Heima er bezt - 01.11.1998, Síða 4

Agætu lesendur.
Hér áður fyrr var það talið til dyggða að fara vel með
þá hluti, sem hægt var að nýta aftur, t.d. umbúðir. Til er
saga af ríkum bónda, sem horfði á annan vera að leysa
snæri utan af kassa. Þeim síðarnefnda gekk eitthvað
brösulega við hnútana og brá þá á það ráð að skera á
snærið, sem ég hygg að flestir í hans sporum myndu gera
nánast umhugsunarlaust í dag. Ríka bóndanum þótti
þarna illa farið með verðmæti og hvort sem það var við
þetta tækifæri eða annað, þá var eftir honum haft, þegar
einhver innti hann eftir því
hvernig hann hefði farið að
því að verða ríkur, að „hann
hefði nú verið vanur að leysa
hnútana.“
En þetta var reyndar á öðr-
um tíma og tíðarhætti, ör-
birgðin meiri og vöruskortur-
inn, svo það voru vissulega
búhyggindi að fara vel með
og nýta hlutina.
En nú er öldin orðin nokk-
uð önnur í þessum efnum,
svo ekki sé meira sagt. Á,ég
þá einkum við þær margvís-
legu umbúðir sem við notum
utan um alla skapaða hluti,
og hvernig svo farið er með
þær. Ekki þarf annað en að taka dæmi af einni innkaupa-
ferð í matvöruverslun. Þegar heim er komið upphefst
venjulega talsverð vinna við að losa margvíslegar um-
búðir utan af vörunni og henda í ruslakörfuna, umbúðir
sem reyndar oft á tíðum eru lítið annað en auglýsingar
og til þess gerðar að vekja frekari athygli á vörunni.
Allt eru þetta meira og minna einnota umbúðir og því
ljóst að veruleg verðmæti fara til spillis í þessu efni.
Því hefði tæplega litist vel á það gífurlega bruðl er við-
gengst í þessum efnum í dag, gamla fólkinu, sem engu
henti og notaði sömu hlutina ár eftir ár, jafnvel kynslóða
á milli, hefði það átt þess kost að líta samtíð okkar aug-
um.
Ekki tíðkast það reyndar í dag að nýir bílar séu fluttir
inn í trékössum, en það var mjög algengt á árum áður. Þá
var gjarnan haft við orð, þegar menn fengu sér nýjan bíl,
að hann kæmi „beint úr kassanum.“ Og svo sérstakt er
það nú, að enn í dag heyrir maður stöku mann viðhafa
þessi orð, þegar hann ræðir kaup á nýjum bíl, þó nokkuð
langt sé um liðið frá því að þessar umbúðir um bílana
voru af lagðar.
Venjulega voru þessir kassar voldugir og nokkuð gerð-
arlegt timbur í þeim, enda ætlað að vernda dýrmæta
gripi í langferð yfir hafið. Ymsir sáu því verðmæti í
þessum kössum og þess munu hafa verið dæmi að menn
hafi byggt sumarbústaói sína að verulegu leyti úr slíku
byggingarefni, svo ekki sé nú talað um minni kofa og
önnur timburverkefni.
I dag væri ekki ólíklegt að slíku timbri, sem sjálfsagt
hefur verið óheflað að mestu leyti, væri hent á sorpeyð-
ingarstöð, sem þó reyndar hugsanlega, flytti það til ein-
hvers konar endurnýtingar.
En segja má kannski, að umbúðanýting við bílainn-
flutning sé eitt af fáu sem færst hafi til betri vegar, því
að öllum líkindum fer slíkt
fram í gámum í dag, sem
nýttir eru aftur og aftur, svo
sem kunnugt er.
En það er klárt mál, að við
lifum í miklu umbúðaþjóð-
félagi í dag, þar sem margur
óþarfinn er viðhafður, a.m.k.
ef litið er til viðhorfa fyrri
tíma.
Svona eru kröfur tímans,
og annað þykir ekki við
hæfi. Kröfurnar aukast alltaf
í samræmi við aukinn hraða
og framboð og þannig hleð-
ur hvað ofan á annað. Sam-
keppnin um viðskiptavinina
er orðin gífurleg og þar gild-
ir fyrst og fremst að gera sig sýnileg-
an, vekja á sér athygli og hafa hlutina
nógu litríka. Og í því efhi leika um-
búðirnar einmitt afar stórt hlutverk.
En allt verður þetta svo til þess að eyðing sorps er
alltaf að verða meira og meira vandamál, því ruslið frá
neyslunni er orðið svo mikið og rúmfrekt.
Ekki eru allar þjóðir með þessi mál sín í jafn þokka-
legu horfi og segja má að þau séu hjá íslendingum að
mörgu leyti, og á það meira að segja við um ekki van-
þróaðra land en t.d. sjálf Bandaríkin. Fyrir ekki svo ýkja
löngu var sagt frá því í fréttum, að borgarstjórinn í New
York hefði sagt embættismönnum að hætta við hug-
myndir um skoðunarferðir undir stjórn leiðsögumanna á
sorphauga borgarinnar.
Stærstu haugar í heimi, svonefndir „Fresh Kills,“ eru í
borginni, en þeir eru alls rúmlega 1200 hektarar að flat-
armáli, hvorki meira né minna.
Höfðu ráðamenn í sorphirðu mælt með því að fólk
fengi að sjá með eigin augum hve mikið bærist af úr-
gangi, og myndi þá stuðningur við endurvinnslu aukast.
Fannst borgarstjóranum reyndar hugmyndin bæði tillits-
laus og heimskuleg.
Framhald á bls. 430
tí(> Ma ðiftepattum
400 Heima er bezt