Bjarmi - 15.04.1938, Blaðsíða 2

2
B J A R M I
Kristin kirkja —
þjóðleg kirkja.
í Þýzkalandi á kristin kirkja i
erfiðri baráttu við bið öfluga rík-
isvald. Sú barátta liefir kostað
fjölda presla og trúrra starfs-
manna safnaðanna lengri eða
skemmri fangelsisvist og margs-
konar aðra erfiðleika af liálfu
liins opinbera. En kirkjan befir
þó ekki látið undan síga, því hún
liefir lalið sig vera að berjast fvr-
ir svo dýrmætum réttindum, að
það væri í raun og veru barátta
um tilveru hennar sem kristinn-
ar kirkju. Og því hafa þýzkir
prestar og leikmenn lieldur kos-
ið að fara í fangelsi, heldur en
að reynast ótrúir því fagnaðarer-
indi, sem kirkjan er bvggð á.
Og um bvað er svo barizt?
Það er fróðlegt fyrir íslenzka
trúaða menn, að kynna sér það.
Baráttan er um það, að nazista-
stjórnin vill beina kirkjunni inn
á þjóðlegar l)rautir, svo að hún
verði þjóðleg kirkja, sem taki
upp baráttu fyrir uppbyggingu
liinnar þjóðlegu menningar. Til
þess að geta það álli kirkjan að
sleppa ýmsum atriðum í boðskap
sínum, sem ekki átlu við hina
þýzku þjóðarsál.
Karl Barth sagði í erindi í Eng-
landi í vetur, að kirkjan í Þýzka-
landi hefði getað átt glæsilega
framtið í liinu þriðja ríki, ef hún
hefði gengið að þessu.
En kirkjan kaus að segja nei.
Það voru aðeins hinir þýzk-
kristnu, sem flestir eru gamlir
„nýguðfræðingar“ að því að sagt
er, sem sögðu já.
Þelta kemur oss í hug nú, þeg-
ar íslenzkir prestar Iiafa látið það
í ljós, bæði i útvarpi og blöðum,
að kristin kirkja bér eigi fyrsl
og fremst að vera þjóðleg. Kenn-
ingar hennar vaxa og mótast af
íslenzkum jarðvegi og starf henn-
ar að vera upphygging þjóðlegr-
ar menningar.
Það þarf ekki nema lítið
greindan mann til að sjá, að þessi
stefna er aðeins sprottin frá af-
neitun kristinna trúarsanninda,
og að sú stofnun, sem eftir henni
starfar, verður aldrei kristin
kirkja, heldur aðeins einskonar
„ungmennafélagsskapur", sem
ekkert á skylt við kristna kirkju.
Það er þess vert, að menn talci
eftir þvi, að þetta er einn liður
í eðlilegri þróun þeirrar guðfræð-
isstefnu, sem kastaði flestum
biblíulegum kenningum fyrir
borð. Nú þarf hún að finna ann-
að til að fljóta á, og það er þjóð-
leg menning, í bili.
En kirkja Krists er og verður
ávallt laus við slíkt þjóðernis-
brölt, livort sem það kemur frá
Þýzkalandi nazista eða íslenzkum
mönnum, því að sá sami er til-
gangur beggja: að beina kirkj-
unni út af þeirri ]>raut, sem henni
var í upphafi fyrir sett.
Nú má enginn skilja þetta sem
svo, að vér séum á móti því þjóð-
lega. Það er öðru nær. En vér
erum á móti þeim þjóðlegleika,
sem vill breyta kenningum og
boðun kristindómsins í allt ann-
að en liann er, og þó halda nafn-
inu kristinn.
Kristin kirkja hefir ávallt og
alsstaðar haft sama boðska])inn
að flytja, bæði heima og meðal
heiðingja. Og sá l)oðskapur befir
aldrei verið sniðinn eftir þjóð-
erni, þótt starfsaðferðir séu ekki
ávallt líkar. Og þessar lcenning-
ar hefir kirkjan setl fram i játn-
ingum sínum.
íslenzkir preslar bafa margir
bafnað þessum kenningum, sem
gera boðskap kirkjunnar að
kristindómi. Og þegar þeir nú
Boðskapur kristninnar heldur
áfram sigurför sinni um Iieim-
inn, og Biblían er þar óaðskilj-
anleg. Hinar fjölmörgu þýðingar
á þessari bók bera útbreiðslu
Biblíunnar bezt vitni. Hún er nú
lil á 1000 tnngumálum, svo af þvi
sjáum vér, að hún hlýtur að ná
„til yztu afkima heims“.
En eins og kristindómurinn
sjálfur, liefir Biblían einnig mætt
mikilli mótspyrnu. Það liafa ver-
ið gerðar barðvítugar árásir á
boðendur orðsins ,og einnig á þá
bók, sem veitti þeim þrótt.
Það hefir oft verið lagt bann
við lestri Biblíunnar. Einkum
befir páfakirkjan oft snúizl
fjandsamleg gegn þýðingum á
Biblíunni. Hún hefir álilið þær
„klókindalegar uppfyndingar,
sem bagga grundvelli átrúnað-
arins“. En þessi bók hefir lifað
mótstöðumenn sína, þrátt fyrir
miklar ofsóknir.
í æfisögu sinni segir Benjamin
Franklin frá því, að einn af for-
feðrum Iians hafi geymt Biblí-
una undir ferðastól, meðan á of-
sóknum stóð. Hvert skipti, sem
bóltin var tekin upp, varð eilt af
börnunum að standa vörð, til þess
að gera foreldrunum aðvart um
það, þegar ofsækjendurnir kæmu.
Það var nefnilega slranglega
bannað að eiga þessa bók.
Franska skáldið Voltaire sagði
einu sinni þau hæðnisorð um
Heilaga Ritningu, að hún mundi
vera orðin óþekkt bók hundrað
árum siðar; hún mundi aðeins
fást hjá fornbókasölum. Já, bann
gekk jafnvel svo langt, að bann
sagði, að þó það hefði þurft 12
menn til þess að breiða kristin-
dóminn út um heiminn, þá þyrfti
hafa ekkert fast land undir fót-
um að því er kenning snertir, sjá
þeir sér ekki annað verkefni I)etra
en að gera prestana að þjóðleg-
um bókavörðum cg barnakenn-
urum.
.Tesús Kristur sagði það skýrt
og greinilega, að blutverk votla
hans skyldi vera, að fara út um
allan heim og boða „í nafni hans
öllum þjóðum iðrun og synda-
fvrirgefning“.
Illutverk kristinnar kirkju er
enn, eins og fyrst, þegar Jesús gaf
j)essa skipun: að boða syndafyr-
irgefning í nafni Jesú. Og sú
kirkja, sem reynzt liefir Jæirri
fvrstu skyldu sinni trú, hefir
reynzt þess megnug, að bera á-
vexti, sem lluttu með sér aukna
menning.
En að afneitun prestanna eigi
að kosta kirkjuna j)að, sem ger-
ir hana að kristinni kirkju, er til
of jnikils krafizt.
Kristindómurinn hefir enn
sama gildi fyrir alla j)á, sem vilja
taka hann eins og bann er. Og
ekki nema einn lil j)ess að upp-
ræla liann.
En þessi spádómur rættist ekki.
Það undarlega gerðist, meira að
segja, að einmitt sú prentsmiðja,
sem prentað bafði bækur hans,
var seinna notuð lil þess að
prenla Ritninguna; já, bús hans,
sem hann hafði gert frá árásirn-
ar, er nú notað sem bókblaða og
sölustaður Biblíufélagsins.
Þannig getur það orðið. Það
liefir jafnvel oft komið fyrir, að
menn, sem í'éðust frekt gegn
Biblíunni, hafa siðar sökkt sér
niður í kenning hennar og fund-
ið þar frið og stvrk.
Ungur maður nokkur fékk
Ðibliu með sér, þegar hann lagði
af stað í ferðalag. Hann var beð-
inn um að lesa hana. I bvrjun
lét hann liana alveg afskipta-
lausa, en seinna tók hann hana
upp og í liroka sínuin reif bann
citl og eilt blað í einu úr henni,
og notaði þau sem kveikjara, þcg-
ar liann kveikti í pípu sinni. En
svo veiktist hann. Tóbakið kærði
hann sig ekki uin, og tók þá
kveikjarann sinn og fór að at-
Iiuga dálítið nánar, hvað á bon-
um stæði. Orðin, sem liann las,
brifu bann, og frá þeirri stundu
varð bókin dýramætasta eign
hans. Hann geymdi þessa illa úl-
leiknu bók, til minningar um fall
sitt og endurreisn.
Og þeir menn skipta tugum
þúsunda, sem Biblían liefir vak-
ið lil lífs í Guði og gerl að sönn-
um lærisveinum Krisls. Hún sigr-
ar livern þann, sem vill vera ein-
lægur og sannur, og j)arfnast
stjrrks og náðar Guðs. Hún er
undarlegasta bók heimsins.
I dag er Biblían eitt bezta vopn
kristniboðsins til þess að útbreiða
þeir jiurfa enga þjóðlega „fern-
iseringu“ á kirkjulífið, til j)ess-
að sjá, að liann eigi tilverurétt
í þjóðfélaginu. Þeir, sem hafa
misst sjónar af kenningunni, ætlu
þó að sjá það, að kristindómur-
inn er ekki nein sérstök íslenzk
trúarbrögð — og verður aldrei.
Ilann er boðskapur Guðs til
mannsins — eins og bann er sem
slíkur — livort sem bann er hvít-
ur, svartur, gulur eða rauður, —-
en aldrei miðaður við þjóðerni.
Og svo er það hvers manns að
velja eða hafna. Og það er olboð
einfalt atriði, að hafni maðurinn,
befir hann sagt nei við kristin-
dóminum, og býr sér til þjóðlega
ti'ú, — að vísu ofl i líking krist-
indóms, — en þó aldrei kristin-
dóm.
Kristin kirkja er bið fyrsta.
Þjóðleg kirkja er ágæt, -— en
alls ekki sejn aðalatriði, því þá
| er hún aðeins fálm og fimbul-
famb manna, sem hafa týnt hin-
um eilífa, óumbreytilega grund-
velli — og hlutverki kirkjunnar.
fagnaðarerindið. Það er álitið, að
unr 400 millj. eintökum af Biblí-
unni sé árlega dreift víðsvegar
út um heiminn. Og þó að einhver
hluti þess sé' vísl sífellt lokuð
bók, og að eitthvað sé litið les-
ið, þá sýnir þetla þó, að bók bók-
anna heldur stöðugt áfram sigur-
för sinni.
Óvinunum liefir ekki tekizt að
eyðileggja hana, og það mun
ekki takast. Þessi bók flytur hinn
eilífa sannleika, sem eldist ekkí
þó aldirnar líði og kringumstæð-
ur og skoðanir breytist i sifellu.
Biblían er svo margprófuð, að
það er óbætt að treysta henni.
Það er óhætt að byggja líf sitt
á kenningum hennar fremur en
nokkurn öðru, því hún gej’mir
Guðs orð.
Villt þú ekki gera liana að dag-
legum ráðgjafa þínum, með því
að lesa í lienni daglega, og til-
einka þér boðskap bennar? Það
veitir krafli og gleði inn í líf þitt.
Og fyrir það hefir þú sjálfsagt
þörf.
Rohert P. Wilder.
Einn kunnasti kristniboði síðari ára
andaðist 28. marz síðastliðinn. Ilann
hét Robert Parmelee Wilder og var
ameriskur. Hann fæddist 1803 á Ind-
landi ,en þar var faðii- hans kristni-
boði. Robert Wilder stundaði nám við
Princeton-háskólann i Ameríku, og
varð á háskólaárum sínum fyrir trúar-
áhrifum frá kunnum presti í Boston,
Gordon að nafni.
Wilder er kunnastur fyrir það, að
hann er einn aðalforystumaður fyrir
sjálfboða-kristniboðshreyfingunni með-
al stúdenta. Ilvarvetna, sem liann kom,
brauzt kristniboðsvakning út meðal
stúdenta. Vakning sú hófst á móti, sem
Moody hélt fyrir stúdenta árið 1886.
Þá gáfu 100 stúdentar sig fram sem
sjálfboðaliðar i kristniboðsstarfi.
Skömu síðar voru þeir orðnir 2100.
Wilder var brautryðjandi þessarar
hreyfingar og alla tíð einn aðalforystu-
maður hennar.
Itann dó í Osló 28. marz síðasll.
Sigurför Biblíunnar
Árlega eru seld 400 millj. eintök eða útbýtt.