Alþýðublað Hafnarfjarðar - 21.01.1956, Blaðsíða 2

2
ALÞÝÐUBLAÐ HAFNARFJARÐAR
+■-------------------------------------------------—+
I
ALÞÝÐUBLAÐ HAFNARFJARÐAR
ÚTGEFANDI:
J Alþýðuflokkurinn í Hafnarfirði.
j RITSTJÓRI OG ÁBYRGÐARMAÐUR:
Eyjólfur Guðmundsson, (sími 9607).
AFGREIÐSLA í ALÞÝÐUHÚSINU SÍMI 9499.
S PREHTSMIÐJA HAFNARFJARÐAR H.F.
i
+—---------------------------------------------------+
Vandamál sjávarútvegsins
Þegar gengislækkun íslenzkr-
ar krónu var ákveðið 1950, þvert
ofan í tillögur Alþýðuflokksins,
var því haldið fram að jafnvægi
mundi komið á í efnahagsmál-
um þjóðarinnar með ca. 11%
hækkun verðlags. Utgerðin
mundi verða rekin styrkjalaust,
enda gæti ríkissjóður ekki undir
neinni viðhlítandi styrkveitingu
staðið, er komið gæti í stað
gengisfellingarinnar. Nú er fróð-
legt að athuga hvemig þessir
spádómar hafa rætst. Verðlags-
vísitalan hefur hækkað, ekki um
11% heldur 74%.
I „bátagjaldeyri“ svokölluðum
em nú teknar af þjóðinni ca. 100
milljónir króna árlega og til tog-
aranna hefur síðast liðið ár ver-
ið greitt um 25 millj. króna —
og samt er allt enn komið í
strand.
Bátaútgerðarmenn telja sig
þurfa að fá enn meiri bátagjald-
eyri, og um togaranna er vitað
að þeir þyrftu að þrefalda með-
gjöfina til þess að nokkrar líkur
séu á því að þeir nái endunum
saman.
Fólki verður á að spyrja, hvað
er eiginlega að hér? Hvað get-
ur þetta gengið lengi?
Já, segir Morgunblaðið,
Hamar og allir dindlamir, það
sem að er er það, að launin hafa
verið spennt of hátt upp.
Ekki getur það þó alveg pass-
að, því að nú er svo komið, að
ÞÓ AÐ ALLIR SKIPSVERJ-
ARNIR Á TOGURUNUM OF-
AN FRÁ SKIPSTJÓRA NIÐUR
f AÐSTOÐARMATSVEIN OG
ENGINN UNDAN SKILINN,
STÖRFUÐU FYRIR EKKI
NEITT UM BORÐ í SKIPUN-
UM ALLT ÁRIÐ, BÆRU ÞEIR
SIG SAMT EKKI.
Þetta er samkvæmt rekstrar-
áætlun er útgerðarmenn hafa
samið, og blaðið hefur átt kost
á að sjá. — Svo eitthvað hlýtur
hér að vera meira en lítið athuga-
vert, annað en mannakaupið eitt.
Sannleikurinn er líka sá að all-
ir, sem hafa einhver viðskipti við
útgerðina virðast komast vel af
— og sumir mjög vel.
Vélsmiðjur og olíusalar stór-
græða. Veiðarfæragerðir, veiðar-
færaverzlanir og aðrar verzlanir,
er skipta við útgerðina, virðast
hagnast sæmilega. Bankamir
safna tugum milljóna króna á
hverju ári.
Flutingaskipin, sem sigla milli
Ianda með rekstrarvörar útgerð-
arinnar og afurðir hennar, fyr-
ir ákveðið gjald, komast einnig
mjög vel af. Hraðfrystihúsin,
fiskimjölsverksmiðjumar og aðr-
ar vinnslustöðvar í landi, hafa
góðan hagnað. — Ein fiskimjöls-
verksmiðja hér í nágrenninu er
nýhúin að kaupa tvo togara,. og
allir Hafnfirðingar þekkja hvem-
ig frammámenn Sjálfstæðis-
flokks- hér í Hafnarfirði hafa
stofnað mannorði sínu í voða með
því að seilast til eigna Lýsi og
Mjöl h.f. á óviðurkvæmilegan
hátt. Allt bendir þetta til að af-
koma þessara fyrirtækja sé ekki
svo afleit. Þó að Alþýðublað
Hafnarfjarðar vilji á engan hátt
halda því fram að allan vanda í
þessum málum sé hægt að leysa
með því að losa útgerðina við
þessar afætur, þá er hitt víst að
þungum bagga væri af henni létt
ef dregið væri verulega úr gróða
þessara milliliða.
OG ÞAD ER ÞETTA SEM
FYRST OG FREMST ÞARF AÐ
GERA. EN ÞETTA FÆST
SJÁLF STÆÐISFLOKKURINN
SENNILEGA ALDREITIL AÐ
GERA. ÞAR ERU HAGSMUN-
IR OF MARGRA GÆÐINGA
HANS í HÚFI.
Það er kannski ekkert að at-
huga við að menn hafi einhvem
hagnað af því starfi sem þeir
ynna af höndum — ef það þá er
þjóðnýtt starf — og gróðinn tek-
inn frá einhverjum, sem hefur
efni á að leggja hann til. Hitt er
fráleitt,'og nær ekki nokkurri átt,
að undirstöðuatvinnuvegi þjóð-
arinnar, sjávarútveginum, sé svo
íþyngt með alls konar gróða-
bralli, að þjóðin verði að leggja
á sig skattgreiðslu, sem nemur
hundruðum milljóna króna til að
jafna metin. Það er ekki hægt.
Þessu verður að kippa í lag.
Ef núverandi ríkisstjóm gerir það
ekki, verður að fá aðra, sem vill
leysa þetta mál.
Spilakvöldin
Eins og undanfarin ár hafa
Alþýðuflokksfélögin í Hafnar-
firði liaft spilakvöld hálfsmánað-
arlega. — Hafa þau verið vel sótt
og fólk skemmt sér vel.
Hefur Guðlaugur Þórarinsson
stjórnað skemmtunum þessum af
mikilli prýði og skörungsskap.
Auk Guðlaugs hafa þeir Pálmi
Jónsson og Bergsteinn Björnsson
aðstoðað við spilakvöldin af
hinni mestu nákvæmni og sam-
viskusemi.
Mun spilakvöldunum verða
haldið áfram eftir því, sem ástæð-
ur leyfa.
Ný spilakeppni hófst 19. þ. m.
sem var betur sótt en nokkurn
tíman áður.
Si. flor^iiiiMjiiriiaii ur. II
70 ára
Embættismenn stúkunnar Morgunstjarnan nr. 11 á 70 ára afmæliinu. — Aftasta röð frá vinstri: Jón Þórarinsson,
Magnús Jónsson, Kristján Dýrfjörð, Jón Helgason, Jens Kristjánsson. — Miðröð: Magnús Ásgeirsson, Brvndís Sig-
urðardóttir, Jóhanna Sigurðardóttir, Marín Gísladóttir, Hannes Jónsson. — Fremsta röð: Gísli Sigurgeirsson, Ólafía
Á.’ Guðmundsdóttir, Guðjón Magnússon, Halla Magnúsdóttir, Halldór M. Sigurgeirsson.
A síðastliðnu sumri hafði stúk-1
an Morgunstjarnan nr. 11 í Hafn-
arfirði starfað í 70 ár.
Hún var stofnuð 2. ágúst 1885
í gamla Flensborgarskólanum og
voru stofnfélagarnir 13 að tölu.
Hópurinn var ekki stór, enda
vakti þessi félagsskapur þá enga
sérstaka athygli að því er virtist.
En brátt kom í Ijós að alvara
fylgdi máli hjá þessum frumherj-
um bindindismálsins í „Firðin-
um“. Þeir sögðu drykkjuskapn-
um og áfengisómenningunni al-
varlega stríð á hendur, svo að
allur almenningur hrökk við. —
Hafnarfjörður var þá lítið og fá-
tækt fiskimannaþorp, en drykkju-
skapur yar þar mikill eins og
víðast hvar annars staðar á land-
inu um þessar mundir.
En ekki hafði stúkan lengi
starfað, er breytinga til batnað-
ar fór að gæta. Á öðru ári stúk-
unnar komu félagar hennar sér
upp fundarhúsi, — fyrsta góð-
temjdarahúsinu á Islandi — og
voru þeir svo stórtækir og stór-
huga, að hús þeirra rúmaði ná-
lega alla íbúa Hafnarfjarðar eins
og þeir voru þá. Stendur hús
þetta ennþá, og er notað fyrir
starfsemi reglunnar og margvís-
legar samkomur aðrar, fyrir hin
ýmsu félög.
Góðtemplarareglan var á
þessum fyrstu árum og áratug-
um, eftir stofnim hennar, eini
félagsskapurinn er menn áttu
kost á að starfa fyrir.
Voru þess vegna alls konar
málefni, er snertu byggðarlagið,
rædd á fundum stúkunnar, og
auk þess margs konar efni til
menntunar fyrir félagana, sem
fárra kosta völ áttu í þeim efn-
um á þessum árum. — Varð því
stúkan einasti skólinn hinum
eldri og sem ég heyrði þá marga
telja góðan skóla og sér gagnleg-
an. Eftir að húsið var reist árið
1886 varð það félagsleg og menn-
ingarleg miðstöð Hafnarfjarðar,
enda einasta samkomuhúsið þar,
allt fram yfir fyrsta fjórðung
tuttugustu aldarinnar.
Þar fóru fram stúkufundir,
allir aðrir fundir, söngskemmt-
anir, guðsþjónustur, sjónleikir,
dansleikir o. s. frv. Þá var það
og þinghús bæjarins allt til árs-
ins 1930.
Á þessum fyrstu árum og ára-
tugum átti reglan frumkvæði að
ýmsum þeim framfaramálum er
þá voru efst á baugi meðal bæj-
arbúa, og hafði áhrif á gang ým-
issa mála annarra en bindindis-
málsins. Hátt á þriðja þúsund fé-
lagar hafa gengið í stúkunna frá
stofnun, og ávallt hefur hún átt
mörgum góðum félögum, —
bæði körlum og konum -— á að
skipa. Á meðan að Flensborgar-
skólann sóttu meira nemendur
úr öðrum byggðarlögum en
Hafnarfirði, gerðust margir nem-
endanna félagar stúkunnar og
urðu ýmsir þeirra merkir og þjóð-
kunnir bindindisfrömuðir hver í
sínu byggðarlagi, og margir
þeirra hafa minnst Morgun-
stjörnunnar með hlýhug og þakk-
læti.
Á ýmsu hefur oltið með starf-
semi stúkunnar. — Stundum
hefur starfið gengið vel, stund-
um ver en óskað var. Fundar-
sókn hefur verið misjöfn frá 15
—20 manns og allt uppí 300 á
fundi. Heimsstyrjaklirnar tvær,
sem geysað hafa yfir löndin, hafa
haft áhrif á allt félagslíf og fé-
lagsstarfsemi, og þá eins á starf-
semi Góðtemplarareglunnar. En
vonandi er, að þegar frá líður
komist jöfnuður á hugi fólksins,
og styrjaldarbrjálæðið og allt
sem því fylgir hverfi, en menn-
ingar og siðferðismálin hljóti
þann sess meðal þjóðarinnar, sem
þeim hæfir.
Um stúkustarfið, félaga stúk-
unnar eða einstök atriði úr sögu
hennar, verður ekki getið í þess-
um fáu orðum, aðeins minnst
þessara merkilegu tímamóta í
sögu hennar, er hún hefur starf-
að í 70 ár.
En eitt er víst, að stúkan og
stúkur þær er starfað hafa hér
í Hafnarfirði á þessum umliðnu
70 árum og starfa hér enn, hafa
haft mikil og góð áhrif á menn-
ingar- og siðferðislíf í þessum
bæ, auk þess sem þær hafa bjarg-
að mörgum einstaklingi og fjöl-
skyldum frá eymd og böli
drykkjuskaparins.
Að þessu björgunarstarfi er
þessi 70 ára gamla stúka að vinna
og kallar alla unga og gamla til
liðs við sig. Ennþá er drvkkju-
skapur mikill og áfengisvanda-
málið eitt af mestu vandamálum
þjóðfélagsins. Róðurinn er erf-
iður, því nú er það sjálft ríkis-
valdið, sem barist er við, þar sem
ríkið rekur áfengisverzlunina, en
(Framhald á bls. 3)
Afsiaóa
Sjj álfstæði sma n n ;t
(Framhald af bls. 1)
hann taldi stórhættulegt íslenzk-
um iðnaði að flytja inn frá Þýzka-
landi!!
Þegar öll sund virtust lokuð,
til þess að spilla málinu, þóttust
Sjálfstæðismennirnir reiðubún-
ir að safna einni milljón, og skilja
mátti, að hún væri þegar til í
handraðanum, til þess að fá að
vera með í að taka þetta „vand-
ræðalán“ í Þýzkalandi! Þá var
þýzka lánið, sem þeir höfðu tal-
ið óaðgengilegt, allt í einu orðið
gott og gilt!!
Þannig hefur öll framkoma
þeirra Sjálfstæðismanna verið í
þessu máli. Nægir þar enn að
minna á, að annar fulltrúi þeirra
í útgerðarráði samþykkti án at-
hugasemda lánskjör á einnar
milljón króna láni frá Samvinnu-
tryggingum. En strax á eftir var
með slíkum hraða og krafti, sem
varla þekkist utan einræðisrikja,
ný lína tekin upp í málinu, og
einnig það lán látlaust rægt í
blöðum og annars staðar.
Af sama toga og það sem hér
að framan greinir, er öll önnur
gagnrýni Sjálfstæðismanna á
Fiskiðjuverinu og byggingu þess,
en hér verður staðar nuinið að
sinni.