Kyndill - 22.09.1942, Síða 3

KYNDILL
3
1. nrein Gunnars Vagnssonar:
Alþjóðasamböndin og klofning
verkalýðshreyfingarinnar.
AÐ kann nú að virðast
hvort öðru nokkuð ó-
skylt, sambönd og klofning, og
ósjálfrátt finnst lesandanum
að hér muni verða gerð tilraun
til að sýna fram á, að alþjóða-
samböndin hafi orðið til þess
að kljúfa verkalýðshreyfing-
una. Sá er ekki tilgangurinn,
enda þótt það mætti ef til vill
til sanns vegar færa. Ætlunin
er aftur á móti sú, að rekja í
fáum dráttum tilraunir forystu-
manna verkalýðshreyfingariíin-
ar til þess í fyrsta lagi, að sam-
eina hina að ýmsu leyti ólíku
hópa vinstri manna innan
hvers þjóðfélags, og í öðru lagi,
að beita sér fyrir alþjóðlegri
baráttu fyrir frelsi og mann-
réttindum. Hér verður aðeins
stiklað á meginatriðum, og
vænti ég þess, að lesandinn
leggi sér þau á minni, því hér
er um mál að ræða, sem sósíal-
istar að minnsta kosti verða.
helzt að kunna nokkur skil á.
Tildrögin til stofnunar 1. al-
þjóðasambandsins voru upp-
reisnartilraunir Pólverja gegn
Rússum vorið 1863. Allir frjáls-
lyndir verkamenn í Evrópu og
víðar studdu málstað Pólvex-ja,
sem risu nú upp gegn hinu ill-
ræmda zar-veldi. í London
héldu verkamenn fund mikinn
með fulltrúum verkamannafé-
aðgerðarleysi stjórnarvald-
anna í þessum málum er slíkt,
að undrum sækir.
í stað þess að taka allt
byggingarefni, sem fluttizt til
landsins í opinbera forsjá, eins
og skilyrðislaust bar að gera,
og sjá um, að úr því yrðu reist
hús handa almenningi til í-
búðar, er nokkrum stríðsgróða
bröskurum leyft að gína yfir
öllu byggingarefni til þess eins
að geta braskað með húsin og
féflett húsnæðislausan almúg-
ann. — Jafnframt þessu eru
svo talsverð brögð að því að
nýríkir stríðsgróðamenn reyni
að koma fólki, sem hjá þeim
býr, út á götuna, til þess að
geta betur skemmt sér fyrir
stríðsgróðann.
Húsaleigulögin frá í septem-
ber í fyrra hafa gert mikið
gagn að vísu, en þau duga þó'
engan veginn.
Það, sem nú á að gera og
gera strax er, að taka upp
skömmtun húsnæðis. Hvernig
laga frá - meginlandi Evrópu.
Þar var ákveðið að senda
frönskum verkamannafélögum
áskorun um samvinnu. Svar
Frakkanna barst ekki fyrr en
í sept. 1864, og var birt á stór-
um verkamannafundi í Lond-
on. í því var fólgin tillaga um
stofnun alþjóðasambands, og
var hún samþykkt. Karl Marx
hafði ekki nein bein áhrif á
stofnun sambandsins. Er það
mjög eftirtektarvert, að það
eru framar öðru atburðir í
stjórnmálum, sem knýja verka-
mennina til athafna, enda
gerðu þeir sér vel ljósa þörf-
ina á alþjóðlegi’i samvinnu. En
Marx hafði veirið boðið á hinn
mikla fund í London, og var
hann þar kosinn í stefnuskrár-
nefnd. Þar urðu menn ekki á
eitt sáttir um samningu stefnu-
skrár, en að lokum var þó upp-
kast Marx samþykkt, og varð
það síðar frægt undir nafninu:
,,Inngangsávarpið.“
Síðan var 1. þing alþjóða-
sambandsins haldið í Genf í
Sviss dagana 3.—8. sept árið
1866. Þingið samþykkti lög,
er Marx hafði samið. Þar var
krafizt 8 stunda vinnudags, af-
náms á næturvinnu kvenna, o.
fl. réttarbóta. 1 fyi'stu varð
sambandinu nokkuð ágengt, en
brátt fór að halla undan fæti.
geta stjórnarvöld ríkis og
bæja horft á fjölda borgara
sinna húsnæðislausa? Hvernig
halda þau að hjal þeirra um
írelsi, lýðræði og jafnréttindi
hljómi í eyrum þeirra manna,
sem híma á götunni með konu
og börn á sama tíma, sem
stríðsgróðamennirnir leika sér
í höllum sínum? Það kann að
vera, að þeir, sem beita sér
fyrir slíkum aðgerðum missi
atkvæði nokkurra húsabrask-
ara, en í stað þess öðlast þeir
hlýhug þess fólks, sem nú gist-.
ir götuna, og fullvissuna um
það, að hafa gert það, sem rétt
er og sjálfsagt.
Krafa Kyndils er, að tekin
varði upp skömmtun á hús-
næði og það nú þegar.
Þessi mál þola enga bið og ef
stjórnarvöldin ekki ranka nú
við sér, skulu þau vera full-
vissuð um það, að þá verður
gripið til annarra ráðstafana til
þess að koma þeim í skilning
um nauðsyn þessara mála.
Með hálfgerðum brögðum tókst
rússneska byltingamanninum,
Bakunin, að koma alþjóðleg-
um félagsskap, sem nefndur
var: „Alþjóðlegt bandalag sós-
íalistiskra lýðræðisvina“ inn í
sambandið. Varð Bakunin þar
brátt mikill áhrifamaður, og
lenti honum strax harkalega
saman við Marx vegna ólíkra
skoðana. Það, sem þeim bar
aðallega á milli var það, að
Bakunin var andvígur því að
verkamenn tækju ríkisvaldið í
sínar hendur, og rökstuddi
skoðun sína með því, að ríkis-
valdið hlyti ætíð að kúga
verkalýðinn.
En Karl Marx var á öðru
máli um þetta. Á þingi
sambandsins í Haag voru þess-
ar deilur til lykta leiddar, og
hafði Marx og hans lið betur.
Tókst marxistum með litlum
,'meirihluta að , víkja Bakunin
°g fylgismönnum úr samband-
inu, og til þess að losna sem
bezt við áhrif hans var ákveð-
ið að flytja aðalstöðvar sam-
bandsins til New York. Reynd-
ist mjög erfitt að halda uppi
sambandinu milli hinna ein-
stöku deilda í Evrópu og skrif-
stofunnar í New York, og árið
1876 var sambandið lagt nið-
ur, 10 ára að aldri. Þótt aldur
þess yrði ekki meiri, hafði því
HVENAR VERÐUR REIST
ÆSKULÝÐSHÖLL í
REYiKJAVÍK
Framhald af 1. síðu.
félögin geta fengið húsnæði
fyrir fundi sína og aðra starf-
semi. Sem sagt, hér þarf að rísa
upp staður, sem gerir ungu
fólki kleift að verja frístund-
um sínum á heilbrigðan hátt.
Það ætti að vera áhugamál
allra þeirra, sem unna velferð
ungu kynslóðarinnar, og ekki
sízt hennar sjálfrar, að æsku-
lýðshöllin geti risið upp sem
fyrst að ástæður leyfa.
Þessi æskulýðshöll á að vera
tákn þess ,að þjóðinni sé áhuga-
mál, að uppvaxandi kynslóð
verði sem nýtastir þjóðfélags-
þegnar. Því það er unga kyn-
slóðin, sem tekur við, þegar sú
eídri fellur frá, og það ber að
hafa í huga. Þess vegna á að
búa svo að hinum ungu þegn-
um, að þeir verði þeim vanda
vaxnir. Æskulýðshöll í Reykja-
vík á að verða einn þátturinn
í þessu starfi.
Eyjólfur Jónsson.
tekizt að sanna verkamönnum
nauðsynina á alþjóðlegri sam-
vinnu, og fyrir tilverknað þess
ruddi maxrxisminn sér braut
innan verkalýðshreyfingarinn-
ar um heim allan. Meira.
Smásöluverð á
vindlingum.
Útsöluverð á ameríkskum vindlingum má eigi vera
hærra en hér segir:
LUCKY STRIKE 20 stk. pk. kr. 2.10
RALEIGH 20 stk. pk. kr. 2.10
OLD GOLD 20 stk. pk. kr. 2.10
KOOL 20 stk. pk. kr. 2.10
VICEROY 20 stk. pk. kr. 2.10
CAMEL 20 stk. pk. kr. 2.10
PALL MALL 20 stk. pk. kr. 2.40
Utan Reykjavíkur og Hafnarfjarðar má útsöluverðið
vera 3% hærra en að framan greinir, vegna flutningskostn-
aðar.
Tóbakseinkasala Ríkisins.