Bjarmi - 01.09.1975, Blaðsíða 12

ínus heitir. í bréfi einu til Flórín-
usar getur íreneus þess, hversu vel
hann muni eftir Pólýkarpusi, bæði
útlit hans og hvernig hann talaði,
og svo staðinn, þar sem hann sat.
Hann minnist þess glögglega, segir
hann, hvernig Pólýkarpus talaði
um Jóhannes og aðra, sem sáu og
heyrðu Jesúm, og hvað þeir sögðu
um verk hans og orð. Þannig tengj-
ast saman þrír hlekkir: íreneus —
Pólýkarpus — Jóhannes.
En hér koma fleiri til skjalanna
og styðja erfikenning kirkjunnar
um höfundinn. Þeir eru ókunnu
mennirnir, sem bæta vitnisburði
sínum við vitnisburð höfundarins
í lokaorðum ritsins, 21,24: „Þessi
er lærisveinninn, sem vitnar um
þetta og hefir ritað þetta, og vér
vitum, aö vitnisburöur hans er
sannur“. Það er forn sögn, að þess-
ir menn hafi verið úr hópi læri-
sveina Jesú. Hverjir aðrir gátu
staðfest sannleiksgildi vitnisburðar
guðspjallamannsins en slíkir menn,
sem höfðu sjálfir verið sjónarvott-
ar að lífi Jesú?
Yngsta guðspjallið.
íreneus fræðir oss meir um guð-
spjallið. Hann segir, að Jóhannes
hafi ritað guðspjall sitt á eftir hin-
um guðspjallamönnunum. Alex-
andríu-Klemens — hann dó um 220
— gerir grein fyrir ástæðunni: Jó-
hannes gerði sér ljóst, að eldri guð-
spjöllin sögðu frá ytri kringum-
stæðum í lífi Jesú, en hann hafi
samið „andlega guðspjallið", að ósk
vina sinna og fyrir innblástur heil-
ags anda. Innri og ytri vitnisburð-
ur guðspjallsins virðist líka benda
í þá átt, að það sé yngst þeirra
fjögurra guðspjalla, sem er að
finna í Nýja testamentinu, og að
postulinn hafi skrifað það aldrað-
ur, einhvern tíma á árunum 80 til
100, í Efesus.
Jóhannes miðar því við, að sam-
stofna guðspjöllin séu kunn. Hann
kallar Betaníu „þorp þeirra Maríu
og Mörtu“ í 11,1, og hefur þá ef-
laust í huga Lúk. 10,38—42. Á
sama hátt vísar hann óbeint til
Matt. 26,6-13 eða Mark. 14,3-9,
þegar hann segir í 11,2: „En María
var sú, sem smurði Drottin smyrsl-
um . . . og það var bróðir hennar,
Lazarus, sem var sjúkur". Stund-
um virðist hann gera ráð fyrir, að
menn kunni að misskilja ákveðin
atriði í frásögn hinna guðspjalla-
mannana, og þá leiðréttir hann
hugsanlegan misskilning. í 3,22
tekur hann að segja frá starfi Jó-
hannesar skírara og Jesú í Júdeu.
Þar bendir hann á, að Jóhannesi
hafi ekki enn verið varpað í fang-
elsi, 3,24, augljóslega vegna þess,
að lesendur samstofna guðspjall-
anna hefðu getað gert sér í hugar-
lund, að Jóhannes hefði verið kom-
inn í fangelsi, þegar Jesús hóf starf
sitt.
Á hinn bóginn má einnig segja,
að þremenningamir, Matteus,
Markús og Lúkas, bendi á ýmsa
vegu fram til fjórða guðspjallsins,
einkum Lúkas. „Hversu oft hef eg
viljað saman safna börnum þínum
eins og hæna ungum sínum undir
vængi sér“, segir Jesús við Jerú-
salemsbúa, samkvæmt vitnisburði
Matteusar og Lúkasar. Vér skiljum
betur orðalagið, „hversu oft“, þeg-
ar vér lesum guðspjall Jóhannesar
og sjáum þar, hve Jesú lagði oft
leið sína til Jerúsalem. Samstofna
guðspjöllin lýsa því, þegar Jesús
er píndur og deyddur eftir einungis
einnar viku dvöl í borginni. En
þetta verður allt Ijósara og skiljan-
legra, er vér kynnumst fjórða guð-
spjallinu. Það sýnir glögglega,
hvernig hatrið meðal andstæðinga
hans í Jerúsalem óx ár frá ári.
Loks sjáum vér í eldri guðspjöll-
unum votta fyrir hinu sérstæða
formi, sem predikun Jesú birtist í
hjá Jóhannesi. Skal bent á hinn
beina sjálfsvitnisburð, sem vér les-
um t.d. í Matt. ll,25nn og Lúk.
10,21nn.
Ljósmyndir og málverk.
Fjórða guðspjallið ber merki
þess, að sá lærisveinn hefur skrif-
að það, sem var næstur hjarta
Drottins og skildi hann því bezt.
Myndin af Jesú er dregin upp í
senn mjög frjálslega og í samræmi
við veruleikann.
Eldri guðspjöllunum má líkja við
Ijósmyndir. Þar birtast nákvæmar
myndir af því, sem er fyrir fram-
an „myndavélina". Fjórða guð-
spjallið minnir meira á mynd mál-
arans. í málverki sínu leggur hann
áherzlu á það, sem eykur áhorf-
andanum skilning á viðfangsefn-
inu. Jóhannes hefur dregið fram í
ljósið þá dýrð, sem umlykur ásjónu
Jesú og kemur að vísu einnig fram
í samstofna guðspjöllunum, en
óljóst. Hann sýnir það, sem hann
sá sjálfur: Dýrðina, sem sonur
Guðs átti einnig hér á jörð. Hann
var fullur náðar og sannleika.
Með þessu vill Jóhannes leiða oss,
fet fyrir fet, til sömu trúar á hann
og þeir lærisveinarnir höfðu eign-
azt, jafnvel efasemdamaðurinn
Tómas — til þess að einnig vér,
sem höfum þó ekki séð, skulum
trúa, að Jesús sé Kristur, sonur
Guðs, og fyrir trúna höndla lífið
í hans nafni, 20,31. Þetta er tak-
mark Jóhannesar með riti sínu.
Opinberun fyrir heiminum
og fyrir lærisveinunum.
Sama sjónarmið hefur höfundur
í huga, þegar hann velur úr þeim .
táknum, sem Jesús gerði, 20,30,
og segir þannig frá þeim, að hann
gerir í senn ráð fyrir, að eldri guð-
spjöllin séu kunn, og fullkomnar
framsetningu þeirra.
Guðspjallið hefst á inngangi. Þar
varpar höfundur Ijósi á persónu
Jesú. Hann er hið eilífa orð Guðs,
1,1—18. Þá segir af starfi Jesú.
Hann hefst handa eftir vitnisburð
Jóhannesar skírara. Þessi vitnis-
burður veldur því, að nokkrir læri-
sveinar Jóhannesar skírara, ganga
tií fylgdar við Jesúm, og ljóst er,
að að sjálfur guðspjallamaðurinn
er í þeim hópi, l,35nn. Jesús ávinn-
ur fyrstu lærisveina sína til trúar
með þvi að opinbera þeim sjálfan
sig og styrkir þá í trúnni með
fyrsta tákni sínu, 1,19—2,11.
Eftir þetta hefst fyrri höfuðlcafli
ritsins og nær til 12,50. Þar er því
lýst, er Jesús opinberar sjálfan sig
fyrir heirninum. a) 2,12—4,54:
Þættir um opinbert starf Jesú í
Jerúsalem og Júdeu, 2,12—3,36; í
Samaríu, 4,1—42; í Galíleu, 4,43
—54. b) Jesús heldur áfram að
opinbera sjálfan sig sem lífið og
Framhald á bls. 15
Stúdentamót - Kassettur
1 tilefni stúdentamótsins í sumar
voru gerðar fjórar tegundir af
60 mínútna segulbandskasettum,
með biblíulestrum Bo Giertz
(sænska), auk söngs. Hver ka-
setta lcostar 750 kr. ■— Hafið sam-
band við skrifstofu KRISTILEGS
STÚDENTAFÉLAGS, Amtmanns-
stig 2B, Reykjavík, sími 28710,
pósthólf 1003.
V._________________________________/
12