá og oft upp skiljanlegar vís-
ur og snjallar lýsingar á söguhetjunum. Hefi eg oft haft
tvær deildir elstu barnanna saman i þessum tímum, og oft
verið þröngt i sætum, en thnarnir þó verið þeir hljóðlátustu
og liestu i skólanum. Börnin heita allri sinni eftirtekt og at-
hygli og auðgast að clómgreind og orðaforða, en ])að, sem mest
er um vert, þau fá löngun til þess að lesa ]iessar sögur sjálf
og þá drekka þau ósjálfrátt í sig stílþrótt fornmanna. Mörg
börnin, en þó einkum drengirnir, hafa haft það að reglu, að
lesa jafnóðum þær sögurnar, sem eg hefi sagt, og þá oftast
lesið fyrirfram þann kafla, sem eg hefi ætlað að segja frá,
og ])ó eg geti ekki sýnt það með skýrslum eða tölum, ])á er
eg þess fullviss, að þau börnin, sem sjálf lesa sögurnar, eiga
ekki eins erfitt með stílgerð, eru auðugri að orðavali og kunna
lietur að forma setningar, og þarf í þeim stílum minna að strika
út af voða, voðalcga, afskaplcga, og öðrum nýyrðum hins dag-
lega máls þeirra. f sambandi við umræður um efni sögunn-