Bjarmi - 15.07.1936, Blaðsíða 2

54
B J A R M I
Samviima — óheilbr igdi ?
Eitt af því, sem einkennir
trúmálalíf nútímans, er hin
stórfellda tilraun, sem gerð er
til þess a,ð koma á sem allra víð-
tækastri samvinnu milli allra
þeirra, sem a.n dlegum málum
sinna. í sjál.fu sér er hugsunin
eðlileg, því sameining er öflugri
en sundru,ng, En eins verður ao
gæta, og þa*ð er, að undir yfir-
skini }oessa,rar samvinnu, aö
sameiginl.egri ver nd gegn hreinv,
guðleysi, hefir slyngum en elsku-
legum trúmálaspekingum tekizt,
að mynda sér eitt hið bezta
vopn, sem hægt er að hugsa sér,
til stórfelldrar trúarbragðasam-
bræðslu.
Herópið um .samvinnui, sem nú
er látlaust látið klingja í eyr-
um manns, er ekki eins saklaust
og dátið er í veðri vaka. I því
liggu.r tilraun frjálslyndu stefn-
anna, sem ekki tókst að ná tak-
marki sínu með snöggu, áhlaupi,
tiJ. þess að fá vilja sínum fram-
gengt og þurka burtu þau
greinamörk, sem verið hafa,
Leiðin er auðvitað aðeins ein, og
hún er sú, að fá alla til þess að
sameinast um það, að láta kenn-
ingar þær, sem einkennt hafa
stefnurnar, l.iggja á milli hluta
en sa.meinast heldujr um það,
sem talið er hið stærsta, nefni-
Jega að verja Guð og- guðstrú,
og hamla u,pp á móti vaxandi
siðleysi.
Öneitanlega er dálítið ein-
kennilegt við þetta heróp, Því
er lostið upp á mjög svo hent-
ugum tíma, þegar átökin milli
hreinnar efnishyggju, og mis-
munandi andleg-ra, eða, and-
Ipusra liífsskoðana, harðna svo,
að efnishyggjan hlífir ekki einu
sinni sínum skyldustu skoðana-
systrum, sem þó ,hafa barizt
dyggifega með henni gegn kenn-
ingunium um opinberun Gucte í
orði hans og eingetnu,m syni,
hvaó þá jDeim þi'öngsýnu. Frjáls-
lyndu stefnurnar, h/ver fyrir sig,
finna sinn eiginn vanmátt til
þess að standa gegn þeirri mót-
spyrnu, sem trúajrlíf almennt
verður fyrir af hálfu efnis-
hyggjunnay, og sjá sér því ekki
annað ráð vænna, en að reyna
að binda saman sem flestar trú-
arskoðanir, í voni um, að því
hærri sem höfðatalan er í fylk-
ingunni, muni andlegum málum
sýnd meiri vægð af hálfu heims-
ins, og gefin meiri gaumur.
En eins og áðuy er, sagt er
einnig annað, sem miklu ræður
í þessu máli, og það er, ajð marga
fýsir að nota hinar erfiðu kring-
umstæður, sem nú eru, til þess
að stinga kennisetningar hinna
jákvæðu því svefnþori, er svæfi
þær fyrif fullt og aJJt. Þó fyrir !
þetta sé þrætt er það óhrekjan-
legt, því reynslan sker úr. Það i
er því brýn nauðsyn fyrir alla
þá, sem fylgja hinni jákvæðu
kenningu, að vera vel á verði
gagnvart þessum kostaboðum
samvinnumnar í trúmálum. Til- ;
boðið til hinna jákvæðu, um sam-
vinnu. til styrktar málefníniu, er
aðeins grímuklædd tilmæli til
þeirra, um að höggva, á festar i
þess akkeris, sem |ieir liggja ör- j
uggir við í trúnni, og’ Játa hrekj- !
ast undan stormunum með hin-
um. Þetta hafa nokkv-.rir gert og
liðið skipbrot á trú sinni.
★
Þessi fyrirhu.gaða samvinna
til varnaj' Guði og májefni hans
er fyrirfra.m ,d,auðadæmd, þótt
lienni ef til vilj takist að blekkja
nokkura. Hún er byggð á svo
óheilbrigðum og óljósum grund-
velli, ef grundvöll skyldi kalla,,
að enguim sem í aljvöru hugsar
um trúarlegt starf, ætti að detta
til hugar, að slíkt geti orðið til
eflingar Guðsríki og útbreiðslu
fagnaðarerindis hans.
öhreinskilni og sjálfshyggja
eru svo sterkir þættir í þessu
björgunarbelti trúmálaskoða.n-
anna að það myndi ekki, ef
reynt væri, geta flotið sjálft,
hvað þá hialdið öðrum uppi, Það
er mannasmíði, ætlað til þess að
bjarga málefni Guðs, en er kom-
ið vel á veg með, að verða bein
brauit inn í hof ajgyðistrúarinn-
ar. P'órystumenn þessarar stefnu
hrópa á frið, kærleik og skiln-
ing, en í reyndinni ríkir hlut-
d,rægni og umburðarleysi. Það
er talað um að leggja niður
kennisetningar og stefnurnar til
hliðar, en reynslan fær mann til
þess að segja: Einungis að þeir,
sem|fyrir þessu standa uippfylltu
þessa kröfu. — En það er öðru
nær en svo sé. Grundvöllurinn
undir þessari samvinnu er lagð-
ur af hinum frjálslyndu og rót-
tækui stefnum, og þegar átt er
við það að láta kenningarnar
liggja milli hl,uta, er einungis átt
við það, að hinir jákvæðu ábyrg-
ist nú að þegja. Otkomayi verður
því sú eins og sagt væri við þá
jákvæðu: Sláið þið af, við þurf-
um þess ekki, því við erum búnir
að því. Það er því deginum ljós-
arai, að ef þeir jákvæðuj eiga að
geta verið fylgjan.di samvinn-
unni í einlægnj, þurfa þeir að af-
neita ýmsu, í sannfæring sinni,
sem bannar þeim að taka þátt
í samvinnu, sem á nokkurn hátt
leitast við að ráða um trúar-
atriðin. Og eitt er víst, að sá,
sem hefir upplifað afturhvarf og
fyrii-gefningu syndanna fyrir
trúna á friðþægingu Jesú
Krists, getur ekki Jagt sig til |
bræðslu í deiglu hinna, ýmsu trú-
arskoðana. Það er aðeins Guö
og- Guð einn, sem með Orði sínu j
og anda fær að hafa nokkur á-
hrif þar á. Meðan vitnisburður
Guðs í hjartanu og í Orðinu
bannar manninum að samlaga
,sig þeim, sem afneita því, sem
lia.nn hefir sannreynt í lífi sínu,
þá er hættulegt fyrir sálarlíf og |
trúarlíf Jiess manns að gera það. !
Svik við sannfæringu sína eða.
endrjrlausnara sinn, til þess að
kaupa sér frið við þá, sem á ein-
hvern hátt láta trúmál til sín
taka, er keypt dýrara verði, en
nokkur maður getur a,f hendi
látið, án sálartjóns.
Trúaður maour, sem hefir
reynt kraft Guðs í lífi sínu sér
til fi'elsis getur ekki la,gt til hlið-
ar sannindi trúarinnar, til þess
eins að afgreiða gagnslitlar- og
þýðingarlauisar tiljögur á al-
inennum fundum,
Þótt reynt sé að hrópa það
og' kalla að það séu, auka,-
atriðin, sem greinir á um,
en aðalatriðin séu sameiginleg,
þá er slíkt vilja. Samvinna í
hreinskilni tekst ekki af því, að
hinir frjálslyndu halda, fast við
margskonar guðshugmyndir nú-
t íman.s — en þeir jákvæðu hajda
fast við hina einu algijdu opin-
beru,n Gnðs í Kristi Jesú. Þá
greinir á um eðli Krists, um
fæðingu hans, um kraftaverkin,
um fórnardauða hans, um upp-
risu hans, u,m himnaför hans,
u,m heilagan anda, um endur-
komu Drottins, og um dóminn,
Þá greinjr á um mælikvarðann,
sem eigi að fara eftir, u,m synd-
ina, og upptök hennar og afleið-
ingu. Þá greinir á um manninn,
eðli hans og mögujeika. Eru
þetta allt aukaatriði? Hvað er
þá aðalatriði? Er það það, að
geta engu, játað, en hafa aðeins
grun u.m eitthvað eða hugmynd?
Nei, sannleikutrinn er sá, að þá
greinir á um aðalatriðin, Fyrir
því getur ekki tekizt samvinna,
nema aðrir hverjir láti undan —
og þó er því hampað í tíma og
ótíma að Lúther sagði, að það
væri skaðlegt að breyta gegn
samvizku sinni.
★
Þa,r sem Guð á að geta starf-
að gegnum menn, þarf fyrst og
fremst: kærleika (meira en að-
eins orðið), hreinskiljni, einlægni
og hlýðni við kalj Guðs og Orð,
hvort sem öðrum finnst það
skynsamlegt og hen-tugt eða
ekki, Nú er sannleikurinn sá u,m
þessa samvinnu að þar má ekki
vera hreinskilni, því þá er allt
komið í bál og brand. Að játa
trú sína í eintægni er að brjóta
samkomulpg, og að híýða orði
Guðs, eða hajda sér fast við það,
er að stofna til ófriðar og setja
sig dómara yfir öðrum; — I ein-
lægni spurt: Er þetta hentugur
staður fyrir G-uðs anda að nota
sem aflstöð fyrir óihjúpaðan boð-
skap sannleikans? Er það ekki
áhætta fyrir mennina að stofna
til samkomulags, þar sem verð-
ur að sniða af sannleikanum, og
helzt má burt sem fjest atriðí,
til þess að syndugu,r heimur
kinki kolli til samþykkis, en hafi
eftir sem áður kalt og vont van-
trúar hjarta?
Nei, það verður ekki fram hjá
þvi komizt, að öll þessi yfirborðs
samvinna er ósamrýmanleg
reynslui jákvæðra trúaðra
i m-anna. Og umfram aljt, það
verðuir ekki sigrast á valdi djöf-
ulsins með því að opna honum
dyr inn í kirkjuna með óheilind-
u,m, og setja manninn sem úr-
skurðarvald í sa,nnindum trúar-
innar. Það verður ófrávíkjanleg
krafa aljra Jútherskra manna,
að Guðs Orð og heilagar játning-
ar séu úrskurðarvald, því vér
vitu,m ekkert u,m Guð og eilífa
lífið nema, það, ,sem hann hefir
opinberað oss af sinni náð.
Vitnisburður Guðs í hjartanu
og í Orðinu er fyrir öllu_jafn-
vel þó úr piédikunarstóji sé fest
á menn nafninu hræsnari, ásamt
nokkurum ódyggðu-m. Slíkt er
aðeins mynd af heilindum þeirr-
ar samvinnuj, sem byggir allt á
því að krefjast umburðariyndis,
kærleika, og að forðast það að
dæma — en uppfyHir ekki sjálf
þessajr kröfur.
★
Ö, þú dásama. samvinna! Þú,
sem æfclar á þessum heilbrigða
grundvelli að bjarga Guði og
ríki hans frá hruni. Skyldi þér
takast það? Eða skyldi Guð enn
þá einu -sinni þurfa að veita, von-
lausurn og guðvana syndara,
réttlæti fyrir trúna á Krist, og
setja hann síðan sem stólpa í
hið ósigrandi musteri sitt, og
sem vott u.m frelsiö í nafm
Drottins Jesú? Sk.yld.u þessir
tímar veita oss volduga bar'daga-
hetju, nýjan Lúther, sem gengi.
fram hjá mektarmönnum og
beint að Orði Guðs, þessu orði,
sem hin »hedlbrigða,« sa-mvinna
þolir ekki að bent sé á sem mæli-
kvarða. Ættum vér ekki að snúa
oss burt frá slíkri samvinnu, og
vænta mikilla hjuta frá Guði?
Treysta því að hann komi og
verji sig — ef hann þarf á að
halda — og um fram allt að
hann af náð sinni verji oss.
veika.