Bjarmi - 01.01.1969, Qupperneq 10

yÉR getum ekki gripið fram í
fyrir dómi hins hæsta. Hann
mun vafalaust að mörgu leyti
koma oss á óvart. Vera má, að
einhverjir hegningarvistar-fang-
ar þeir í Basel, sem Barth hafði
ánægju af að prédika fyrir og
stofna til vináttu við, verði allt
öðruvísi metnir við Hæstarétt-
inn en vér ætlum, meir metnir
en mestu guðfræðingar.
Vér erum jafnvel ekki hæfir
til þess að kveða upp dóm sög-
unnar, en samt dirfist ég að
segja það, að Karl Barth mun
á ókomnum tímum verða talinn
mesti guðfræðingur þessarar
aldar, svo að jafnvel þeir mestu
þeirra, eins og Bultmann, Bon-
hoeffer eða hver annar, sem
unnt er að nefna, verði smáir
í samanburðinum. Margir eru
sjálfsagt á annarri skoðun, en
það verður svo að vera.
T)AÐ var ekki unnt að vera i
nálægð Barths, án þess að
verða þess var, að hann var
óvenju stór í sniðum. f fyrstu
var ég hræddur við hann. Hann
hefur líka sjálfur talað með dá-
lítilli hæðni um það, hve hann
og Thurneysen, nánasti vinur
hans, gátu virzt strangalvarleg-
ir í fyrstu æsku. Siðar brauzt
hinn víðfeðmi, dásamlegi mann-
legleiki hans og góðlátlega
kímni fram, þegar honum fannst
það nauðsyn. Aðeins tveir
ókostir við guðfræði hans hurfu
víst ekki.
Það eru nú 50 ár frá því að
hann skyndilega varð hið mikla
deiluefni innan guðfræðinnar
alls staðar þar, sem menn höfðu
hæfileika til þess að leggja við
eyru. Það gleymist ekki, hve
mikinn óhug hann vakti einnig
vor á meðal. Menn voru skelfd-
ir. Þetta tal um heilagleika Guðs
og synd vora, og óskiljanlega
fjarlægðina milli Guðs og vor,
um orðið, sem kom lóðrétt að
ofan og væri eini tengiliðurinn.
Miskunnarlaust nei hans við
frjálslyndu guðfræðinni og öllu,
sem bar keim af pietisma, vakti
skelfingu. Fyrir 40 árum var
nóg að nefna nafn hans í sam-
bandi við ungan guðfræði-
Svissneski guðfræðingurinn Karl Barth lézt fyrri
hluta desember s. 1. Hann var einn kunnasti guð-
fræðingur heims og af mörgum talinn tvímælalaust
mesti guðfræðingur 20. aldarinnar. Hann varð aldrei
kunnur að ráði hér á landi. Til þess var íslenzkt
kirkjulíf of einokað af guðfræðistefnum, sem kirkj-
1 tilefni fráfalls
kandídat til þess, að horfur
hans í sambandi við prestskosn-
ingu væru engar.
Barth sagði „Guð“ svo, að
ekki var unnt annað en heyra
það. Guðfræði og kristin boðun
áttu ekkert skylt við guðrækn-
istilfinningar og fagra reynslu
manna. Það er Guð sjálfur, sem
vill fá að tala við oss og vér
eigum að tala um sem guð-
fræðingar, svo ógerlegt sem
það er.
EN Barth óx í guðfræðilegri
þekkingu. Hann skildi það,
að það að tala um Guð er að
tala um komu Guðs í Kristi.
Barth varð það sem kallað er
,,Kristo-centriskur“, hvass opin-
berunarguðfræðingur. Sem slík-
ur fleygði hann sér, er hann
var prófessor í Bonn, út í kirkju-
stríð það, sem var að hefjast,
og varð raunverulegur upphafs-
maður játningarinnar frægu í
Barmen í maí 1934, sem með
áður óþekktum krafti samein-
aði allt um eina orðið, Kristur,
andstætt öllum tilraunum til
þess að finna Guð í sögunni eða
annars staðar.
Erlendis var Barth hylltur
sem hinn mikli andstæðingur
Hitlers. Hann hreif einnig menn,
sem sjálfir höfðu firn af „nátt-
úrlegri" guðfræði, en hann lét
ekki truflast og í hinu geysi-
umfangsmikla ritverki sínu
„Kirche und Dogmatik", sem
varð 13 stór bindi, boðaði hann
aðeins eitt: Hvað Guð hefur
veitt oss í eingetnum syni sín-
um. Útsýnin var víð, tónninn
gat verið hvass, en gleðin í
Kristi og fögnuðurinn yfir því
að hafa verið kallaður til þess
að verða guðfræðingur, baðaði
það allt ljóma. Það var eins og
allir skuggar dauðans yrðu riú
þegar að víkja fyrir honum, sem
kom til vor á jólanótt, starfaði
á jörð vorri, dó og reis upp.
Jafnvel djöfullinn varð tæpast
áhugaverður, hann var sigraður
óvinur, og dauðinn var deyddur
dauði.
yARÐ allt ofbjart og ofdýrð-
v legt? Það eru tæplega til
auðugri uppbyggingarrit en
bindin í trúfræði Barths. Þakk-
lát lofgjörð fyrir sigur Guðs.
Vér spurðum samt sumir, hvort
tal Biblíunnar um baráttuna
milli ljóss og myrkurs, sem er
sífelld staðreynd, væri deyfð.
Þegar ég nefndi þetta lítillega
við hann eitt sinn, endaði hann
með því að segja á sinn ómót-
stæðilega hátt: „Jæja þá, við er-
um þá sammála um Drottin Jes-
úm, en ósammmála um djöful-
inn.“ Því næst skundaði hann
til kennslustofunnar og sagði
frá þessum þunglynda Norður-
landabúa, án þess þó að nefna
nafn mitt.
öðru sinni ræddi hann um
lágsléttu Norður-Þýzkalands og
vetrarmyrkur Norðurlanda, þar
sem illir andar reika um. Ég
spurði hann, hvort þetta væri
ekki náttúrleg guðfræði, og
lO B J A R M ■