Ísland - 29.08.1936, Blaðsíða 4

Takmarkið er:
Island dagblað!
I5LAND
III. ár. 33. tbl.
Reykjavík
29. ágúst 1936
Kaupendur
borgið blaðið!
MMMMMMMMMMMMMNMMMMNMMMMM>>t«MM>it*<><)MMNMt><$«iMMt''JMNNMMMMt>jMMMMMfc
Flokkur
þjóðernissinna.
Fund
F. U. Þ.-
Reykjavík.
heldur F. U. Þ.-Reykjavík næstkomandi mánu-
dag kl. 8Y2 e. h. í húsi Flokks þjóðernissinna,
Tjarnargötu 3 B.
DAGSKRA
verður auglýst á fundarstaðnum áður en fund-
urinn hefst.
Félagsformaðurinn.
Ofbeldið gegn
Háskólanum.
Prófessorembættið í lagadeild.
Undanfarna viku hefir staðið
all-mikill styrr út af veitingu
prófessorsembættis þess, er
laust hefir verið í lagadeild Há-
skólans. Hafa háskólakennarar
gefið ýtarlega skýrslu um málið
og virðast kröfur þeirra vera
mjög á rökum byggðar. Það er
venja í öllum lýðræðislöndum,
að háskólar ráði mestu um veit-
ingu prófessorsembætta, en
Haraldur vill ekkert lýðræði.
Annars munu ekki öll kurl »era
komin til grafar með þetta mál,
og verða því gerð fyllri skil í
næsta blaði.
Flokksiundur
verður haldinn í húsi F. Þ.
fimtudaginn 3. sept., kl. 8x/2
síðdegis.
Flokksmenn fjölmennið!
Stjórn F. Þ.
Happdrœtti
W
Hóskóla Islands.
Endurnýjun til 7.
ilokks er haiin.
Endurnýjunarirestur
til 4. sept.
Líltryggingar
með daglegum
eða vikulegum
iðgjaldagreiðslum.
Líitryggingardeild
Sjóvátryggingariél. Isfands M.
»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»>»»»
millj. gulikróna). Sama ár nam
útflutnmgurinn 960,8 milljónum
peseta (342,2 millj. gullkróna).
Óhagstæður verzlmiarjöfnuður
þetta ár nam því 156,3 millón-
um peseta (77,0 millj. gullkr.).
Frá 1929—1932 hafði verzl-
unarveltan minnkað um 65%.
Samfara þessu hefur hið ó-
stöðuga gengi pesetans truflað
viðskiptalífið og skaðað landið
mikið.
Fjármálastjóm ríkisins hefur
alla tíð verið slæm. Fyrir
skömmu voru ríkisskuldirnar
ca. 20 000 millj. pesetar eða
14 400 millj. gullkrónur, en hafa
aukist mjög í seinni tíð, undir
stjórn sócíalista.
Spánska jörðin er víða frjó-
söm, fjöllin geyma stjóra fjár-
sjóði og landið gæti veitt þjóð-
inni nægtir alls; samt er afkoma
hennar slæm og flest lifir fólk-
ið í örbirgð.
Ómenntuð menningarþjóð.
Spánverjar mega muna tím-
ana tvenna. Nú eru þeir fámenn
og fátæk smáþjóð, en um langt
skeið voru þeir auðugasta og
voldugasta þjóð heimsins og
öndvegisþjóð þeirra tíma menn-
ingar. Þegar undir stjórn Róm-
verja ríkti á Spáni hin mesta
blómaöld. Um langan aldur laut
Spánn yfirráðum Mára og var
þá á árunum 820—960 þar í
landi miðstöð vísinda og lista
og lagður drjúgur skerfur til
nútímamenningar hinna vest-
rænu þjóða.
Með sameiningu Spánar í eitt
ríki og fundi Ameríku 1492
hefst hin sannkallaða gullöld
landsins, sem á skömmum tíma
gerir Spán að öflugasta stór-
veldi heimsins. Er það var
stærst, náði það yfir alla Suð-
ur- og Mið-Ameríku, Mexico og
Vestur-Indíur, fjöldann allan af
nýlendum í Afríku, Indlandi og
Indlandseyjum, og í Evrópu,
auk Spánar, Portúgal, Holland,
Belgíu og ýms héruð á ítalíu og
Frakklandi.
Fólksf jöldinn á sjálfum Spáni
var þá helmingi meiri en á
Frakklandi og 5 sinnum meiri
en á Englandi. Hin listræna
.menning þessa tíma var svo að
segja eingöngu spönsk; sama er
að segja um siðu manna og
háttu. Spánn var tízkulandið.
En Spánverjar ávöxtuðu illa
sitt pund. Aðallinn var latur og
kærulaus og lifði aðeins fyrir
líðandi stund. Frá ósigri flotans
fyrir Englendingum 1588 fór
ríkinu sí hnignandi og smám
saman missti það allar nýlend-
ur sínar. I tvær aldir hefur
spánska þjóðin verið fátæk,
lítilsvirt og lifað eingöngu á
fornri frægð. Og svo grátt hafa
örlögin leikið þessa þjóð, að
marxisminn hefur nú keyrt
hana í helgreipar sínar.
Innanlandsstjórnin hefur alla
tíð farið í mesta ólestri, enda
skort allt lífrænt samband við
landið og þjóðina og verið ger-
sneydd allri þjóðlegri hugsun.
Þess vegna er þessi gamla
menningarþjóð nú einhver hin
ómenntaðasta í álfunni. Almenn-
ingur er fáfróður og helmingur
allra landsmanna eldri en 6 ára
er ólæs og óskrifandi. Þó var
almenn skólaskylda lögleidd
1857, en lögum er illa framfylgt
þar í landi.
Tíminn liefur staðið kyrr.
Það sem sérstaklega hefur
einkennt þjóðfélagsástandið á
Spáni, fram til síðustu ára, er,
að þróunin hefur staðið þar
alveg í stað, ef svo mætti að
orði komast, í hundruð ára. Þær
stórfelldu breytingar í lifnaðar-
háttum og stjórnarfari þjóð-
anna í Vestur-Evrópu, sem
hófust þegar í byrjun 18. aldar,
náðu ekki til Spánar, því hnign-
unin var þar þá í algleymingi.
Búskapurinn er rekinn með
sama sniði og var aftur í grárri
fomeskju. Yfirráð landeigna-
aðalsins standa á gömlum merg,
allt frá 16. öld. Áhrif kirkjunn-
ar era engu minni en á miðöld-
unum og þjóðhættir alþýðunnar
allir hinir sömu og þá. Síðan
um aldamótin hafa nokkrar
breytingar á orðið, en hvorki
svo miklar né örar, að heildar-
svipur þjóðarinnar hafi breytzt.
Spánska þjóðin er í eðli sínu
afar vanaföst. Spánn er öðrum
fremur land vanans og trúar-
innar.
St. V.