Ísland - 29.08.1936, Blaðsíða 3

29. ágúst 1936.
ISLAND
3
Réttcarmorðin í Rússlandi.
Stalin lætur myrða forvígismenn bylting-
arinnar. Ógurleg ógnaröld ríkir í landinu.
í fyrradag voru skotnir í
Moskva sextán menn, sem
skömmu áður höfðu verið
dæmdir til dauða fyrir þátttöku
í samsæri á móti Stalin. Meðal
þeirra voru Sinovief og Kamen-
eff og fleiri menn, sem til
skamms tíma hafa verið hátt-
settir innan kommúnistaflokks-
ins rússneska. Það er sagt, að
þessir menn hafi staðið í sam-
bandi við Trotzki, sem dvelur í
Noregi, og að ráðagerð þeirra
hafi verið sú, að varpa sprengj-
um á Stalin hinn 1. maí þ. á.
Það virðist sem þessi ásökun
sé uppspuni einn, og að fang-
arnir hafi verið kúgaðir til játn-
ingar. Enda sátu þeir Sinovief
og Kameneff í fangelsi sakaðir
um Kirov-morðið, og í rúss-
neskum fangelsum eru ekki allt
of mörg tækifæri til þess að
fremja samsæri. Liggur því
beinast við að halda, að aftaka
þessarra manna sé skipulögð
útrýming allra þeirra, sem
Stalin og hans nánustu félag-
ar eru hræddir við. Lygafregnir
herma, að Sinovief og Kameneff
hafi beizklega iðrast misgerða
sinna, og beðið um að „elsku
Stalin þeirra“ léti stytta þeim
aldur sem fyrst. Þessu getur
hver trúað, sem ekki þekkir
lyndiseinkanir Rússa. Allir
,samsærismennimír‘ voru skotn-
ir, sumir þeirra voru svo að-
fram komnir (af pyntingum),
að þeir gátu ekki staðið og
voru þeir þá hengdir upp, og
skotnir þannig.
Nokkrir menn hafa enn
bætzt við allar þær milljónir,
sem kommúnisminn hefir drep-
ið, og þeir eiga eftir að verða
fleiri. Suður í Ukraine drepur
nú rauði herinn bændur í þús-
undatali, aðeins vegna þess, að
þeir vilja brauð. Þetta er her-
inn, sem kommúnistar segja að
eigi að gæta friðarins. Hann
gerir það með því að úthella
blóði saklausra.
Kommúnistar auka nú rauða
herinn eftir megni, og er auð-
séð, að þeir búa sig undir árás-
arstríð, áður en langt um líður.
Og samfara því stríði, verða
það félögin gegn „stríði og
Fascisma“, sem ails staðar rísa
fyrst upp og bera vopn á sína
eigin landa. Slík eru heilindin.
Slík er hin svívirðilega svika-
mylla marxismans.
Vera kann þó, að ekki verði
langt þess að bíða, að í sjálfu
Sovét-Rússlandi hefjist sú þjóð-
lega alda, sem ekkert fær stöðv-
að, ekki einu sinni brynreiðar
og vélbyssur.
Sá dagur mun koma fyrr en
varir og hún mun sigra.
gllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllillllllllllllllllllllllllllllSI
SPÁNN undir stjórn
alþVðufylkingarinnar.
Frh. af 2. síðu.
kveikt í honum lifandi á aðal-
torgi þorpsins. Og á meðan eld-
urinn læsti sig um líkama
mannsins og líf hans f jaraði út,
þá söng skríllinn „internatio-
nalinn“ af innilegri hrifningu.
Þannig hefur lífið gengið til
á Spáni undir „hinni löglegu
stjórn“. Og hámarki sínu náði
ógnaröldin er marxistar drápu
Calvo Sotelo foringja hægri-
manna, þann 12. júlí. Með þessu
var öllum þjóðemissinnuðum
Spánverjum skorað á hólm við
marxismann, og hólmgöngunni
var tekið. Uppreisn þjóðarinnar
brauzt út 18. júlí í nýlendum
Spánverja og breiddist síðan
um allt heimalandi. Foringjar
hinnar þjóðlegu baráttu eru
Franco, Molla, Cabanellas, de
Leano o. fl. þjóðkunnir Spán-
verjar. Má óhikað segja að
meiri hluti þjóðarinnar fylgi
þjóðernissinnum og er það vel
farið. Þjóðin hefur risið upp
gegn skrílfylkingu marxista,
gegn kirkju- og klausturbrenn-
um, verkföllum og verkbönnum,
ránmorðum, stéttahatri og öðr-
um einkennum marxismans. Hin
þjóðlega stefna vill að þjóðin
fái frið til að vinna, vill að hún
verði sjálfstæð og sterk, vill
skapa aftur virðingu fyrir trú-
arbrögðunum og öllu hinu fagra
og góða. Það er um þetta sem
barist er á Spáni, en ekki það,
sem Sig. Einarsson talar um í
Alþbl. á þriðjudaginn.
Það er barist um marxismann
— sem er kúgun, verkföll, rán-
morð, kirkjubrennur, stéttahat-
ur, skrílæði — og um fasism-
ann — sem er sterk þjóðleg
stjórn — eining þjóðarinnar og
farsæld.
Þetta er fyrsta g-reinin af
þremur um Spán og stjórn-
málaástandið þar í landi. —
Fjallar hún um landshagi
Spánar, lífskjör íbúanna og
hina einkennilegu kyrrstöðu,
sem rikt hefur í menningar-
þróun hinnar spönsku þjóðar.
Fátt fólk í stóru Iandi.
Spánn er stórt land, rúmir
500 þús. km2 og þar með hið
þriðja stærsta í Evrópu. Stærri
eru aðeins Rússland og Frakk-
land. Spánn er þannig 5 sinnum
stærri en Island. Landsbúar eru
um 24 millj. að tölu og er Spánn
því ekki nema 7. Iand álfunnar
hvað fólksfjölda snertir. Að
meðaltali eru ca. 47 íbúar á
hvem km2 og er Spánn því eitt-
hvert strjálbýlasta land álfunn-
ar, þó víða sé mjög þéttbýlt
einkum að austan og sunnan, í
C-ataloníu og Andalusiu.
Fólksfæð landsins á sér
margar orsakir. Hinn gífurlegi
útflutningur fólks til annarra
landa, einkum Suður-Ameríku,
fyr á árum, hrjóstur landsins og
lítt þroskaðir atvinnu- og lífs-
möguleikar hafa staðið fjölgun
þjóðarinnar fyrir þrifum.
Örbirgð í allsnægtunum.
Atvinnuskifting spönsku þjóð-
arinnar er þannig:
Landbúnað og fiskveiðar ..... 56%
Iðnað, verzlun og siglingar .... 29%
Embættisst. og aðra sýslan .... 4%
Her- og flotastörf ........... 2,5%
Heimilisstörf ................. 3,5%
önnur störf ................. 5%
Spánn er með réttu talinn
landbúnaðarland, því helmingur
þjóðarinnar aflar sér brauðs í
sveita síns andlitis á hinum sól-
bmnnu sléttum landsins. Þó er
landið lítið ræktað og afrakst-
urinn ekki mikill. Algerlega
óræktað er 12,5% af landinu,
beitilönd og cngi eru 50%, akur-
lendi er 31,7% og aldinrækt
5,8%. Mest er ræktað af korni,
vínþrúgum, aldinum og olíuviði.
Jörðin, sem víða er frjósöm, er
illa nýtt og gæti borið margfald-
an ávöxt væri nútíma þekkingu
beitt í stað þúsund ára gamalla
aðferða og áhalda.
Þessi kyrstaða í ræktun
landsins er úreltri og óréttlátri
eignaskiftingu um að kenna.
Um 1930 áttu 90% jarðeigenda
undir 10 ha. hver, en einstaka
stóreignamenn áltu aftur á móti
allt að 95000 lia. Mikill hluti
landsins var í höndum þessara
stóreignamanna og bændur
þeim flestir ánauðugir. Sumir
fengu varla meir en fæði, og
margir aðeins tæpa 3 peseta
(rúma krónu) á dag. Stóreigna-
mennirnir létu landflæmin
liggja óræktuð, enda var öll
vinna og hverskonar starfsemi
lengst af ósamboðin spönskum
aðalsmönnum, en bændurnir,
sem drógu fram lífið á smá-
skikum guldu þeim stórfé í
skatta.
Öll bændastétt landsins hefur
alla tíð átt við mjög þröngan
kost að búa og á síðustu árum
eru kjör þeirra orðin hörmuleg.
Annað verkafólk er heldui bet-
ur stætt, sérstaklega í iðnaðin-
um, en verkalaun eru meira en
helmingi lægri en í Bretlandi.
Víða er málmar og kol í
jörðu á Spáni og því góð skil-
yrði til iðnaðar, en hann er bæði
í smáum stíl og vanþroskaður.
Flest allar iðnaðarvörur hefur
orðið að flytja inn og lítið út
nema þá helzt baðmullarvörur,
og svo hálfunna málma. Erlend
eignarráð á námunum, sífelld
verkföll og róstur í atvinnu-
málunum hafa heft þróun iðn-
aðarins.
Helztu útflutningsvörurnar
eru landbúnaðarafurðir, ávextir
nýir. og gamlir (16,7%), vín
(11,7%) og olívenolía (7,9%),
og hefur verð þeirra hríðfallið
síðastliðin kreppuár. Það hefur
komið æði hart við afkomu
þjóðarinnar.
Verzlunarvelta landsins út á
við er tiltölulega lítil og verzl-
unarjöfnuður verið lengst af
óhagstæður.
1931 nam mnflutninguiinn
1117,1 milljón peseta (419,2