Bjarmi - 01.08.1915, Blaðsíða 7

B JARMI
119
skömmu gripið til þeirra úrræða.
En »trúmál« geta haft í för með sér
þá vanrœkslu á embættisskyldu eða
brol á embættisskyldu, sem almenn
lög ná til og dómstólar geta felt úr-
skurð um. Hér skal ekki neitt út í
það farið, á hvern bátt landstjórn
álítur réttast, að gæta skyldu sinnar
i bverju einstöku lilfelli.
En komi það fyrir, að kennarar
rækju hnífinn í »sjálft bjartablað«
kenslugreinar sinnar með yfirlögðu
ráði og kosti opinberlega kapps um,
að svifla alla menn notkun þess
»hjartablaðs«, þá gæti ekki almenn-
ingur talið hann lengur hæfan kenn-
ara í þeirri námsgrein, þótt land-
stjórn hreyfði sig ekki.
Tökum dæmi: Þótt rotvörnin (Anti-
septik) sé ekki meira en um 50 ára
gömul, má hún þó án efa teljast nú
á tímum »sjálft hjartablað« læknis-
fræðinnar; það er trú fjölda manna,
bæði lækna og annara, er þeir þ)’kj-
ast bafa fulla reynslu-sönnun fyrir,
að rækilega notuð rotvarnarmeðöl og
rotvarnaraðferð aftri kvölum og dauða
fjölda manna árlega; sé yfir höfuð
eitt hið bezla og nauðsynlegasta hjálp-
armeðal læknanna; sé i stuttu máli
»sjálft hjartablað« hennar. Mundi nú
sá maður lengur teljast hæfur kennari
læknaefna háskólans, er ræki hnífinn
i þetta »lijartablað« með yfirlögðu
ráði, og kostaði opinberlega kapps
um, að svipta alla menn notkun þessa
»hjartablaðs«, og innprentaði þeim af
öllutn mætti, að þessi aðferð væri
misskilningur, fáfræði og heimska og
ætti alls ekki að nota né treysta?
Vafalaust ekki.
Menn kunna að segja: Enginn á
að kenna öðrum annað en það, sem
hann trúir sjálfur, eða þá: enginn er
skyldugur til, að kenna annað en það,
sem samvizka lians segir honurn að
rétt sé.
Því skal svarað, að þelta geti verið
rétt. En komi það fyrir í lífinu, að
skylduverk og sannfæring og samvizka
lendi í satnræmi, þá er eina heiðar-
lega ráðið fyrir samvizkunæma menn,
að losa sig við skylduverkin. Hitt
úrræðið, að iratnkvæma ekki skyldu-
verkin eða framkvæma þau eftir eigin
geðþótta og öðruvísi en maðurinn hefir
að sér tekið að vinna þau, það er
vafalaust skyldubrot. Og sé skyldu-
hrolið svo alvarlegt, að ræða sé um
»sjálft hjarlablaðið«, og maðurinn sé
sér alls þessa fyllilega meðvitandi, og
»viti hver ábyrgð fylgir orðum sínum«
— en haldi þó áfram, eins og ekkert
sé að, það ber ekki vott unt nœma
áfryrí/dar-lilfinningu, — virðist hera
fremur vott um þær vonir, að hann
verði ekki kraiintt reikningsskapar af
einhverjum ástæðum.
En hér ú landi er trúarbragðafrelsi,
segja menn.
Alveg rétl. Hver má sjálfur hafa
þá trú, sem hann vill.
En landstjórnin heíir ekki fengið
frá löggjafarvaldinu peninga, til að
launa með neina aðra kennara í guð-
fræðisdeild liáskólans, en þá, sem
kenna prestaefnum þjóðkyrkjunnar
ltina evattgelisk lútersku þjóðkyrkju-
trú. Þessir kennarar hafa auðvitað
trúarbragðafrelsi, en þeir liafa ekki
kenslufrelsi, meðan þeir halda þessu
starii; þeir eru svo lengi, sem þeir
eru kennarar, bundnir við að kenna
evangelisk-lúterska trú, undirbúa
prestaefni til að verða hæfa sálu-
sorgara þjóðkyrkju-maima.
Þennan kensluramma hefir land-
sljórnin afhent þeim með embættis-
bréfinu, þessa byggingar-teikningu, og
eftir henni eiga þeir að fara. Þeir
hafa ekkert umboð fengið til að breyta
teikningunni, allra sízt, að fella úr
lienni máttarviðina (»sjálft lijarta-
hlaðið«), eflir eigin geðþótta.