Bjarmi - 15.02.1910, Side 4

28
15.1 A R M I
manna lærðastur. Hún var Iíka hið
mesta valkvendi.
Þó að Arngrimur væri Iöngum. á
Hólum með byskupi, á þessu missir-
um, þá bjó hann þó jafnan á Mel-
stað. Sagnaritarar segja, að hann
hann haíi hvorki verið búmaður né
gróðamaður; en ekki er það sagl
honuin (il ámælis, heldur þverl á
móti.
Um þessar mundir tekur Arngrím-
ur til ritstarfa þeirra, sem hann er
svo frægur af, og er þá ekki lítilvirk-
ur, því að »í engu var liann meðal-
maður«. En jafnframt varð hann að
taka að sér ýmisleg vandasöm störf,
sem snertu byskupsdæmið, því heilsu
byskups tók mjög að hnigna undir
aldamótin 1600.
En það sem bakaði lionum þó
mest eríiðið og áliyggjuna voru deil-
ur þær, er liann lilaut að taka þátt
í með Guðbrandi byskupi frænda sín-
um, einkum út af sakargiftum þeim,
sem Gottskálk Nikulásson byskup
hafði borið á Jón lögmann Sigmunds-
son, æltföður þeirra. Arngrímur kem-
ur fyrst fram í þeim málum opinber-
lega á alþingi 1590, og þá var ten-
ingunum kastað (sbr. Morðbréfabækl-
ing Guðbrandar byskups).
Hér verður nú eigi nánar sagt frá
þeim málaferlum; en gelið skal þess,
að lögmaður, Jón Jónsson, harðsnún-
asti óvinur byskups, lagðist á móli
honurn og hafði borið mikinn róg
fyrir konunginn um byskup og klerka;
reyndi Arngrímur að bera það í móti
er hann mátti, cn þá vildi svo illa
til, að stjórnarráðið kvaddi Jóliann
Bocholt höfuðsmann tilvitnis og lagðist
liann þá líka móti Arngrími, svo hann
fékk engu áorkað. Málum þessum lauk
með því, að byskup galt fésekl mikla
(1000 dali), en óvinir byskups hötuð-
ust við Arngrím af því, að liann var
jafnan skjaldsveinn og aðstoðarmað-
ur byskups í málunum.
Voru rit Arngríms því eigi látin
njóta sannrnælis né viðurkenningar
lengi framan af.
Byskup kvartar yfir því á einum
stað, að það falli sér þyngst af öllu,
að Arngrímur verði saklaus að þola
ill fyrir það citt, að liann veiti sér
aðstoð í málum sínum.
Arið 1624, á 3. í hvítasunnu, misti
byskup algjörlega heilsuna og varð
kararmaður upp frá því. Holgeir
Rosenlcranz liöfuðsmaður skipar þá
Arngrím með bréfi (2. júlí) yfir bysk-
upsdæmið, meðan byskup lifði, með
fullri ábyrgð á öllu því, sem byskups-
dæmið snerti. Arngrímur gegndi vara-
byskupsembællinu trúlega þau þrjú
ár, sem byskup lifði og vígði meðal
annars 6 presta.
Þegar Guðbrandur byskup dó(1627),
bélt Arngríinur yfir honum hjartnæma
ræðu; lét hann prenta hana á sinn
kostnað í Hamborg (1630),ásamt Ijóði
á latínu, því lionum var sýnt um
versagerð á því máli.
Sama sumarið sem byskup dó, var
lialdin fjölmenn prestastefna á Flugu-
mýri í Skagafirði og stofnað til bysk-
upskosningar. Töldu þá allir víst að
Arngrímur yrði kosinn til byskups í
einu hljóði, enda myndi enginn við
hann keppa. En þegar lil kom, færð-
ist hann undan þeim vanda fastlega,
og taldi sér ýmislegl til afsökunar.
Sneru þá prestarnir samstundis við
blaðinu og kusu Þorlák Skúlason,
dótturson Guðbrands byskups, þá
ungan að aldri, í einu hljóði.
Margt hefir verið rætt um þessa
kosningu. Þess er getið til, að Norð-
lendingum hafi þótt Arngrímur ráð-
ríkur, meðan hann gegndi varabysk-
upsembættinu og þótt sem hann mundi
vilja einn öllu ráða, er hann væri
seztur í svo mikil völd og liafi því
i