Kyndill - 01.03.1928, Qupperneq 6

4
K Y N D I L L
□ csa S53 E3 Ea CS3 ESS csa ES3 E22 SS3 E3 ES3 tsa csa E3 a
KYNDILL.
Málsvari ungra jafnaðarmanna.
kemur út einu sinni í mánuði.
Ritstjóri:
Vilhjálmur. S. Vilhjálmsson.
Utanáskrift:
Kyndill, Alþýðuhúsið Reykjavik.
Verðlag:
25 aura eintakið og 3,00 kr. árgangurinn-
Fastir áskrifendur verða að greiða blaðið
fyrir fram.
8
8
8
8
8
8
8
8
8
8
8
8
8
□sEacsaEsaEJCsaEacsjEsaciacsasEaEaEacsacsaQ'
Við höfum oft halidið því fram, að Ev-
xópa væri gegnumsýrð af kreppusm og ó-
reglu, pvi auðvaldsskipuilagið væri |;ar kom-
ið á hæsta stig. Petta er og tilfelilið. Ev-
rópa er i krampaíeygjunum. Kreppur á fjár-
mála- og a'Vinnumála-sviðunum setja alt á
tvístringu, hindra vísindin, svelta. vinnulýð-
;inn, pær hrista hásætin, svo pau riða a
grunni sínum o;g heimsveldin liðast í sund-
ur. Rússland féll og Stóra-Bretland er að
hrynja.
En okkur hefir skjöplast hrapalilega stund-
um, pegar við höfum hlustað á og trúað
lofsöngvum óhlutvandra ,.agenta“ og álykt-
að sem svo, að í „landi freLsisins", Amer,-
iku, og pá sérstaklaga í Bandaríkjunum,
væri beíri regla, minni hætta á kreppum og
meiri lífsskilyrði fyrir hinn vinnandi lýð
en annars staðar.
Stöðugt hefir pað verið látið klingja í
eyrum fólksins, að í Bandaríkjunum væri
ekkert ólag, og samkeppniispostularnár hafa
gengið svo langt, að peir hafa bent á Amer-
íku og sagt; Þar er Gósenlandið. Par er
framleiðslan skipuiiögð eftir „plani“ sam-
keppn'nnar, og par er einstaklingsfrelsiið
fullkomið. Þar geta allir lifað og látið eins
og peir vilja, „án nokkurs banns eða nakk-
urra pvingunarlaga“.
Ýmsar sögur hafa borist frá Gósinlandinu.
Sögur hafa vsrið sagðar um milljónaher at-
vinnulausra manna, um djúpa eymd, spill-
ingu og niðuriægingu öreiganaa, um vit
firta samkeppni, um grimma vinnuharð-
neskju o. s. frv. Fáum af sögum pessum hef-
ir verið trúað, en. sumum pó.
1 bók sinni „Afg.rimderi'i Folk“ segir Jack
London harmasögu af eymd hinna útskúf-
uðu, hinna atvinnulausu og heimilisdauisuí
Upton Sinclair hefir eninig hrópað út yfir
heiminn, að í Ameríku væru skuggamyndirn-
ar mest áberandi. En pað er einhvern veginn
svo, að mennirnir hafa ei>gi trúað, og pað
er ef til viLl von, pvi myndirnar, sem hafa
verið málaðar, og sögurnar, sem hala verið
sagðar af „dollarnum almáttuga" og stórhýs-
unum glæsilegu, af guillinu og gæfunni og af
frelsinu, hafa yfirstigið hinar, pær dökku,,
Og pær hafa svikið og tælt alpýðu a'Ilra
landa ini í „Vm'andið góða‘, sem nú er
limlest og undir yfirstjörn og í eigu prung-
aralýðs. Hún heíir flutt sig úr ættlandi sínu
og yfir til „Gósenlandsms“, gengið par í
verksmiðjurnar eða út á heiBaflákana í Ca(-
nada og viðar og unnið. En fyrir hvern?
Ekki fyrir sig, heldur fyrir hin.a: iðjuhöld>-
ana og landeigendurna.
En e nmitt nú pessa dagana er ástandið í
Banidaríkjunum að ná hápunkti. Nú er drep-
sóttin að breiðast út. Nú er einstaklingsi-
framtakið að kikna. Nú er skipulag auðv
valdsins að riða. Nú er samkeppni,n að drepa
alla af sér.
Ameríka er að komast í snma fenið og Ev-
rópa.
Símskeytin, sem borist hafa hingað tíl
Fréttastofunnar undan farna daga, segja okk-
ur blóðuga harmsögu. Nokkuð stórfengiegri
en sögur peirra Lopdons og Sinclai.rs, en
pó líkar peim. Framleiðslan er að stöðvast.
Markaðirnir eru að verða o,f prönigir. Yfir-
framleiðslan er að kæfa ira1 mleið:ndurna,
bæði pá, s-'in vinna, o,g hi.na líka, sem
græða.
Fii'mm miiljóniir VcTkamsnir.a gansa nú at-
vinnulausir í Bandarjkjunum, p. e. a. s. patr
í eru að eins taLdi'r paiir, sam hægt er aö
konia tölu yfir. Geysilegu’r fjöidf. aLpýðu-
manna fara árlega á voparvöl og flakka peir
um hei'miÍLslausir o.g friðlausi'r; pað er ein
afleiðing íhaidsskipulagsins. Þeir eru ekki
taidir með.
Geysiiegum árásum er stefnt að stjóim-
inni. Hún ar ásökuð fyriir að hafa breitt
o, f lengi yfir hið virkilega ástand. Það eir
deilt á hana fyrír að hafa gefið falskar upp-
lýsingar um atvinnuhætfina, markaðshorfurn-
ar, fjármálin og bankana.
Sannlet’kunrm er nti. sá, að Bandarikin eru
ko,min á sama stig og ve,nst ssttu rikip í
Norðurálfunni, svo se\m Eretland. Þýzkaland,
No.rtigur og fleiiri.
Eitt dæmi nægfr:
Yfírforingi HjálpræðLsh rs ns í Baindaríkj-
unum hctjfr sagt, eftir að hafa feirðast um
'ríkið Mfnn:apoli,s, að hann hafi sérstaklega
vevtt pvi athhygli, að um 25'Vo all'ra verk-
smiðjanna í pví ciaa ríki. lægju ,dauðar“,
p. v. cstarfræktar.
Þanniig c;r ástandið í pessu „Gósenlandiý
kapitaiismans. Samkcjppnispos ulárnir hafa
átt pár öruggasta vígiö hingaó tii, tii að
vitna í um framtak rinsiaklingsjn's og bless-
un samkeippninnar. En pað haía að eins
vejr.ið leiktjöld, sk'rautlega máluð og haglega
g-e,rð, s-em hafa blasað við sjónum vorum,
en pað, sem bak við vafr, pað er nú komið
í(ram á Itéksviðið, íram í ljósið, og biasir
naKið fyírir sjcnum vorum og clýrðin epr
ho;ríin. Vigi auðvaldsins c(f fallið. Síðasta
vígið ej; í rústum. ihaldiö berst í rústunum
- Oig ver leifarnair.
Við sjáum, að kreppan hefir nú gripið
land dollaranna. Gg hv=rs vegna? Vagna
pess, að auðvaldspróun'.n hefir gengið s'.nn
rétta veg — eins og Marx sýndi frajn á
ineð vísindalegum staðreyndum að hún hlyti
aö fara. Vegna pess, að frámleiðislusikipu-
lag auðvaldsins er komið á hæsta stig.
Van Oouteis
konfekt og átsúkkulaði er
annálað um allan heim fyrir
gæði.
í heildsölu hjá
Tóbaksverzlnn Islands h.f.
Einkasalar á Islandi.
Stórt úrval
af aldinum:
Bjúgaldin,
Glóaldin,
Epli,
Vínber.
Brjóstsykur, konfekt, súkkulaði.
Einar Ingimnndarson,
Laugavegi 43. Sími 1298.
Framleiðslan hefir verið eins og heljar-
stór vél, sem framleitt heíir geysilega mikið.
En enginn hefir stjórnað henni, og pað sem
framleitt hefir verið, hefir kæft atvinnuiífið
og brotið vélina.
Eins og skip, sem er að farast, hversu
svo sem pað er rambyggilegt og fullkomí-
ið að öllum vélrænum útbúnaði, — pegar
ekkert er farið eftir kompásnum eða sjó-
kortunum, — eins steypist pað skipulag út
í ógurlegar kreppur og hrynuir síðar að
grunni, sem miðar atvinnuskipulag sitt við
einstaklingsgróða, en akki. við heill heild-
arinnar og parfir pjóðfélagsins.
Þetta er staðreypd, sem hver hlýtur að
viðurkenna, sem annar.s á einhvern neista
af pjóðfélagslegri samvizku. Allir hljóta pví
að sjá, að aldrei hefir pörfin. veri.ð ei|ns
brýn á umbótum í anda jafnaðarstefnunnar,
. eins og einmitt nú. — Því til lengdar duga
.ekki olnbogaskotin og hiaupin úr einu i
apnað. Menn verða að taka sér stöðu í fylkr
ingu mannkynsinis og tengja hlekkiina saman
til bróðurlegrar samvinnu gegn öllum úr-
p\ættishugmyndum íhaldisins, og fyrfr heil-
brigðri vinnu til hagsældar mannfólkinu.',
Við íslendingar erum svo fámennir, að við
ættum að geta komið okkur saman um að
sameinast um petta. Og ungir fslendingar
munu í framtíðinni sýna að peir skilja j.enna
sanflleika og vilja fórna kvtöftum sínum fyr-
ir hann.
A1 p ý ðu p'remts m i ð jan.